|
|
| خط ۱: |
خط ۱: |
| '''زید (بدر، یزید، منذر) بن مَعقِل،''' از تیره جُعفی و از قبیله مذحج بود. این قبیله اصالت یمنی داشته و از اعراب قحطانی بوده است. بلاذری هم‌چنین افزوده است که بدر از اصحاب [[امام حسین (ع)]] بود که در کربلا به شهادت رسید.<ref>انساب الاشراف، بلاذری، احمد بن یحیی، احمد بن محمد، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: 1996 – 2000 م.، ج3، ص198.</ref>
| | <br /> |
|
| |
|
| {{جعبه اطلاعات اصحاب امام حسین (ع) | | {{جعبه اطلاعات اصحاب امام حسین (ع) |
| | عنوان = | | | عنوان = |
| | تصویر = | | | تصویر =مزار یاران امام حسین(ع).jpg |
| | اندازه تصویر =
| |
| |توضیح تصویر =
| |
| | نام کامل =زید (بدر، یزید، منذر) بن مَعقِل
| |
| | لقب =
| |
| | نسب =
| |
| | خویشاوندان سرشناس =
| |
| | تاریخ تولد =
| |
| | شهر تولد =
| |
| | کشور تولد =
| |
| | محل زندگی =
| |
| | تاریخ وفات/شهادت =
| |
| | شهر وفات/شهادت =
| |
| | نحوه وفات/شهادت =
| |
| | مدفن =
| |
| | از یاران =
| |
| | فعالیت‌های اجتماعی =
| |
| | مشایخ =
| |
| | شاگردان =
| |
| | آثار =
| |
| | نقش های برجسته =صبح عاشورا و در حمله اول به شهادت رسید
| |
| }}
| |
| | |
| ==زندگینامه==
| |
| در نسخ و کتب او را بدر، <ref>ر.ک : الاخبار الطول، دینوری، ابو حنیفه احمد بن داود، چاپ عبدالمنعم عامر، قاهره : 1960 م. الطوال، ص123؛ فتوح البلدان، بلاذری، احمدبی یحیی، چاپ صلاح الدین منجد، قاهره: مکتبه النهضته.، ص262؛تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: 1382 – 1387 ﻫ ق / 1962 – 1967 م.، ج5، ص422؛ الالحدائق الوردیه، محلی شهید، حمیدالدین احمد بن محمد علی، دمشق: دار اسامه.، محلی شهید، حمیدالدین احمد بن محمد علی، دمشق: دار اسامه.، ص104؛ 5. ابصار العین فیانصار الحسین (ع)، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1387 ش.، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1387 ش. (ع)، سماوی، محمد بن طاهر، تحقیق محمد جعفر طبنسی، مرکز الدراسات الاسلامیه لحرس الثوره.، ص186؛ قاموس الرجال، طوسی التستری، محمدتقی، تهران: مرکز نشر کتاب، 1379 ه ق.، ج4، ص484؛ اعیان الشیعه، امین، سید محسن، چاپ حسن امین، بیروت: 1403 ﻫ ق.، امین، سید محسن، چاپ حسن امین، بیروت: 1403 ﻫ ق.، ج1، ص611، ج7، ص70؛اقبال بالاعمال الحسنه فیما یعمل مره فی السنه، سید بن طاووس، علی بن موسی، تحقیق جواد قیومی اصفهانی، قم: مکتبه الاعلام الاسلامی، 1414 ﻫ ق.بالاعمال الحسنه فیما یعمل مره فی السنه، سید بن طاووس، علی بن موسی، تحقیق جواد قیومی اصفهانی، قم: مکتبه الاعلام الاسلامی، 1414 ﻫ ق.الاعمال، ج3، ص78؛ تنقیح المقال فی احوال الرجال، مامقانی، شیخ عبدالله، نجف: المطبعه الحیریه، 1352 ﻫ ق. فی احوال الرجال، مامقانی، شیخ عبدالله، نجف: المطبعه الحیریه، 1352 ﻫ ق.