|
|
| خط ۱: |
خط ۱: |
| '''زید (بدر، یزید، منذر) بن مَعقِل،''' (یزید بن معقل بن عمیر بن ربیعه) از تیره جُعفی و از قبیله مذحج بود. این قبیله اصالت یمنی داشته و از اعراب قحطانی بوده است. بلاذری هم‌چنین افزوده است که بدر از اصحاب [[امام حسین (ع)]] بود که در کربلا به شهادت رسید. <ref>انساب الاشراف، بلاذری، احمد بن یحیی، احمد بن محمد، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: 1996 – 2000 م.، ج3، ص198.</ref>
| |
|
| |
| {{جعبه اطلاعات اصحاب امام حسین (ع) | | {{جعبه اطلاعات اصحاب امام حسین (ع) |
| | عنوان = | | | عنوان = |
| | تصویر = | | | تصویر =مزار یاران امام حسین(ع).jpg |
| | اندازه تصویر = | | | اندازه تصویر = |
| |توضیح تصویر = | | |توضیح تصویر = |
| خط ۲۴: |
خط ۲۲: |
| | آثار = | | | آثار = |
| | نقش های برجسته =صبح عاشورا و در حمله اول به شهادت رسید | | | نقش های برجسته =صبح عاشورا و در حمله اول به شهادت رسید |
| }} | | }}'''زید (بدر، یزید، منذر) بن مَعقِل،''' از اصحاب [[امام حسین (ع)]] بود که در [[کربلا]] به [[شهادت]] رسید. <ref>انساب الاشراف، بلاذری، احمد بن یحیی، احمد بن محمد، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: ۱۹۹۶ – ۲۰۰۰ م.، ج۳، ص۱۹۸.</ref> |
|
| |
|
| ==زندگینامه== | | ==زندگینامه== |
| در نسخ و کتب او را بدر، <ref>ر.ک : الاخبار الطول، دینوری، ابو حنیفه احمد بن داود، چاپ عبدالمنعم عامر، قاهره : 1960 م. الطوال، ص123؛ فتوح البلدان، بلاذری، احمدبی یحیی، چاپ صلاح الدین منجد، قاهره: مکتبه النهضته.، ص262؛تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: 1382 – 1387 ﻫ ق / 1962 – 1967 م.، ج5، ص422؛ الحدائق الوردیه، محلی شهید، حمیدالدین احمد بن محمد علی، دمشق: دار اسامه.، ص104؛ 5. ابصار العین فی انصار الحسین (ع)، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1387 ش. (ع)، سماوی، محمد بن طاهر، تحقیق محمد جعفر طبنسی، مرکز الدراسات الاسلامیه لحرس الثوره.، ص186؛ قاموس الرجال، طوسی التستری، محمدتقی، تهران: مرکز نشر کتاب، 1379 ه ق.، ج4، ص484؛ اعیان الشیعه، امین، سید محسن، چاپ حسن امین، بیروت: 1403 ﻫ ق.، ج1، ص611، ج7، ص70؛ اقبال بالاعمال الحسنه فیما یعمل مره فی السنه، سید بن طاووس، علی بن موسی، تحقیق جواد قیومی اصفهانی، قم: مکتبه الاعلام الاسلامی، 1414 ﻫ ق.الاعمال، ج3، ص78؛ تنقیح المقال فی احوال الرجال، مامقانی، شیخ عبدالله، نجف: المطبعه الحیریه، 1352 ﻫ ق.، ج1، ص452؛ مناقب آل ابی طالب، ابن شهرآشوب مازندرانی، ابوجعفر رشیدالدین محمدبن علی، قم: انتشارات علامه. آل ابی‌طالب، ج4، ص113؛ بحار الانوار الجامعه لدرر الائمه الاطهار (ع)، مجلسی، ملا محمد باقر، تهران: مکتبه الاسلامیه، 1362 ش.، ج45، ص64؛ وسیله الدارین فی انصار الحسین (ع)، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1387 ش.، موسوی زنجانی، بیروت: مؤسسه اعلمی، 1402 ﻫ ق. ، ص139؛ فرسان الهیجاء، محلاتی، ذبیح الله، مرکز نشر کتاب، 1390 ه ق.، محلاتی، ذبیح الله، مرکز نشر کتاب، 1390 ه ق.، ج1، ص141؛ معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواه، خویی، سید ابوالقاسم، نشر توحید، 1413 ﻫ ق. ، ج7، ص295.