ادیب صابر ترمذی‌: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد)
خط ۲: خط ۲:
{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده
{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده
| نام                    = ادیب صابر ترمذی‌
| نام                    = ادیب صابر ترمذی‌
| تصویر                  =  
| تصویر                  =صابر ترمذی.jpg
| توضیح تصویر            =  
| توضیح تصویر            =  
| نام اصلی              = شهاب الدّین شرف الادباء ادیب صابر بن اسماعیل ترمذی
| نام اصلی              = شهاب‌الدّین شرف‌الادباء ادیب صابر بن اسماعیل ترمذی
| زمینه فعالیت          =  
| زمینه فعالیت          =  
| ملیت                  =  
| ملیت                  =  
خط ۱۰: خط ۱۰:
| محل تولد                = ترمذ
| محل تولد                = ترمذ
| والدین                =   
| والدین                =   
| تاریخ مرگ              = 546 ه.ق
| تاریخ مرگ              = ۵۴۶ ه.ق
| محل مرگ                = جیحون
| محل مرگ                =  
| علت مرگ                = غرق شدن
| علت مرگ                = غرق شدن در جیحون به دستور استز پادشاه خوارزم
| محل زندگی              =
| محل زندگی              =
| مختصات محل زندگی        =  
| مختصات محل زندگی        =  
خط ۴۷: خط ۴۷:
|امضا                  =
|امضا                  =
}}
}}
==زندگینامه==
==زندگینامه==
شهاب الدّین شرف الادباء ادیب صابر بن اسماعیل ترمذی، شاعر مشهور ایرانی نیمه اول قرن ششم و از شعرای نامی عهد سلاجقه‌ی بزرگ بود. که اصل وی از ترمذ بود و شاعری او هم در آن شهر شروع شد، ولی بعدها در نواحی دیگر مانند مرو و بلخ و خوارزم روزگار گذرانید و به مدّاحی سنجر اختصاص یافت. وقتی سنجر او را به رسالت نزد اتسز خوارزمشاه فرستاد او چندی در خوارزم بماند و اتسز را مدح گفت. اتسز توطئه‌ای برای قتل سنجر ترتیب داده بود و صابر از آن آگاه شد و به وسیله‌ای سنجر را مطلع کرد و نقشه‌ی اتسز باطل گردید و اتسز دستور داد ادیب صابر را در جیحون غرق کردند. مرگ وی به سال 546 ه.ق بوده است. از دیوان او نسخی در دست است که بالغ بر 647 بیت شعر دارد و در آن غزلها و تغزلهای لطیف وجود دارد. <ref> فرهنگ معین.</ref> اشعارش به سادگی و روانی ممتاز است، وی مذهب تشیع داشته و در اشعار خود به این معنی اشاره کرده است.
شهاب‌الدّین شرف‌الادباء ادیب صابر بن اسماعیل ترمذی، شاعر مشهور ایرانی نیمه اول قرن ششم و از شعرای نامی عهد سلاجقه‌ی بزرگ بود. که اصل وی از ترمذ بود و شاعری او هم در آن شهر شروع شد، ولی بعدها در نواحی دیگر مانند مرو، بلخ و خوارزم روزگار گذرانید و به مدّاحی سنجر پرداخت. وقتی سنجر او را به رسالت نزد اتسز خوارزمشاه فرستاد او چندی در خوارزم بماند و اتسز را مدح گفت. اتسز توطئه‌ای برای قتل سنجر ترتیب داده‌بود و صابر از آن آگاه شد و به وسیله‌ای سنجر را مطلع کرد و نقشه‌ی اتسز باطل گردید و اتسز دستور داد ادیب صابر را در جیحون در سال ۵۴۶ ه. ق غرق کردند. از دیوان او نسخی در دست است که بالغ بر ۶۴۷ بیت شعر دارد و در آن غزل‌ها و تغزل‌های لطیف وجود دارد. <ref> فرهنگ معین.</ref> اشعارش به سادگی و روانی ممتاز است، وی مذهب تشیع داشته و در اشعار خود به این معنی اشاره کرده است.


==اشعار==
==اشعار==


===شعر1===
===شعر ۱===
{{شعر}}
<br />
{{ب| فنا و آتش ازو خیزد و ز بیم فنا|سکندرش طلبید و خضر رسید به کام }}
{|
 
|فنا و آتش ازو خیزد و ز بیم فنا
{{ب| اگر میانه‌ی او راه خشک یافت کلیم‌|ز بیم او پسرِ نوح کوه یافت مقام }}
|
 
|سکندرش طلبید و خضر رسید به کام
{{ب| به کربلا چو دهان حسین ازو نچشید|همی دهند زبانها یزید را دشنام <ref>دیوان ادیب صابر؛ ص 157.</ref> }}
|-
{{پایان شعر}}
|اگر میانه‌ی او راه خشک یافت کلیم
 
|
|ز بیم او پسرِ نوح کوه یافت مقام
|-
|به کربلا چو دهان حسین ازو نچشید
|
|همی دهند زبانها یزید را دشنام<ref>دیوان ادیب صابر، ص ۱۵۷</ref>
|}




