۹٬۵۴۶
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۸۱: | خط ۸۱: | ||
|در باب امام حسین (ع) سیدالشهدا و شهدای کربلا | |در باب امام حسین (ع) سیدالشهدا و شهدای کربلا | ||
|13و 16تا 98 و 108 مجموعا 85 باب<ref>در کتاب «کتابشناسی تاریخی امام حسین» تالیف اسفندیاری، مولف تعداد بابهای اختصاص داده شده به امام حسین (ع) در کتاب کامل الزیارات را 83 باب، شامل بابهای 16- 98 که تیترهای آنها مستقیما در رابطه با امام حسین (ع) است، بر میشمرد. در حالی که علاوه بر آن 83 باب، محتوای باب 13 (فضیلت آب فرات و نوشیدن و غسل نمودن در آن) و باب 108 (زیارت نادره) نیز در ارتباط با نهضت حسینی و واقعه کربلا میباشد. | |13و 16تا 98 و 108 مجموعا 85 باب<ref>در کتاب «کتابشناسی تاریخی امام حسین» تالیف اسفندیاری، مولف تعداد بابهای اختصاص داده شده به امام حسین (ع) در کتاب کامل الزیارات را 83 باب، شامل بابهای 16- 98 که تیترهای آنها مستقیما در رابطه با امام حسین (ع) است، بر میشمرد. در حالی که علاوه بر آن 83 باب، محتوای باب 13 (فضیلت آب فرات و نوشیدن و غسل نمودن در آن) و باب 108 (زیارت نادره) نیز در ارتباط با نهضت حسینی و واقعه کربلا میباشد. | ||
</ref> | |||
|341 | |341 | ||
|- | |- | ||
| خط ۱۳۲: | خط ۱۳۲: | ||
|9 | |9 | ||
|} | |} | ||
دررابطه با جایگاه و هدف کلی از تالیف آن کتاب، ذهنی تهرانی در مقدمه کوتاهش بر كاملالزيارات، به خوانندگان کتاب آگاهی میدهد: « بهترین و ارزشمندترین سرمایه های معنوی طایفه حقة امامیة اثنی عشریه، دعا و توسل به اذیال پر فیض وسائط بین خالق و مخلوق و انوار درخشان مظاهر کامله حضرت احدیت، یعنی ذوات مقدسة حضرات چهارده معصوم سلامالله علیهم اجمعین میباشد. عالیترین نوع توسل و تقرب جستن به درگاه حق عز و جل، ذکر مصائب و گریستن بر مظلومیتهای عزیزترین موجودات نزد خداوند تبارک و تعالی یعنی معصومین علیهمالسلام بالاخص حضرت سیدالشهدا سلامالله علیه میباشد».<ref>ابن قولویه القمی، 1392: ص 11</ref> | |||
بدین ترتیب کتاب کامل الزیارات، با هدف ذکر مصائب وارده بر چهارده معصوم (ع) تدوین و متن آن نیز در همین جهت یعنی ذکر مصائب، تدوین یافته است. اما با توجه به متون عرضه شده از سوی ابن قولویه در ذیل یکصد و هشت باب و اینکه 85 باب و 341 صفحه و به طور کلی حدود 78% از متن کتاب الزیارات به بیان وقایع کربلا و نهضت عاشورا و امام حسین (ع) و یارانش اختصاص پیدا کرده است و نیز با توجه به اهمیت و میزان تاثیرگذاری شگفتانگیز متن الزیارات بر شیوه عزاداریهای حسینی در قرنهای بعد و حتی تا زمان حاضر، میباید گفت که علیرغم اینکه ابن قولویه در کتاب جامع الزیارات، بابهایی نیز به ذکر ثواب و فضیلت زیارت حضرت رسول اکرم (ص) و دیگر ائمه (ع) و نیز بزرگان و مومنین و دو تن از امامزادگان، اختصاص داده است، لیکن، کتاب الزیارات را میباید کتابی مختص به نهضت عاشورا، واقعه کربلا و مهمترین منبع و یا حداقل یکی از مهمترین منبع برای طرز تفکری خاص و نگرش ویژهای بر نهضت حسینی و عاشورا پژوهی به شمار آورد. ساختار کلی کتاب، نوع بیان وقایع، نوع نگاه به واقعه عاشورا و کربلا در کامل‌الزیارات، تقریبا به همان ترتیب و حتی به شکلی بسط داده شده، در قرون بعدی نیز به کار برده شد. نگرشی که میباید آن را در «نگرش عاطفی» به مقوله کربلا جای داد و به همان ترتیب و در طول افزون بر یک هزار سال بعد از تالیف الزیارات، کتاب های دیگری نیز در همان چارچوب و با بهره گیری از مندرجات جامع الزیارات تدوین شد. | |||
