ابدا حسین او شرعیه الخروج على حکم الجور
شریف راشد صدفی، چاپ اول: بیروت، دارالهادی، 1422. 455 ص، وزیری.
کتاب حاضر، که در پنجمین دورهٔ کتاب سال ولایت (1382)، به عنوان اثر برگزیده انتخاب شد، دربارهٔ مشروعیت قیام امام حسین -ع- است. در مقدمهٔ آن، ضمن اشاره به اندک بودن کتاب‌های تحلیلی دربارهٔ سیدالشهداء، گفته شده است که بسیاری از آثار کهن، یا مقاتل و مناقب است و جنبهٔ عاطفی دارد و یا کتاب‌های تاریخی محض است و با وجود اهمیتشان، مادّهٔ خام برای تحلیل است. آنگاه نویسنده افزوده در سرزمین‌هایی که مذهب اهل سنت حاکم است، قیام امام حسین نادیده گرفته می‌شود و این کتاب عهده‌دار بررسی زوال دولت اسلامی و قیام آن حضرت است. باشد که در آینده نزاع سنی و شیعه، که بیشتر، از بررسی نادرست نصوص سرچشمه می‌گیرد، پایان پذیرد (ص 8-9).
«تمهید»، «بین الجاهلیة و الاسلام»، «الامویة: الحزب الاموی» و «خروج الحسین»، عنوان باب‌های کتاب است و باب سوم و چهارم مفصل‌تر از دو باب دیگر. ضمیمهٔ کتاب به بحثی کوتاه دربارهٔ اموال حاکم ستمگر و حلّیّت مصادرهٔ آن اختصاص دارد.
باب اول ویژهٔ اوضاع و احوال مردم عربستان و تبارشناسی عرب‌ها و منازعات قبیله‌های عدنانی و قحطانی است.
در باب دوم از مفهوم جاهلیت و اختصاص نداشتن آن به زمان و مکانی خاص سخن رفته است. نویسنده با اشاره به معانی جاهلیت، از جمله اینکه جهل در مقابل حلم است و نه علم، به مقوّمات اسلام و جاهلیت و تفاوت‌هایشان پرداخته است.
باب سوم دربارهٔ کارنامهٔ امویان است و شامل این مباحث: اختلافات بنی‌هاشم و بنی‌امیه، قدرت‌طلبی امویان، نقد حجّیّت رجال و برکشیدن اصحاب پیامبر تا درجهٔ عصمت، نقد احادیث مجعول در فضایل معاویه، شهادت عمّار بن یاسر و تأویل حدیث رسول خدا -ص- دربارهٔ قاتلان او، ردّ ادّعای معاویه در ولی‌دم بودن عثمان، نظام استبدادی امویان و چگونگی برخوردشان با مخالفان، ویژگی‌ها و رویکردهای نظام اموی، تعصّب قبیله‌ای امویان، تفرقه‌افکنی میان مردم و ظهور شعوبیه.
باب چهارم با بحث دربارهٔ قیام امام حسین -ع- علیه حکومت یزید آغاز می‌شود و آنگاه از مشروعیت قیام علیه حاکمان ظالم سخن رفته و احادیثی که بر اطاعت از ایشان دلالت دارد، نقد و تضعیف شده است. در ادامه می‌خوانیم که همهٔ این اخبار و آنچه در عاشورا رخ داد، ناشی از ممنوعیّت کتابت حدیث پس از پیامبر و ماجرای یوم‌الخمیس و سقیفه و عملکرد خلفاست.
منابع
کتابشناسی تاریخی امام حسین علیه‌السلام، محمد اسفندیاری، ص 221-222.