، ج1، ص452؛ مناقب آل ابی طالب، ابن شهرآشوب مازندرانی، ابوجعفر رشیدالدین محمدبن علی، قم: انتشارات علامه. آل ابی‌طالب، ج4، ص113؛ بحار الانوار الجامعه لدرر الائمه الاطهار (ع)، مجلسی، ملا محمد باقر، تهران: مکتبه الاسلامیه، 1362 ش. الجامعه لدرر الائمه الاطهار (ع)، مجلسی، ملا محمد باقر، تهران: مکتبه الاسلامیه، 1362 ش.، ج45، ص64؛ وسیله الدارین فی انصار الحسین، موسوی زنجانی، بیروت: مؤسسه اعلمی، 1402 ﻫ ق. فیانصار الحسین (ع)، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1387 ش.، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1387 ش.، موسوی زنجانی، بیروت: مؤسسه اعلمی، 1402 ﻫ ق. ، ص139؛ فرسان الهیجاء، محلاتی، ذبیح الله، مرکز نشر کتاب، 1390 ه ق.، محلاتی، ذبیح الله، مرکز نشر کتاب، 1390 ه ق.، محلاتی، ذبیح الله، مرکز نشر کتاب، 1390 ه ق.، ج1، ص141؛ معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواه، خویی، سید ابوالقاسم، نشر توحید، 1413 ﻫ ق. و تفصیل طبقات الرواه، خویی، سید ابوالقاسم، نشر توحید، 1413 ﻫ ق. ، ج7، ص295.</ref> یزید بن مغفل <ref>تاریخ طبری، ج5، ص127،122،121؛ الکامل فی التاریخ، ابن اثیر، عزّالدین علی بن احمد بن ابی الکرم، تحقیق مکتبة اتراث، بیروت: 1385- 1386 ه ق.، ج3، ص367.</ref> و منذر بن مفضل نامیده‌اند. زید از زعمای برجسته قبیله شیعی بنی جعفی است. نام و نسب کامل وی در انساب الاشراف، بلاذری، احمد بن یحیی، احمد بن محمد، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: 1996 – 2000 م. چنین آمده است: بدر بن مغفل بن جعونة بن عبدالله بن حُطیط بن عتبة الکداع الجعفی. ابن حجر نام وی را یزید بن مغفل بن عرف بن کلیب العامری ذکر می‌کند و می‌نویسد که او به همراه برادرش زهیر در نبرد قادسیه نیز شرکت داشت. <ref>الاصابه فی تمییز الصحابه ، ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، به کوشش علی محمد بجاوی، بیروت: مؤسسه التاریخ العربی، 1328 ﻫ ق.، ج3، ص362. </ref> طبری و ابن اثیر نیز از یزید بن مغفل نام برده‌اند اما فقط به حضور او در کنار امام علی (ع) در جنگ با خوارج اشاره کرده و نوشته‌اند که وی در نبرد با خریث بن راشد خارجی فرماندهی جناح راست سپاه امام علی (ع) را بر عهده داشت. <ref>تاریخ طبری، ج5، ص127،122،121؛ الکامل فی التاریخ، ابن اثیر، عزّالدین علی بن احمد بن ابی الکرم، تحقیق مکتبة اتر'''سالم بن عمرو بن عبدالله بن ثابت بن نعمان مولی بنی المدینة الکلبی،''' از موالی آزاد شده بنی المدینه.</ref> بنی مدینه تیرهای است از کلب بن وبره، بنی کلب قضاعه از عرب قحطانی یمن در جنوب شبه جزیره، که در کوفه زندگی میکردند.<ref>انصار الحسین (ع)، ص 100.</ref> لذا او را کلبی و یا کلبی کوفی نیز میخواندند. گاهی نیز در کتب مقاتل با عنوان سالم بن مدینه کلبی از او یاد شده است. سالم بن عمرو بن عبدالله، صبح روز عاشورا و در حمله اول در حالی که بر بدنش تیرهای فروانی نشسته و جراحات بسیاری بر او وارد شده بود، به شهادت رسید.
