اسلم بن عمرو ترکی
اسلم بن عمرو ترکی از موالی امام حسین (ع) و از کاتبان آن حضرت بود. مامقانی درباره او نوشته است که امام حسین (ع) او را پس از شهادت برادرش امام حسن (ع) خریداری کرد و به فرزندش امام سجاد (ع) بخشید. [۱] برخی مقاتل وی را همان واضح رومی نامیده‌اند. برخی آنان را دو نفر می‌دانند.
پدر اسلم ترک بود. او از مدینه تا مکه و سپس کربلا همراه کاروان امام بود. در تاریخ طبری او با نام سلیمان ذکر شده است. [۲] هم‌چنین بنا به نقل سید محسن امین نام او سلیمان بوده است. [۳] اما شیخ طوسی در کتاب رجال خویش گفته که سلیم، مولای امام حسین (ع) در کربلا همراه او کشته شد. [۴]
نام کسی که در کربلا شهید شد، ترجیحاً اسلم است نه سلیمان یا سلیم. [۵] سید محسن امین در جایی دیگر از کتاب خویش از او نام برده و گفته است غلامی ترک که از آن حسین (ع) بود، خارج شد و نامش اسلم بود. [۶] مجلسی بدون اینکه نامی از اسلم آورد، می‌نویسد که پس از دو برادر غفاری، غلام ترکی به میدان رفت و او یکی از قاریان قرآن بود. [۷]
در منابع و مصادر تاریخی و رجالی، اسلم که بر خواندن قرآن مسلط بود، با عبارات قاری قرآن، آشنا به ادب عرب و نیز نویسنده وصف شده است. [۸]
روز عاشورا و پس از اذن جهاد از امام حسین (ع) به طرف میدان شتافت و در حالی‌که رجز می‌خواند بر دشمن حمله برد: [۹]
اَلبَحْرُ مِن‌ْ طَعْنی وَ ضَرْبی یصْطَلی | ||
اِذا حُسامی فی یمینی ینْجَلی | ||
وَالجَوُّ مِن‌ْ سَهْمی وَ نَبْلی یمْتَلی | ||
ینشَق‌ُّ قَلب‌ُ الحاسِدِ المُبَجَّل‌ِ |
دریا از ضربت نیزه و شمشیرم می‌جوشد و آسمان (فضا) از تیرهایم پر می‌شود.
آن‌گاه که تیغ در کفم آشکار شود، فروغ آن قلب آزمندان و رشک‌ورزان را خواهد شکافت.
او بعد از نبردی شدید به شهادت رسید. در آخرین لحظات زندگی، امام خود را بر بالین او رساند و لختی گریست. سر اسلم را بر روی زانوی خود قرار داد و با دست خون‌ها را از صورت و جلوی چشمانش پاک می‌کرد. ”وَ وَضَع‌َ خَدَّه‌ُ عَلی خَدِّه“. امام حسین (ع) همان‌گونه صورت بر صورت غلامش گذاشت که در هنگام شهادت فرزندش علی‌اکبر صورت به صورت او گذاشت. غلام چشمانش را گشود. از مشاهده چهره امام لبخند زد و گفت کیست مثل من که فرزند رسول خدا صورت به صورت او نهاده است. سپس به شهادت رسید. [۱۰]
در زیارت نامه‌ها نام وی ذکر نشده است. [۱۱]
منبع
مرضیه محمدزاده، شهیدان جاوید، نشر بصیرت، ص 351-352.
پی نوشت
- ↑ تنقیح المقال، ج1، ص125.
- ↑ تاریخ طبری، ج5، ص469.
- ↑ اعیان الشیعه، ج4، ص126.
- ↑ رجال طوسی، ص74.
- ↑ انصار الحسین (ع)، ص83.
- ↑ مناقب آل ابی‌طالب، ج4، ص104؛ اعیان الشیعه، ج4، ص126.
- ↑ بحار الانوار، ج45، ص30.
- ↑ انصار الحسین (ع)، ص84.
- ↑ مقتل الحسین خوارزمی، ج2، ص24.
- ↑ بحار الانوار، ج45، ص30؛ عوالم العلوم الامام الحسین (ع)، ص273.
- ↑ برای تفصیل بیشتر ر.ک : تاریخ طبری، ج5، ص469؛ اعیان الشیعه، ج1، ص612، ج4، ص126؛ ارشاد، ج2، ص458؛ رجال طوسی، ص74؛ ابصار العین فی انصار الحسین (ع)، ص144-145؛ مناقب آل ابی‌طالب، ج4، ص104؛ بحار الانوار، ج45، ص30؛ منتهی الآمال، ج1، ص268؛ انصار الحسین (ع)، ص83-84؛ ذخیرة الدارین، ص266؛ وسیله الدارین، ص428؛ فرسان الهیجاء، ج2، ص134-135؛ تنقیح المقال، ج1، ص125؛ الحدائق الوردیه، ص104؛ ناسخ التواریخ، ج2، ص306؛ مقتل الحسین خوارزمی، ج2، ص28،13؛ بحار الانوار، ج45، ص30؛ عوالم العلوم الامام الحسین (ع)، ص273.