۹٬۵۴۶
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
| آثار = اشعارش}} | | آثار = اشعارش}} | ||
ابو فراس حارث بن ابی العلاء سعید بن حمدان بن حمدون بن تغلبی، سردار | '''ابوفراس حمدانی''' از شعرای عرب زبان است. | ||
== زندگینامه == | |||
ابو فراس حارث بن ابی العلاء سعید بن حمدان بن حمدون بن تغلبی، سردار و شاعر فصیح در سال 320 هجری در عراق به دنیا آمد. پدرش در جنگ با برادرزاده‌اش ناصر الدوله برای تصرّف موصل به دست او اسیر و مقتول شد. | |||
مادرش، ابو فراس را که طفلی سه ساله بود نزد پسر عمش سیف الدوله به حلب برد و تحت سرپرستی او بزرگ شد. ابو فراس در شانزده‌سالگی در جنگ با قبایل نزاری در دیار مضر و بادیة الشام پیروزی‌های چشم‌گیری حاصل نمود و در جنگ با رومیان سردار سپاه حلب بود. در سال 348 هجری به دست رومیان اسیر شد که با تهوری فوق‌العاده نجات پیدا کرد اما در سال 351 هجری دوباره توسط رومیان اسیر شد و مدت 4 سال در اسارت به سر برد و بعد از آزادی به امارت حمص منصوب شد. | مادرش، ابو فراس را که طفلی سه ساله بود نزد پسر عمش سیف الدوله به حلب برد و تحت سرپرستی او بزرگ شد. ابو فراس در شانزده‌سالگی در جنگ با قبایل نزاری در دیار مضر و بادیة الشام پیروزی‌های چشم‌گیری حاصل نمود و در جنگ با رومیان سردار سپاه حلب بود. در سال 348 هجری به دست رومیان اسیر شد که با تهوری فوق‌العاده نجات پیدا کرد اما در سال 351 هجری دوباره توسط رومیان اسیر شد و مدت 4 سال در اسارت به سر برد و بعد از آزادی به امارت حمص منصوب شد. | ||
| خط ۲۸: | خط ۳۱: | ||
ابو فراس مردی دلیر، بخشنده و جوانمرد بود و می‌کوشید خود را با اسطوره‌های شعر عربی و صفاتی که برای خود در اشعارش می‌شمرد، منطبق کند و در بزم و رزم و شمشیر و قلم سرمشق دیگران باشد. او مقام شامخی در شاعری پیدا کرد تا جایی‌که «متنبّی» او را بر خود مقدم می‌شمرد. | ابو فراس مردی دلیر، بخشنده و جوانمرد بود و می‌کوشید خود را با اسطوره‌های شعر عربی و صفاتی که برای خود در اشعارش می‌شمرد، منطبق کند و در بزم و رزم و شمشیر و قلم سرمشق دیگران باشد. او مقام شامخی در شاعری پیدا کرد تا جایی‌که «متنبّی» او را بر خود مقدم می‌شمرد. | ||
== آثار == | |||
او مضامین رزمی و عشقی را چنان با مناعت و استواری بیان کرده که کمتر شاعری به او رسیده است. شعر او غالبا در شرح مفاخر آل حمدان و مدح سیف الدوله و شرح دلاوری‌ها و استقامت و پایمردی خود در جنگها و در برابر مشکلات زندگی است. | او مضامین رزمی و عشقی را چنان با مناعت و استواری بیان کرده که کمتر شاعری به او رسیده است. شعر او غالبا در شرح مفاخر آل حمدان و مدح سیف الدوله و شرح دلاوری‌ها و استقامت و پایمردی خود در جنگها و در برابر مشکلات زندگی است. | ||
| خط ۳۴: | خط ۳۸: | ||
علاوه بر خصال شخصی و مقام ادبی، وی شیعی پاک اعتقاد و شاعر آل محمّد (ص) بود و با صراحت و شجاعت فضائل امیر المؤمنین علی (ع) و مناقب ائمه معصومین (ع) را شرح داده و مطاعن و مثالب بنی عباس و سایر دشمنان ایشان را بر شمرده است. | علاوه بر خصال شخصی و مقام ادبی، وی شیعی پاک اعتقاد و شاعر آل محمّد (ص) بود و با صراحت و شجاعت فضائل امیر المؤمنین علی (ع) و مناقب ائمه معصومین (ع) را شرح داده و مطاعن و مثالب بنی عباس و سایر دشمنان ایشان را بر شمرده است. | ||