| |
| | |
| {{جعبه اطلاعات اصحاب امام حسین (ع)
| |
| | عنوان =
| |
| | تصویر =
| |
| | اندازه تصویر = | | | اندازه تصویر = |
| |توضیح تصویر = | | |توضیح تصویر = |
| خط ۵۱: |
خط ۲۳: |
| | شاگردان = | | | شاگردان = |
| | آثار = | | | آثار = |
| | نقش های برجسته =صبح روز عاشورا و در حمله اول پس از جنگی دلاورانه در حالی که بر بدنش تیرهای فروانی نشسته و جراحات بسیاری بر او وارد شده بود، به شهادت رسید | | | نقش های برجسته =صبح روز عاشورا و در حمله اول به شهادت رسید |
| }} | | }}'''سالم بن عمرو بن عبدالله''' از اصحاب [[امام حسین(ع)]] بود که در روز [[عاشورا]] در [[کربلا]] به [[شهادت]] رسید. |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
|
| |
|
| | ==تبار شناسی== |
| | سالم بن عمرو بن عبدالله بن ثابت بن نعمان مولی بنی المدینه الکلبی از غلامان آزاد شده بنی المدینه بود. بنی المدینه تیره ای از کلب بن وبره است که شامل اعراب قحطانی یمن بودند که در کوفه زندگی میکردند.<ref>الانصارالحسین(ع)، ص ۱۰۰</ref> به همین دلیل او را کلبی و یا کلبی کوفی نیز میخواندند. گاهی نیز در کتب مقاتل با نام سالم بن مدینه کلبی از او یاد شده است. |
|
| |
|
| | ==نقش در واقعه کربلا== |
| | سالم از یاران [[مسلم بن عقیل]]، دوستدار [[اهل بیت (ع)]] و دشمن [[بنى امیه|بنی امیه]] بود. او با مسلم بن عقیل [[بیعت]] کرد و پس از [[شهادت]] مسلم دستگیر شد و توسط [[کثیر بن شهاب بن حصین مذحجی|کثیر بن شهاب]] زندانی شد، اما موفق به فرار گردید. بنا به نقلی قبل از زندانی شدن توانست فرار کند و پس از اختفا در قبیله خود، با گریز از تنگناها در روز دوم [[محرم]] و هنگام ورود [[امام حسین (ع)]] به [[کربلا]]، خود را به آن حضرت رساند. |
|
| |
|
| | === شهادت === |
| | سالم در صبح روز [[عاشورا]] و در حمله اول در حالی که بر بدنش تیرهای فروانی نشسته و جراحات بسیاری بر او وارد شده بود، به [[شهادت]] رسید. <ref>ر.ک : اعیان الشیعه، امین، سید محسن، چاپ حسن امین، بیروت: ۱۴۰۳ ﻫ ق.، ج۱، ص۶۱۱؛ ابصار العین فیانصار الحسین (ع)، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1387 ش.، ص۲۲۲،۱۸۲؛ تنقیح المقال فی احوال الرجال، مامقانی، شیخ عبدالله، نجف: المطبعه الحیریه، ۱۳۵۲ ﻫ ق.، ج۲، ص۵.</ref> |
| | در [[زیارت ناحیه مقدسه]] به وی این چنین سلام داده شده است: «السَّلامُ عَلَی سالِمٍ مَولَی بَنِی المَدَنِیةِ الکَلبی» |
| | ==منبع== |
|
| |
|
| | * [http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=2588126&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author مرضیه محمدزاده، شهیدان جاوید، نشر بصیرت، ص ۲۸۶.] |
|
| |
|
|
| |
| ==نقش در واقعه کربلا==
| |
| سالم مردی شجاع و سوارکاری ماهر، از یاران [[مسلم بن عقیل]]، دوستدار اهل بیت (ع) و دشمن بنی امیه بود. او با مسلم بن عقیل بیعت کرد و پس از شهادت مسلم دستگیر شد و توسط کثیر بن شهاب زندانی شد، اما موفق به فرار گردید. بنا به نقلی قبل از زندانی شدن توانست فرار کند و پس از اختفا در قبیله خود، با گریز از تنگناها در روز دوم محرم و هنگام ورود امام حسین (ع) به کربلا، خود را به آن حضرت رساند.
