خاکى شیرازى: تفاوت میان نسخه‌ها

۶۵۸ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۱ سپتامبر ۲۰۱۹
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴۷: خط ۴۷:
}}
}}


 
'''خاکی شیرازی''' درگذشته 1286 ه.ق از شعراى سده سیزدهم هجرى بود.
==زندگینامه==
==زندگینامه==


نامش محمد ابراهیم و به روایتى ابراهیم با تخلص شعرى «خاکى» از شعراى سده سیزدهم هجرى است.  
نامش محمد ابراهیم قاری و به روایتى متخلص به «خاکى»، مردی با صلاح و تقوی و یکی از دراویش و شعر بود. او از علم قرائت و جفر و غیره اطّلاع داشته است و مراثی بسیاری گفته است. شعر ملا ابراهیم طبع و قدر منظوم کردن داشته و به واسطه قدس و زهد، غیر از مراثى تلاشی برای سرودن در سبک‌های دیگر نداشته است....» <ref>''حدیقة الشعراء،ج 1،ص 522 و 523.''</ref> خاکی به سال 1286 ه. ق. رحلت کرده و جنازه‌اش را در وادی السّلام نجف اشرف مدفون است. [شاعر دیگرى با همین عنوان (خاکى شیرازى) در شیراز مى‌زیسته که نامش میرزا محمد امین بوده و به سال 1250 ه.ق در تهران درگذشته است. <ref>''تذکره مرآت الفصاحة،ص 180.''</ref>]
[[شیخ مفید]] (داور) در تذکره [[مرات الفصاحه|مرآت الفصاحه]] درباره او مى‌نویسد:


خاکى شیرازى: اسمش ملا محمد ابراهیم قارى، مردى باصلاح و تقوى و مطلع از علم قرائت و جفر و غیرهما بوده و صاحب مرآة الفصاحه مکرر او را دیده، مراثى بسیار گفته است.... <ref>''تذکره مرآت الفصاحة،شیخ مفید(داور)با تصحیح و تکمیل دکتر محمود طاووسى(انتشارات نوید،شیراز 1371)، ص 178.''</ref>
==آثار==


مرحوم [[سید احمد دیوان بیگى شیرازى]] در شرح احوال وى مى‌نگارد:
اشعار پراکنده‌اى که از خاکى شیرازى در دو تذکره حدیقة الشعراء و مرآة الفصاحه آمده در سبک عراقى است و وى از شیوه بیانى این سبک براى به تصویر کشیدن مطالبى که در نظر داشته استفاده کرده است. اشعار
 
«عمرى کامل یافت و در هزار و دویست و هشتاد و شش رحلت کرد. جنازه‌اش را حمل به [[نجف|نجف اشرف]] کرده و در [[وادى السلام]] مدفون نمودند....شعر ملا ابراهیم طبع و قدر منظوم کردن داشته و به واسطه قدس و زهد، سواىِ مراثى همت به گفتن قسم دیگر نمى‌گماشته....» <ref>''حدیقة الشعراء،ج 1،ص 522 و 523.''</ref>
 
شاعر دیگرى با همین عنوان (خاکى شیرازى) در شیراز مى‌زیسته که نامش میرزا محمد امین بوده و به سال 1250 ه.ق در تهران درگذشته است. <ref>''تذکره مرآت الفصاحة،ص 180.''</ref>
 
==سبک شعری==
 
اشعار پراکنده‌اى که از خاکى شیرازى در دو تذکره [[حدیقه الشعراء|حدیقة الشعراء]] و [[مراه الفصاحه|مرآة الفصاحه]] آمده در سبک عراقى است و وى از شیوه بیانى این سبک براى به تصویر کشیدن مطالبى که در نظر داشته استفاده کرده است.
 
==دامنه تأثیر آثار عاشورایى==
 
مسلما وى به خاطر آن‌ که مورد احترام مردم بوده است آثار منظوم ماتمى او درباره [[سالار شهیدان]] در ارادتمندان وى و شیفتگان [[ادب عاشورا]] بى‌تأثیر نبوده است، ولى این تأثیرگذارى به خاطر در دسترس نبودن اشعارش پس از درگذشت وى ادامه پیدا نکرده است.
 
==برگزیده آثار عاشورایى==


{{شعر}}
{{شعر}}
خط ۸۰: خط ۶۵:




خاکى شیرازى دوازده‌ بندى در مراثى سالار شهیدان داشته ولى مؤلف تذکره مرآة الفصاحه به نقل بند سوم آن بسنده کرده است.
خاکى شیرازى دوازده‌ بندى در مراثى سالار شهیدان داشته ولى مؤلف تذکره مرآة الفصاحه تنها بند سوم آن را نقل کرده است.