نکته دیگری که در مجموع کتاب الزیارات به نظر جالب می آید، فقدان یک باب مستقل در مورد حضرت فاطمه (ع) است. در این رابطه حتی در بخشهای دیگر و از جمله باب ششم از کتاب که به بیان فضیلت و ثواب زیارت مشاهد مشرفه در مدینه اختصاص دارد، اشارهای به زیارت حضرت فاطمه (ع) نمیگردد. این در حالی است که درذیل حدیث شماره 5 از آن باب، به «عرفه مادر ابراهیم» و خواندن نماز در آنجا اشاره میشود.<ref>ابن قولویه، 1392: ص36</ref> همچنین باب صد و ششم الزیارات، به بیان فضیلت زیارت حضرت فاطمه دختر موسی بن جعفر صلواتالله علیه در شهر قم» (شامل دو روایت)<ref>ابن قولویه، 1392: ص424</ref> اختصاص دارد. به نظر میرسد در زمان تالیف کتاب الزیارات (قرن چهارم هجری) اهمیت پنهان نگاه داشتن مدفن حضرت فاطمه (ع) در نزد شیعیان به قدری زیاد بود که در ارتباط با حضرت فاطمه (ع) ابن قولویه تقیه نموده و در کتابش اشاره صریح به زیارت و فضیلت زیارت مدفن آن حضرت نمیکند و تنها در باب سوم «زیارت قبر رسول خدا (ص) و خواندن دعاء بر آن»، به موضوع« چنانچه رسول خدا (ص) فرمودند: بین منبر و قبر من بستانی است از بساتین بهشت»<ref>ابن قولویه، 1392: صص20 و21</ref> که مدفن آن حضرت است، اشاره مینماید. | |||
متاسفانه مقدمه نوشته شده توسط مرحوم ذهنی تهران، بسیار کوتاه بوده و در آن تنها به هدف از تالیف کتاب توسط ابن قولویهالقمی و نیز جایگاه و اهمیت کتاب، اشارات مختصری میشود. حق این است که با توجه به فوت مترجم کتاب، ناشر (نشر پیام حق)، اقدام به تهیه مقدمهای مفصل در زمینه معرفی نویسنده کتاب (ابن قولویهالقمی)، مترجم آن (ذهنی تهرانی) و دیگر مسائل و موضوعهایی که به فهم و درک هر چه بیشتر خواننده کتاب از مطالب و متن کتاب کمک کند، مینمود. بدون شک، کتاب كاملالزيارات به دلیل اهمیت و مرجعیتش در رابطه با موضوع مصائب ائمه ع و به طور خاص مصائب امام حسین(ع)، نیازمند معرفی کاملی است. | |||
==منابع== | ==منابع== | ||
* | * ابن قولویه، جعفر بن محمد (368ق)، کامل‌الزیارات، فارسی- عربی، مترجم محمدجواد ذهنی تهرانی. تهران: پیام حق، چاپ هشتم، 1392 | ||
* اقتباسات کامل‌الزیارات/ ابن قولویه قمی، به کوشش محمدمهدی رضائی، مترجم سیدمبین حیدر رضوی.: تهران، نشر مشعر 1395 | |||
* محمد اسفندیاری، کتابشناسی تاریخی امام حسین، ویراست دوم. تهران: نشر آرما، 1400 | |||
* ناصر انطیقهچی و نعمتالله صفری فروشانی، بررسی روابط دولتهای شیعی در قرن چهارم هجری. تاریخ در آینه پژوهش، ش 3، س 8، پائیز و زمستان 1390، صص7-34 | |||
* پایگاه اطلاع رسانی حدیث نت | |||
* سایت ویکی شیعه | |||
* سایت ویکی فقه | |||
* سایت ویکی نور | |||
== پی‌نوشت == | |||
[[رده:کتاب‌ها]] | [[رده:کتاب‌ها]] | ||