دسته‌هاى عزادارى
دسته یا گروهى از مردم که در جایى گرد آیند و یا با هم حرکت کنند و کارى را انجام دهند. گروهى که با تشریفات خاصى در خیابانها و کوچه‌ها حرکت مى‌کنند و با هم اشعارى خوانند؛ دسته‌های عزاداری براى اقامۀ عزادارى سیدالشهدا(ع) و ائمۀ دیگر به راه میفتند.[۱] حرکتشان بصورت سینه زنى یا زنجیر زنى است.
تاریخچه
رواج دسته‌های عزاداری برای اقام عزادی سیدالشهدا(ع) و دیگر ائمه(ع) بیشتر در عصر صفویه شکل گرفت. اینگونه دستجات، براى خود نشانه و علامت و توغ و پرچم مخصوص و گاهى نام ویژه‌اى داشته‌اند و با نوعى سازماندهى مردمى در ایام عاشورا و روزهاى دیگر به سوگوارى مى‌پرداختند.این مراسم، بویژه در عراق و شهرهایى چون نجف و کربلا، ریشه‌دارتر بوده است.
مرحوم کاشف الغطاء مى‌نویسد: «آغاز بیرون آمدن دسته‌هاى عزادارى براى سیدالشهدا، پیش از هزار سال، در زمان «معز الدوله» و «رکن الدوله»بود، که دسته‌هاى عزاداران در حالى که براى حسین(ع) ندبه مى‌کردند و شب، مشعلهایى به دست داشتند،ب غداد و راههایش یکباره پر از شیون شد...این در قرن چهارم بود.و اگر بیرون آمدن این موکبها در راهها نبود، هدف و غرض از یادآورى حسین بن على(ع) از بین مى‌رفت و ثمره فاسد مى‌شد و راز شهادت حسین بن على(ع) منتفى مى‌گشت.» [۲]
«موکب»یا«مواکب حسینى»نیز به همین حرکتهاى جمعى بصورت عزادارى و پیمودن راهى با حالت عزا گفته مى‌شود که در عراق، بویژه در ایام اربعین رواج و شور بیشترى دارد. در روزهاى تاسوعا و عاشورا نیز در همۀ شهرها و روستاهاى شیعه‌نشین رواج دارد. برخى از این دسته‌ها، تاریخچه‌اى طولانى و گاهى مثلا چند صدساله دارد (مثل دستۀ«طویرج»در کربلا) که در نسلهاى پیاپى، سنتهاى خویش را حفظ مى‌کنند. [۳]
کارکرد دسته‌ها
دسته‌هاى عزادارى، نوعى تشکل و سازماندهى را تمرین مى‌دهد که بر محور امام حسین(ع) است. این دسته‌ها و هیئتها، در افراد احساس مسئولیت و شخصیت و اعتماد به نفس را تقویت مى‌کند و به آنان نظم و نظام مى‌بخشد، آن هم با محتوایى مقدس و آدابى خالصانه و عاشقانه و بدون حاکمیت زور و اعمال قدرت.
منبع
- جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، قم، معارف، ج۱، ص ۱۷۴-۱۷۵.