بهاء الدین اربلی‌: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۹۵ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۴ آوریل ۲۰۲۱
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳: خط ۳:
| عنوان            =
| عنوان            =
| نام              = بهاءالدین اربلی
| نام              = بهاءالدین اربلی
| زادروز            = پس [[1213 (میلادی)|1213م]]/ [[610 (قمری)|610ق]]
| زادروز            = 1213 میلادی/ 610 قمری
| زادگاه            = [[اربیل]]
| زادگاه            = اربیل
| تاریخ مرگ        = [[1292 (میلادی)|1292م]]/ [[692 (قمری)|692ق]]
| تاریخ مرگ        = 1292 میلادی/ 692 قمری
| مکان مرگ          = [[بغداد]]
| مکان مرگ          = بغداد
| محل زندگی        =
| محل زندگی        =
| پیشه              = [[ادیب]]، [[شاعر]]، [[نویسنده]]
| پیشه              = ادیب، شاعر، نویسنده
| آثار              =
| آثار              =
}}
}}
بهاء الدین ابو الحسن علی فرزند فخر الدّین عیسی بن ابی الفتح معروف به ابن فخر، محدث، فقیه، مورخ، نویسنده، شاعر و از دولتمردان معروف شیعه در قرن هفتم هجری است. و اصلا کرد و از ایل مکاری بود و خاندانش که اهل علم و دولتمرد بودند از دیرباز در «اربل» <ref>اربل: اربل یا اربیل شهریست در عراق در جنوب شرقی موصل بین زاب کوچک و زاب بزرگ بر سر راه ایران.</ref> سکونت داشتند. پدرش مردی عالم و والی اربل بود. بهاء الدین در اربل متولد شد و در همان شهر به کسب علم و استماع حدیث پرداخت. خدمات دولتی را هم در اربل آغاز نمود و نزد والی آن شهر به شغل کتابت برگزیده شد. در سال 657 ه. ق بهاء الدین به بغداد منتقل شد و در نزد علاء الدّین جوینی صاحب دیوان تقرب یافت و به کتابت در دیوان اشتغال داشت تا اینکه سعد الدوله یهودی (مقتول در 690 هجری) وزیر ارغون خان مغول روی کار آمد. و عرصه را بر رجال مسلمان و طرفداران صاحب دیوان تنگ ساخت. بهاء الدّین از کار دیوان کناره گرفت و در خلوتگه عزلت به تألیف کتب و سرودن اشعار پرداخت. تا اینکه به سال 692 هجری وفات یافت و در خانه‌ی خود واقع در محله کارپرداز خانه‌ی بغداد در کنار دجله به خاک سپرده شد.
'''بهاءالدین اربلی'''، محدث، فقیه، مورخ، نویسنده، شاعر و از دولتمردان معروف شیعه در قرن هفتم هجری است.  


بهاء الدین علاوه بر مقام علم و ادب شاعری توانا بود و اشعار بسیار در مناقب اهل بیت (ع) سروده است. تذکره‌نویسان همه از او به نیکی یاد کرده‌اند. شهرت او علاوه بر نظم و نثری که سرمشق شاعران بعد قرار گرفت به سبب چند کتابی است که از او باقی مانده است مانند: «المقامات الاربع» یا مقامات چهارگانه، «رسالة الطیف»، «کتاب حیات الامامین» (امام زین العابدین (ع) و امام محمّد باقر «ع») و مهمترین کتابش که از جمله کتب معتبر و مستند شیعه‌ی امامیه به‌شمار می‌رود «کشف الغمه عن معرفة الائمة»، در شرح احوال رسول خدا (ص) و فاطمه (س) و امامان دوازده‌گانه (ع) است. این کتاب شامل دو جزء است، جزء اول در سال 678 و جزء دوم در سال 682 ه. ق به پایان رسیده است. <ref>اعیان الشیعه؛ ج 8، ص 382. الغدیر؛ ج 5، ص 445- 452.</ref>
== زندگینامه ==
بهاءالدین ابو الحسن علی فرزند فخر الدّین عیسی بن ابی الفتح معروف به ابن فخر، اصالتا کرد و از ایل مکاری بود و خاندانش که اهل علم و دولتمرد بودند از دیرباز در «اربل» <ref>اربل: اربل یا اربیل شهریست در عراق در جنوب شرقی موصل بین زاب کوچک و زاب بزرگ بر سر راه ایران.</ref> سکونت داشتند. پدرش مردی عالم و والی اربل بود. بهاءالدین در اربل متولد شد و در همان شهر به کسب علم و استماع حدیث پرداخت. خدمات دولتی را هم در اربل آغاز نمود و نزد والی آن شهر به شغل کتابت برگزیده شد. در سال 657 ه. ق بهاء الدین به بغداد منتقل شد و در نزد علاءالدین جوینی صاحب دیوان تقرب یافت و به کتابت در دیوان اشتغال داشت تا اینکه سعد الدوله یهودی (مقتول در 690 هجری) وزیر ارغون خان مغول روی کار آمد. و عرصه را بر رجال مسلمان و طرفداران صاحب دیوان تنگ ساخت. بهاءالدّین از کار دیوان کناره گرفت و در خلوتگه عزلت به تألیف کتب و سرودن اشعار پرداخت. تا اینکه به سال 692 هجری وفات یافت و در خانه‌ی خود واقع در محله کارپرداز خانه‌ی بغداد در کنار دجله به خاک سپرده شد.


== آثار ==
بهاء الدین علاوه بر مقام علم و ادب شاعری توانا بود و اشعار بسیار در مناقب [[اهل بیت (ع)]] سروده است. تذکره‌نویسان همه از او به نیکی یاد کرده‌اند. شهرت او علاوه بر نظم و نثری که سرمشق شاعران بعد قرار گرفت به سبب چند کتابی است که از او باقی مانده است مانند: «المقامات الاربع» یا مقامات چهارگانه، «رسالة الطیف»، «کتاب حیات الامامین» ([[زین العابدین «ع»|امام زین العابدین (ع)]] و امام محمد باقر (ع)) و مهمترین کتابش که از جمله کتب معتبر و مستند شیعه‌ی امامیه به‌شمار می‌رود «کشف الغمه عن معرفة الائمة»، در شرح احوال رسول خدا (ص) و فاطمه(س) و امامان دوازده‌گانه (ع) است. این کتاب شامل دو جزء است، جزء اول در سال 678 و جزء دوم در سال 682 ه. ق به پایان رسیده است. <ref>اعیان الشیعه؛ ج 8، ص 382. الغدیر؛ ج 5، ص 445- 452.</ref>


== نمونه اشعار ==
'''در منقبت اهل بیت پیامبر (ص):'''
'''در منقبت اهل بیت پیامبر (ص):'''


1- أیّها السّادة الأئمّة أنتم‌خیرة اللّه أوّلا و أخیرا
1- أیّها السّادة الأئمّة أنتم‌خیرة اللّه أوّلا و أخیرا
خط ۱۳۱: خط ۱۳۴:


29- علیهذا سپاس همیشه مال اوست و شکر همواره مخصوص او.
29- علیهذا سپاس همیشه مال اوست و شکر همواره مخصوص او.
==منابع==
==منابع==


دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج‌1، ص:317-319.
* [http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=700738&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج‌1، ص:317-319.]


==پی نوشت==
==پی نوشت==
خط ۱۴۹: خط ۱۴۳:
[[رده:شاعران]]
[[رده:شاعران]]
[[رده:شاعران عرب]]
[[رده:شاعران عرب]]
<references />