شجاعت
دلاورى و بى‌باکى براى مقابله با دشمن و نهراسیدن از خطرها و اقدامهاى دشوار یکى از بهترین ملکات اخلاقى است که در حسین بن على«ع»و یاران شهیدش و اسیران آزادى‌بخش جلوه‌گر بود.ریشۀ روح حماسى در میدانهاى نبرد،خصلتهاى فرد و زمینه‌هاى تربیتى اوست.وراثت خانوادگى نیز در شجاع بودن افراد مؤثّر است. قیام کربلا از نخستین مراحلش تا پایان آن،صحنه‌هاى بروز شجاعت بود.قاطعیّتى که امام حسین«ع»در ابراز مخالفت با یزید و امتناع از بیعت داشت،تصمیم به حرکت به سوى کوفه و مبارزه با یزیدیان،متزلزل نشدن روحیه از شنیدن اخبار و اوضاع داخل کوفه، اعلام آمادگى براى نثار خون در راه احیاى دین،نهراسیدن از انبوه سپاهى که آن حضرت را در کربلا محاصره کردند،قیام افتخار آفرین مسلم بن عقیل در کوفه،رسوا ساختن امویان توسّط قیس بن مسهّر در حضور والى کوفه و عامّۀ مردم، رزم‌آوریهاى سلحشورانه و بى‌نظیر امام حسین«ع»و سربازان و خاندانش،جنگ نمایان عباس و على اکبر و قاسم و یکایک اولاد على و فرزندان عقیل،خطبه‌هاى زینب و سجّاد«ع»در کوفه و شام و...
صدها صحنۀ حماسى،همه جلوه‌هایى از شجاعت است که از الفباى«فرهنگ عاشورا»ست.خاندان پیامبر در شجاعت و قوّت قلب و دلیرى نمونه بودند و آنچه در دلشان نبود،هراس از دشمن بود.میدانهاى جنگ در زمان رسول خدا و پس از او در جنگهاى جمل،صفین و نهروان،نشان دهندۀ شجاعت آل على است.
امام سجاد«ع»در خطبۀ خویش در کاخ یزید،شجاعت را از جمله خصلتهاى برجسته‌اى بر شمرد که خداوند به آن دودمان بخشیده است:«اعطینا العلم و الحلم و السّماحة و الفصاحة و الشّجاعة...». 1این شجاعت،هم در گفتار و زبان‌آورى بود،هم در مواجهه با خصم و نبرد با دشمن و یک تنه به دریاى سپاه تاختن و هم در تحمّل مصائب و شداید و خود را نباختن و خوارى نپذیرفتن. شجاعت حسین و یارانش را دوست و دشمن ستوده‌اند.دستور عمر سعد براى حملۀ عمومى و سنگباران کردن مبارزان جبهۀ امام،نشان دلاورى آنان و بزدلى سپاه کوفه بود.حمید بن مسلم که راوى صحنه‌هاى کربلاست مى‌گوید:به خدا سوگند هیچ محاصره شده‌اى در انبوه مردم را که فرزندان و خاندان و یارانش کشته شده باشد،همچون حسین بن على ندیده‌ام که قوى‌دل و استوار و شجاع باشد.مردان دشمن او را محاصره مى‌کردند،او با شمشیر بر آنان حمله مى‌آورد و همه از چپ و راست مى‌گریختند.شمر چون چنین دید،به نیروهاى سواره دستور داد تا به پشتیبانى نیروهاى پیاده شتابند و امام را از هر طرف تیر باران کنند:«فو الله ما رأیت مکثورا قطّ قد قتل ولده و اهل بیته و اصحابه اربط جأشا و لا امضى جنانا منه علیه السلام...». [۱] گرچه در برخى منابع تاریخى و مقتلها آمار کشته‌هاى دشمن که در حملات یاران جبهۀ حسین کشته شدند، مبالغه‌آمیز و باور نکردنى نقل شده است و همۀ آنها را نمى‌توان پذیرفت،ولى آنچه بى‌شک ثابت است و غیر قابل انکار،شجاعت شگفت آن فدائیان راه خداست.پیروان نهضت و خط عاشورا نیز درس شجاعت را از کربلا آموخته‌اند و از دشمن،هرچه قوى و مجهّز و مسلّح باشد،بیمى به دل راه نمى‌دهند.
شهامت نیروهاى بسیجى در سالهاى دفاع مقدس در جبهه‌هاى ایران،الهام گرفته از عاشوراست.
حسین اى درس‌آموز شجاعت بسیجى از تو آموزد شهامت به روى سینه و پشت بسیجى نوشته:یا زیارت،یا شهادت [۲]
جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، قم، معارف، ج1، ص 243-245.