{{شعر}}
{{شعر}}
خط ۸۹: خط ۷۴:


{{ب|شیرخدا به راحت <ref>''خاکى شیرازى از کجا دریافته است که امیر مومنان على (ع) در جریان مصائب و شهادت حضرت سید الشهداء (ع) در امن و راحت و آسایش بوده است؟!این شیوه سخن گفتن دور از ادب و خلاف واقع است. او مى‌توانست بگوید: شیر خدا نبود که آلود گرگ چرخ دندان به خون یوسف کنعان کربلا شاعران آیینى ما باید بایدها و نبایدهاى شعر آیینى را دقیقا مراعات کنند و از این‌گونه سخن گفتن بپرهیزند. [البته شاید منظور شاعر از «راحت»، همان غنودن به خواب مرگ و شهادت باشد.]''</ref> و آلوده گرگ چرخ| دندان به خون یوسف کنعان کربلا}}  
{{ب|شیرخدا به راحت <ref>''خاکى شیرازى از کجا دریافته است که امیر مومنان على (ع) در جریان مصائب و شهادت حضرت سید الشهداء (ع) در امن و راحت و آسایش بوده است؟!این شیوه سخن گفتن دور از ادب و خلاف واقع است. او مى‌توانست بگوید: شیر خدا نبود که آلود گرگ چرخ دندان به خون یوسف کنعان کربلا شاعران آیینى ما باید بایدها و نبایدهاى شعر آیینى را دقیقا مراعات کنند و از این‌گونه سخن گفتن بپرهیزند. [البته شاید منظور شاعر از «راحت»، همان غنودن به خواب مرگ و شهادت باشد.]''</ref> و آلوده گرگ چرخ| دندان به خون یوسف کنعان کربلا}}  
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}{{شعر}}
 
{{شعر}}
{{ب|مسجد به دیر و سَبحه به زنّار شد بدل | چون شد فسرده شمع شبستان کربلا }}
{{ب|مسجد به دیر و سَبحه به زنّار شد بدل | چون شد فسرده شمع شبستان کربلا }}


خط ۱۰۶: خط ۸۹:
{{ب|تا روز حشر لعنت حق بر یزید باد | «هل من مَزید» نار بر او مزید باد! <ref>''تذکره مرآة الفصاحه،ص 179.''</ref>}}
{{ب|تا روز حشر لعنت حق بر یزید باد | «هل من مَزید» نار بر او مزید باد! <ref>''تذکره مرآة الفصاحه،ص 179.''</ref>}}


{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}***
 
 
نمونه‌هایى از اشعار ماتمى او در تذکره‌هاى حدیقة الشعراء و مرآة الفصاحه آمده است که آنها را عینا نقل مى‌کنیم:
 
«...گویند:خود گفته شبى در خواب خدمت سید الشهداء (ع) مشرف شده فرمودند مرثیه بخوان. این مرثیه را خواندم. و اللّه اعلم:


{{شعر}}
{{شعر}}
خط ۱۱۹: خط ۹۷:


{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}
{| class="" style="margin: 0 auto; "
| class="b" |<span class="beyt">مظلوم کربلا! سر و جانم فداى تو </span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt"> نبود به جان تو به سرم جز هواى تو</span>
|-
| class="b" |<span class="beyt">هر صبح و شام و روز و شب و سال و ماه عمر </span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt"> چون نى‌نوا کنم ز غم نینواى تو <ref>''حدیقة الشعراء،ج 1،ص 523.''</ref></span>
|}
<br />


===رباعى===
===رباعى===
خط ۱۳۹: خط ۱۲۷:


==منابع==
==منابع==
* ''محمد علی مجاهدی، کاروان شعر عاشورا،زمزم هدایت، ج1، ص 313-315.''
 
* [[دانشنامه‌ شعر عاشورایی‌ انقلاب‌ حسینی‌ در شعر شاعران‌ عرب‌ و عجم‌|دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج‌ 2، ص: 910.]]
 
*[[کاروان شعر عاشورا|محمد علی مجاهدی، کاروان شعر عاشورا، زمزم هدایت، ج 1، ص 313-315.]]


==پی نوشت==
==پی نوشت==
[[رده:افراد]]
[[رده:در سده‌های نخستین]]
[[رده:مؤلفین]]
[[رده:شاعران]]
[[رده:شاعران]]
<references />
[[رده:شاعران قرن سیزدهم]]
[[رده:شاعران فارسی زبان]]
[[رده:شاعران ایرانی]]
[[رده:شاعران عاشورایی]]
۳٬۴۸۸

ویرایش