===شعر2===
===شعر ۲===
{{شعر}}
{{شعر}}
{{ب| اگر به زیر رکاب حسین او بودی‌|به دست فتح گرفتی عنان لشکر شام <ref>همان؛ ص 159.</ref> }}
{{ب| اگر به زیر رکاب حسین او بودی‌|به دست فتح گرفتی عنان لشکر شام <ref>همان؛ ص ۱۵۹.</ref> }}
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}<br />
 
===شعر ۳===
 
 
 
===شعر3===
{{شعر}}
{{شعر}}
{{ب| مشکن دل <ref> مشکن دل: دل‌شکسته مباش.</ref> ار چه عهد تو بشکست روزگار|کی داشت عهد نیک بر اهل زمین زَمَن }}
{{ب| مشکن دل <ref> مشکن دل: دل‌شکسته مباش.</ref> ار چه عهد تو بشکست روزگار|کی داشت عهد نیک بر اهل زمین زَمَن }}
خط ۸۱: خط ۸۱:
{{ب| بی‌رایضان <ref> رایض: رام کننده ستوران.</ref> حکم و قضا رام کی شوند|این مرکبانِ روز و شب ما به هان و هن }}
{{ب| بی‌رایضان <ref> رایض: رام کننده ستوران.</ref> حکم و قضا رام کی شوند|این مرکبانِ روز و شب ما به هان و هن }}


{{ب| دانی که بر علی و حسن و حسین چه کرد|عهد بد زمانه چه در سِرّ و چه در عَلَن <ref>دیوان ادیب صابر؛ ص 232.</ref> }}
{{ب| دانی که بر علی و حسن و حسین چه کرد|عهد بد زمانه چه در سِرّ و چه در عَلَن <ref>دیوان ادیب صابر؛ ص ۲۳۲.</ref> }}
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}


==منابع==
==منابع==


دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج‌ ص: 749.
*[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=700738&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج‌ ۲، ص: ۷۴۹.]


==پی نوشت==
==پی نوشت==
خط ۹۳: خط ۹۳:
[[رده:شاعران فارسی زبان]]
[[رده:شاعران فارسی زبان]]
[[رده:شاعران متقدم]]
[[رده:شاعران متقدم]]
<references />{{شاعران}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۹ فوریهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۶:۲۲

ادیب صابر ترمذی‌ از شاعران ایرانی قرن ششم است.

ادیب صابر ترمذی‌
صابر ترمذی.jpg
نام اصلی شهاب‌الدّین شرف‌الادباء ادیب صابر بن اسماعیل ترمذی
زادروز نیمه اول قرن ششم
ترمذ
مرگ ۵۴۶ ه.ق
علت مرگ غرق شدن در جیحون به دستور استز پادشاه خوارزم

زندگینامهویرایش

شهاب‌الدّین شرف‌الادباء ادیب صابر بن اسماعیل ترمذی، شاعر مشهور ایرانی نیمه اول قرن ششم و از شعرای نامی عهد سلاجقه‌ی بزرگ بود. که اصل وی از ترمذ بود و شاعری او هم در آن شهر شروع شد، ولی بعدها در نواحی دیگر مانند مرو، بلخ و خوارزم روزگار گذرانید و به مدّاحی سنجر پرداخت. وقتی سنجر او را به رسالت نزد اتسز خوارزمشاه فرستاد او چندی در خوارزم بماند و اتسز را مدح گفت. اتسز توطئه‌ای برای قتل سنجر ترتیب داده‌بود و صابر از آن آگاه شد و به وسیله‌ای سنجر را مطلع کرد و نقشه‌ی اتسز باطل گردید و اتسز دستور داد ادیب صابر را در جیحون در سال ۵۴۶ ه. ق غرق کردند. از دیوان او نسخی در دست است که بالغ بر ۶۴۷ بیت شعر دارد و در آن غزل‌ها و تغزل‌های لطیف وجود دارد. [۱] اشعارش به سادگی و روانی ممتاز است، وی مذهب تشیع داشته و در اشعار خود به این معنی اشاره کرده است.

اشعارویرایش

شعر ۱ویرایش


فنا و آتش ازو خیزد و ز بیم فنا سکندرش طلبید و خضر رسید به کام
اگر میانه‌ی او راه خشک یافت کلیم ز بیم او پسرِ نوح کوه یافت مقام
به کربلا چو دهان حسین ازو نچشید همی دهند زبانها یزید را دشنام[۲]


شعر ۲ویرایش

اگر به زیر رکاب حسین او بودی‌ به دست فتح گرفتی عنان لشکر شام [۳]


شعر ۳ویرایش

مشکن دل [۴] ار چه عهد تو بشکست روزگار کی داشت عهد نیک بر اهل زمین زَمَن
از اختران مرادِ که بودست مستمر وز روزگار کار که رفست بر سَنَن [۵]
بی‌رایضان [۶] حکم و قضا رام کی شوند این مرکبانِ روز و شب ما به هان و هن
دانی که بر علی و حسن و حسین چه کرد عهد بد زمانه چه در سِرّ و چه در عَلَن [۷]

منابعویرایش

پی نوشتویرایش

  1. فرهنگ معین.
  2. دیوان ادیب صابر، ص ۱۵۷
  3. همان؛ ص ۱۵۹.
  4. مشکن دل: دل‌شکسته مباش.
  5. بر سنن: علی سنن واحد- بر یک طریقه.
  6. رایض: رام کننده ستوران.
  7. دیوان ادیب صابر؛ ص ۲۳۲.