| |
| سالم در صبح روز عاشورا و در حمله اول پس از جنگی دلاورانه در حالی که بر بدنش تیرهای فروانی نشسته و جراحات بسیاری بر او وارد شده بود، به شهادت رسید. <ref>ر.ک : اعیان الشیعه، امین، سید محسن، چاپ حسن امین، بیروت: 1403 ﻫ ق.، ج1، ص611؛ ابصار العین فیانصار الحسین (ع)، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1387 ش.، ص222،182؛ تنقیح المقال فی احوال الرجال، مامقانی، شیخ عبدالله، نجف: المطبعه الحیریه، 1352 ﻫ ق.، ج2، ص5؛ بحار الانوار الجامعه لدرر الائمه الاطهار (ع)، مجلسی، ملا محمد باقر، تهران: مکتبه الاسلامیه، 1362 ش.، ج45، ص72؛اقبال بالاعمال الحسنه فیما یعمل مره فی السنه، سید بن طاووس، علی بن موسی، تحقیق جواد قیومی اصفهانی، قم: مکتبه الاعلام الاسلامی، 1414 ﻫ ق.الاعمال، ج3، ص79؛ عبرات المصطفین فی مقتل الحسین (ع)، محمودی، محمدباقر، قم: مجمع احیاء الثقافه الاسلامیه، 1415 ه ق.، ج2، ص163؛ منتهی الآمال، قمی، شیخ عباس، تهران: انتشارات فراروی، 1381 ش. ، ج1، ص353؛ فرسان الهیجاء، محلاتی، ذبیح الله، مرکز نشر کتاب، 1390 ه ق.، ج1، ص154؛ معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواه، خویی، سید ابوالقاسم، نشر توحید، 1413 ﻫ ق. ، ج8، ص32؛ الحدائق الوردیه، محلی شهید، حمیدالدین احمد بن محمد علی، دمشق: دار اسامه.، ص121؛ وسیله الدارین فی انصار الحسین، موسوی زنجانی، بیروت: مؤسسه اعلمی، 1402 ﻫ ق. ، ص145؛ انصار الحسین، ص100.</ref>
| |
| در زیارت ناحیه مقدسه به وی سلام داده شده است: ”السَّلامُ عَلَی سالِمٍ مَولَی بَنِی المَدَنِیةِ الکَلبی“
| |
| ==منبع==
| |
| مرضیه محمدزاده، شهیدان جاوید، نشر بصیرت، ص 286.
| |
| ==پی نوشت==
| |
| [[رده: تاریخ]] | | [[رده: تاریخ]] |
| [[رده: افراد]] | | [[رده: افراد]] |
| [[رده: شهیدان کربلا]] | | [[رده: شهیدان کربلا]] |
| [[رده: شهیدان عاشورا]]اث، بیروت: 1385- 1386 ه ق.، ج3، ص367.</ref> | | [[رده: شهیدان عاشورا]] |
| به نظر می‌رسد که با توجه به تشابه گزارش‌هایی که درباره یزید و زید یا بدر بن مغفل و یا یزید بن مغفل بن سعد العشیره جعفی مذحجی وجود دارد، ظن قوی آن است که آنان یک نفر باشند که با اندک تفاوتی در نام و نشان معرفی شده‌اند.
| |
| بلاذری آورده است که در جریان دستگیری عبدالله بن عفیف به دستور عبیدالله بن زیاد در مسجد کوفه، سفیان بن مغفل ازدی غامدی به دفاع از ابن عفیف پرداخت. به نظر می‌رسد که سفیان برادر یا فرزند یزید بن مغفل باشد. <ref>نهضت امام حسین (ع) و قیام کربلا، ص329. </ref>
| |
| ==نقش در واقعه کربلا==
| |
| زید از اصحاب شجاع و جنگجوی امام حسین (ع) بود. شیخ طوسی <ref>رجال طوسی، شیخ طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، به کوشش محمد صادق آل بحر العلوم، نجف: 1381 ﻫ ق.، ص73.</ref> و سید بن طاووس <ref>اقبال بالاعمال الحسنه فیما یعمل مره فی السنه، سید بن طاووس، علی بن موسی، تحقیق جواد قیومی اصفهانی، قم: مکتبه الاعلام الاسلامی، 1414 ﻫ ق.الاعمال، ص713.