ادیب الممالک فراهانی
ادیب الممالک فراهانی از شعرای تاثیر گذار مشروطه است.
| ادیب الممالک فراهانی | |
|---|---|
| نام اصلی | محمد صادق |
| زادروز | 1277 ه.ق |
| مرگ | 1336 ه.ق |
| در زمان حکومت | قاجاریه |
| لقب | ادیب الممالک |
| پیشه | شاعر و نویسنده |
| تخلص | «امیری» |
زندگینامه
محمد صادق متخلص به امیری ملقب به ادیب الممالک برادر میرزا ابوالقاسم قائم وزیر مشهور محمد شاه است. وی در 14 محرم 1277 ه.ق متولد شد. علوم ادبی زمان را نزد استادان فن فرا گرفت و در شاعری بر اکثر سخنوران عصر خویش پیشی جست. ابتدا تخلص پروانه را برگزید. مدتی بعد ملقب به امیرالشعرا شد و تخلّص خود را به امیری تغییر داد. ادیب الممالک در 1316 ه.ق روزنامۀ ادب را در تبریز و در 1320 در مشهد انتشار داد. به علاوه سر دبیری روزنامۀ مجلس را بر عهده داشت. وی در سال 1335 که مأموریت عدلیۀ یزد بدو محول شده بود مبتلا به سکتۀ ناقص شد و سال بعد رخ در نقاب خاک کشید. ادیب الممالک فراهانی در علوم ادب ولغت فارسی و عربی استاد بود و در سرودن قطعه و قصیده مهارت کامل داشت و سبک استادان قدیم را پیروی می‌کرد. وی در طلیعۀ مشروطیت در مسیر مبارزات سیاسی قرار گرفت و موضوعات شعرش به کلّی تغییر یافت و به سرودن اشعار سیاسی و وطنی پرداخت و غالب اشعارش نمایندۀ زندگانی اجتماعی و مبارزات سیاسی وی بود. اطلاع او از تاریخ اسلام و عرب و زبان عربی باعث شد تا از کلمات و ترکیبات غیر ضروری عربی در سخنان خود بهره بجوید.
آثار عاشورایی
وی ترکیب بند رسایی در مراثی اهل بیت عصمت و طهارت و حوادث کربلا سروده که دارای بیانی سنگین، متین، ادیبانه و سوزناک است. نگاه این شاعر، به حوادث عاشورا احساسی، همراه با رنگ ضعیفی از عرفان است. ادیب‌الممالک فراهانی در بخشی که به مصایب حضرت علی اصغر (ع) می‌پردازد؛ به این نکته اشاره می‌کند که حضرت علی اصغر، عارف کوچکی است که شوق وصال و شهادت در وجودش به غلیان آمده وخود تسلیم قضای الهی شده، همین امر سبب شده که حسین‌بن‌علی (ع) او را به میدان شهادت ببرد.
کتاب شناسی
دیوان کامل ادیب الممالک فراهانی، محمد صادق امیری فراهانی قائم مقامی، به تصحیح و اهتمام مجتبی برزآبادی فراهانی. تهران: فردوس، 1378