پیاده روی اربعین: تفاوت میان نسخه‌ها

به گفته برخی پژوهشگران، راهپیمایی در [[اربعین حسینی|روز اربعین]] از زمان [[امامان معصوم(ع)]] در بین شیعیان رایج بوده  است. [[سید محمدعلی قاضی طباطبایی]] در کتاب [[تحقیق درباره اول اربعین سیدالشهداء (کتاب)|اولین درباره اربعین سیدالشهداء]]، راهپیمایی اربعین را سیره مستمره شیعه از زمان ائمه خوانده که [[شیعه|شیعیان]] در زمان [[بنی‌امیه]] و [[بنی‌عباس]] نیز به این حرکت پایبند بوده‌اند.<ref>قاضی طباطبایی، تحقیق درباره اول اربعین سید الشهدا، 1368ش، ص2.</ref>  

 

گفته شده است پس از دوره [[شیخ انصاری]] این سنت فراموش شده بود و [[محدث نوری]] آن احیا کرد.<ref>[http://www.balagh.ir/content/6174 «زندگی‌نامه میرزا حسین نوری]»، منتشر شده در پایگاه اطلاع‌رسانی معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم مورخ (8/فروردین/1395)</ref> نویسنده [[ادب الطف (کتاب)|کتاب ادب الطف]] در گزارشی از مراسم اربعین در کربلا، اجتماع در این مراسم را به اجتماع مسلمانان در [[مکه]] تشبیه و به حضور هیئت‌های [[عزاداری امام حسین|عزاداری]] در آن اشاره کرده که برخی به ترکی، عربی، فارسی و اردو مرثیه می‌خوانده‌اند. تعیین زمان دقیق آغاز پیاده روی اربعین به سبب کمبود منابع دشوار است. در برخی منابع، از گونه‌ای پیاده روی زیاتی در زمان حیات امامان شیعه سخن گفته‌اند. اما طبق قول مشهورتر سابقه‌ی این آیین حدودا به میانه‌ی قرن 13 بر میگردد و مرتضی انصاری (1214-1281ق) - از عمای بزرگ شیعه معاصر قاجار-از مبدعان اصلی آن بوده است. پس از وی برای مدتی این آیین کم رونق شد تا اینکه مجددا در اوایل قرن 14 به کوشش برخی از علمای شیعه از جمله محدث نوری احیا شد و از آن پس تا امروز، با افت و خیزهایی استمرار یافته است. از عوامل مؤثر بر حیات این آیین مخالفت کرده، از تعداد شرکت کنندگان در آن کاسته شده و برعکس، در مقاطعی که شیعیان به آزادی های سیاسی دست یافته اند، ان آیین رونق بیشتری یافته است.

در منابع حدیثی شیعه، بر زیارت امام حسین (ع) در روز اربعین تأکید بسیار شده و آن از جمله نشانه های مؤمن شمرده شده است.<ref>شیخ طوسی، تهذیب الاحکام،‌ 1407ق، ج6، ص52.</ref> در این منابع، همچنین برای کسی که به صورت پیاده به زیارت امام حسین (ع) رود و برای هر قدمی که در این راه بردارد، ثواب های بسیاری ذکر شده است. همچنین به زائران توصیه شده بعد از رسیدن به رودخانه فرات و غسل در آن، کفش های خود را درآورند و با پای برهنه به زیارت امام حسین (ع) بروند تا به ثواب بیشتری برسند. به استناد همین دسته از روایات، زائران بسیاری از روزها قبل از اربعین با پای پیاده به سمت کربلا به راه می‌اقتند و می‌کوشند تا در روز اربعین در کربلا حضور داشته باشند؛ گرچه گاه قبل یا بعد از آن روز به کربلا می‌رسند. در دیگر روزهای زیارتی و مناسبت‌های مهم مانند نیمه شعبان یا روز عرفه نیز پیاده روی به سوی کربلا البته در ابعادی محدودتر از اربعین صورت می گیرد. پیاده روی اربعین هم به صورت فردی و هم گروهی (در قالب گروه های دوستی، هیئت‌های مذهبی و جمع‌های خانوادگی) انجام می‌شود و طی آن افراد، بسته به شرایط از جمله توانایی جسمی خود، همه یا بخشی از مسیر محل زندگی خود تا کربلا را پیاده می‌پیمایند. این پیاده روی چند روز به طول می انجامد و مدت آن، بسته به مسافت میان مبدأ حرکت تا کربلا متفاوت است. در برخی موارد (به عنوان مثال برای زائرانی که از شهر [[بصره]] به راه می‌افتند)، این پیاده روی بیش از 10 روز به طول می‌انجامد. در طول همه‌ی مسیرهای پیاده‌روی، «[[موکب]]» هایی به تعداد بسیاز زیاد توسط اجتماعات مذهبیی، عشایر بومی منطقه و ساکنان توسط اجتماعات مذهبی، عشایر بومی منطقه و ساکنان روستاهای حوالی هر مسیر برقرار است که به زائران به صورت رایگان خدمات ارائه می‌کنند. مدیریت موکب‌ها به شکل کاملا مردمی و مستقل از دولت انجام می‌شود. موکب‌ها را به دو دسته‌ی «موقتی» ( که معمولا در خیمه‌های پارچه‌ی برپا می‌شوند) و «دائم» (که ساختمان‌های کوچکو بزرگ دارند) می‌توان تقسیم کرد. خدماتی که در موکب‌ها به زائران ارائه می‌شود طیف گسترده‌ای را در بر می‌گیرند؛ مانند در اختیار قرارا دادن محلی برای اسکان موقت و استراحت، تهیه و توزیع انواع اغذیه و خوراکی، ارائه‌ی خدمات بهداشتی و درمانی و خدمات متفرقه نظیر واکسن زدن کفش‌ها، ماساژ بدن و پاها، تعمیر وسایل و موارد دیگر. اعتقاد به فضیلت بسیار زیارت امام حسین (ع) به خصوص در اربعین و جایگاه زائران آن حضرت، سبب شده است که بین صاحبان موکب‌های مختلف و ارائه دهندگان خدمات، بر سر ارائه‌ی خدمات بیشتر و بهتر و جلب نظر زائران رقابت درگیرد.