</ref> او را در شمار اصحاب امام حسین (ع) ذکر نموده‌اند. زید بن معقل به همراه سپاه عمر بن سعد به کربلا آمد و به امام حسین (ع) پیوست. صبح عاشورا و در حمله اول به شهادت رسید. <ref>ر.ک : انساب الاشراف، بلاذری، احمد بن یحیی، احمد بن محمد، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: 1996 – 2000 م.، ج3، ص198؛ رجال طوسی، شیخ طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، به کوشش محمد صادق آل بحر العلوم، نجف: 1381 ﻫ ق.، ص73؛ قاموس الرجال، طوسی التستری، محمدتقی، تهران: مرکز نشر کتاب، 1379 ه ق. ، ج4، ص484؛ تنقیح المقال فی احوال الرجال، مامقانی، شیخ عبدالله، نجف: المطبعه الحیریه، 1352 ﻫ ق. فی احوال الرجال، مامقانی، شیخ عبدالله، نجف: المطبعه الحیریه، 1352 ﻫ ق.، ج1، ص471؛ مناقب آل ابی طالب، ابن شهرآشوب مازندرانی، ابوجعفر رشیدالدین محمدبن علی، قم: انتشارات علامه. آل ابی‌طالب، ج4، ص85؛ بحار الانوار الجامعه لدرر الائمه الاطهار (ع)، مجلسی، ملا محمد باقر، تهران: مکتبه الاسلامیه، 1362 ش. الجامعه لدرر الائمه الاطهار (ع)، مجلسی، ملا محمد باقر، تهران: مکتبه الاسلامیه، 1362 ش.، ج98، ص273؛اقبال بالاعمال الحسنه فیما یعمل مره فی السنه، سید بن طاووس، علی بن موسی، تحقیق جواد قیومی اصفهانی، قم: مکتبه الاعلام الاسلامی، 1414 ﻫ ق.بالاعمال الحسنه فیما یعمل مره فی السنه، سید بن طاووس، علی بن موسی، تحقیق جواد قیومی اصفهانی، قم: مکتبه الاعلام الاسلامی، 1414 ﻫ ق.الاعمال، ج3، ص713؛ عبرات المصطفین فی مقتل الحسین (ع)، محمودی، محمدباقر، قم: مجمع احیاء الثقافه الاسلامیه، 1415 ه ق. فی مقتل الحسین (ع)، محمودی، محمدباقر، قم: مجمع احیاء الثقافه الاسلامیه، 1415 ه ق.، ج2، ص163؛ فرسان الهیجاء، محلاتی، ذبیح الله، مرکز نشر کتاب، 1390 ه ق.، محلاتی، ذبیح الله، مرکز نشر کتاب، 1390 ه ق.، محلاتی، ذبیح الله، مرکز نشر کتاب، 1390 ه ق.، ج1، ص141؛ معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواه، خویی، سید ابوالقاسم، نشر توحید، 1413 ﻫ ق. و تفصیل طبقات الرواه، خویی، سید ابوالقاسم، نشر توحید، 1413 ﻫ ق. ، ج7، ص359؛انصار الحسین (ع)، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1387 ش.، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1387 ش.، ص99.</ref> وی به هنگام نبرد رجزی به این مضمون می‌خواند:
| |
| | |
| {{شعر}}
| |
| | |
| انا ابن جعفی و ابی الکداع
| |
| | |
| و فی یمینی مرهف فزاع
| |
| | |
| و مازن ثعلبه لماع
| |
| {{پایان شعر}}
| |
| | |
| | |
| نوشته‌اند که یزید هم‌چنین در روز عاشورا در وصف بزرگ‌منشی و برتری امام حسین (ع) شعر می‌خواند.
| |
| | |
| در زیارت رجبیه و زیارت ناحیه مقدسه به وی سلام داده شده است: ”السَّلامُ عَلَی زَیدِ بنِ مَعقِلِ الجُعفی“
| |
| ==منبع==
| |
| مرضیه محمدزاده، شهیدان جاوید، نشر بصیرت، ص 284-285.
| |
| ==پی نوشت== | | ==پی نوشت== |
| [[رده: تاریخ]] | | [[رده: تاریخ]] |
| خط ۱۰۶: |
خط ۴۸: |
| [[رده: شهیدان کربلا]] | | [[رده: شهیدان کربلا]] |
| [[رده: شهیدان عاشورا]] | | [[رده: شهیدان عاشورا]] |
| | <references /> |