قصیده «شافیه» 85 بیتی او اشاره به حقّ غصب‌شده‌ی امام موسی کاظم (ع) و امام رضا (ع) و خراب کردن قبر امام حسین (ع) توسط متوکل دارد و از قصائد جاویدانی است که کلیه‌ی مآخذ، آن را نقل کرده و یا به آن اشاره نموده‌اند. قصیده‌ی شافیه به خاطر لطف سخندانی، صفای فصاحت، حسن انسجام، نیروی استدلال، بلندی معنی و روانی الفاظ بهم پیوسته است. غیر از قصیده شافیه، قصیده «هائیه‌ای» است که اهل بیت را در آن مدح کرده است. | قصیده «شافیه» 85 بیتی او اشاره به حقّ غصب‌شده‌ی امام موسی کاظم (ع) و امام رضا (ع) و [[تخریب قبر امام حسین (ع)|خراب کردن قبر امام حسین (ع)]] توسط متوکل دارد و از قصائد جاویدانی است که کلیه‌ی مآخذ، آن را نقل کرده و یا به آن اشاره نموده‌اند. قصیده‌ی شافیه به خاطر لطف سخندانی، صفای فصاحت، حسن انسجام، نیروی استدلال، بلندی معنی و روانی الفاظ بهم پیوسته است. غیر از قصیده شافیه، قصیده «هائیه‌ای» است که [[اهل بیت]] را در آن مدح کرده است. | ||
دیوان ابو فراس را بعد از مرگش دوست و استاد او «ابن خالویه نجوی» (م 370 ه) و شاعر معاصرش «البیغاء» (م 398 هجری) جمع‌آوری کرده‌اند که فقط مجموعه‌ی ابن خالویه در دست است و چندبار چاپ شده است. بهترین چاپ آن در سال 1944 در سه جلد در بیروت زیر نظر «سامی دهان» انجام گرفت و حواشی مفیدی بر آن افزوده شده است. <ref>الغدیر؛ ج 3، ص 402- 408. وفیات الاعیان؛ ج 1، ص 127. شذرات الذهب فی اخبار من ذهب؛ ج 3، ص 24. الاعلام؛ ج 2، ص 156. روضات الجنات؛ ص 205 و 206. مجالس المؤمنین؛ ص 411.</ref> | دیوان ابو فراس را بعد از مرگش دوست و استاد او «ابن خالویه نجوی» (م 370 ه) و شاعر معاصرش «البیغاء» (م 398 هجری) جمع‌آوری کرده‌اند که فقط مجموعه‌ی ابن خالویه در دست است و چندبار چاپ شده است. بهترین چاپ آن در سال 1944 در سه جلد در بیروت زیر نظر «سامی دهان» انجام گرفت و حواشی مفیدی بر آن افزوده شده است. <ref>الغدیر؛ ج 3، ص 402- 408. وفیات الاعیان؛ ج 1، ص 127. شذرات الذهب فی اخبار من ذهب؛ ج 3، ص 24. الاعلام؛ ج 2، ص 156. روضات الجنات؛ ص 205 و 206. مجالس المؤمنین؛ ص 411.</ref> | ||
== نمونه اشعار == | |||
'''قصیده‌ی شافیه:''' | '''قصیده‌ی شافیه:''' | ||
| خط ۲۴۳: | خط ۲۴۷: | ||
42- ای گروهی‌که پس از سعادت بشقاوت افتادید و ای گروهی که پس از سلامت، هلاکت یافتید. | 42- ای گروهی‌که پس از سعادت بشقاوت افتادید و ای گروهی که پس از سلامت، هلاکت یافتید. | ||
43- همانا بدرفتاری از شما نسبت به استخوان‌های خاک‌شده و کهنه‌ی سرزمین کربلا سرزد. (اشاره به رفتاری که متوکّل با قبر امام شهید مرتکب شد) | 43- همانا بدرفتاری از شما نسبت به استخوان‌های خاک‌شده و کهنه‌ی سرزمین [[کربلا]] سرزد. (اشاره به رفتاری که متوکّل با قبر امام شهید مرتکب شد) | ||
44- نه از ابو مسلم (خراسانی) باوجود خیرخواهی‌اش نسبت به آنان گذشت کردند (و منصور او را کشت) و نه هبیری (یزید بن عمر بن هبیره یکی از حکّام بنی امیه که با بنی عباس جنگید، سفّاح او را امان داد و با او عهد و پیمان بستند چون نزد منصور آمد جفاکارانه بر او تاختند و به سال 132 هجری او را کشتند) را سوگند و پیمان از دست آنان نجات داد. | 44- نه از ابو مسلم (خراسانی) باوجود خیرخواهی‌اش نسبت به آنان گذشت کردند (و منصور او را کشت) و نه هبیری (یزید بن عمر بن هبیره یکی از حکّام بنی امیه که با بنی عباس جنگید، سفّاح او را امان داد و با او عهد و پیمان بستند چون نزد منصور آمد جفاکارانه بر او تاختند و به سال 132 هجری او را کشتند) را سوگند و پیمان از دست آنان نجات داد. | ||
| خط ۴۴۰: | خط ۴۴۴: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج1، ص:141-149. | * [http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/bibliographicAdvancedSearch.do?command=NEW_SEARCH&classType=0&pageStatus=1 دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج1، ص:141-149.] | ||