</ref> یزید بن مغفل <ref>تاریخ طبری، ج5، ص127،122،121؛ الکامل فی التاریخ، ابن اثیر، عزّالدین علی بن احمد بن ابی الکرم، تحقیق مکتبة اتراث، بیروت: 1385- 1386 ه ق.، ج3، ص367.</ref> و منذر بن مفضل نامیده‌اند. زید از زعمای برجسته قبیله شیعی بنی جعفی است. نام و نسب کامل وی در انساب الاشراف، بلاذری، احمد بن یحیی، احمد بن محمد، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: 1996 – 2000 م. چنین آمده است: بدر بن مغفل بن جعونة بن عبدالله بن حُطیط بن عتبة الکداع الجعفی. ابن حجر نام وی را یزید بن مغفل بن عرف بن کلیب العامری ذکر می‌کند و می‌نویسد که او به همراه برادرش زهیر در نبرد قادسیه نیز شرکت داشت. <ref>الاصابه فی تمییز الصحابه ، ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، به کوشش علی محمد بجاوی، بیروت: مؤسسه التاریخ العربی، 1328 ﻫ ق.، ج3، ص362. </ref> طبری و ابن اثیر نیز از یزید بن مغفل نام برده‌اند اما فقط به حضور او در کنار امام علی (ع) در جنگ با خوارج اشاره کرده و نوشته‌اند که وی در نبرد با خریث بن راشد خارجی فرماندهی جناح راست سپاه امام علی (ع) را بر عهده داشت. <ref>تاریخ طبری، ج5، ص127،122،121؛ الکامل فی التاریخ، ابن اثیر، عزّالدین علی بن احمد بن ابی الکرم، تحقیق مکتبة اتراث، بیروت: 1385- 1386 ه ق.، ج3، ص367.</ref> | | (یزید بن معقل بن عمیر بن ربیعه) از تیره جُعفی و از قبیله مذحج بود. این قبیله اصالت یمنی داشته و از اعراب قحطانی بوده است. در کتب او را بدر، <ref>ر.ک : الاخبار الطول، دینوری، ابو حنیفه احمد بن داود، چاپ عبدالمنعم عامر، قاهره : ۱۹۶۰ م. الطوال، ص۱۲۳؛ فتوح البلدان، بلاذری، احمدبی یحیی، چاپ صلاح الدین منجد، قاهره: مکتبه النهضته.، ص۲۶۲؛تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ – ۱۳۸۷ ﻫ ق / ۱۹۶۲ – ۱۹۶۷ م.، ج۵، ص۴۲۲.</ref> یزید بن مغفل <ref>تاریخ طبری، ج۵، ص۱۲۷،۱۲۲،۱۲۱؛ الکامل فی التاریخ، ابن اثیر، عزّالدین علی بن احمد بن ابی الکرم، تحقیق مکتبة اتراث، بیروت: ۱۳۸۵- ۱۳۸۶ ه ق.، ج۳، ص۳۶۷.</ref> و منذر بن مفضل نیز نامیده‌اند. زید از زعمای قبیله شیعی بنی جعفی است. نام و نسب کامل وی چنین آمده است: بدر بن مغفل بن جعونة بن عبدالله بن حُطیط بن عتبة الکداع الجعفی.<ref>انساب الاشراف، بلاذری، احمد بن یحیی، احمد بن محمد، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: ۱۹۹۶ – ۲۰۰۰ م.</ref> |
| به نظر می‌رسد که با توجه به تشابه گزارش‌هایی که درباره یزید و زید یا بدر بن مغفل و یا یزید بن مغفل بن سعد العشیره جعفی مذحجی وجود دارد، ظن قوی آن است که آنان یک نفر باشند که با اندک تفاوتی در نام و نشان معرفی شده‌اند. | | |
| بلاذری آورده است که در جریان دستگیری عبدالله بن عفیف به دستور عبیدالله بن زیاد در مسجد کوفه، سفیان بن مغفل ازدی غامدی به دفاع از ابن عفیف پرداخت. به نظر می‌رسد که سفیان برادر یا فرزند یزید بن مغفل باشد. <ref>نهضت امام حسین (ع) و قیام کربلا، ص329. </ref>
| | ابن حجر نام وی را یزید بن مغفل بن عرف بن کلیب العامری نیر ذکر می‌کند و می‌نویسد که او به همراه برادرش زهیر در نبرد [[قادسیه]] نیز شرکت داشت. <ref>الاصابه فی تمییز الصحابه ، ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، به کوشش علی محمد بجاوی، بیروت: مؤسسه التاریخ العربی، ۱۳۲۸ ﻫ ق.، ج۳، ص۳۶۲. </ref> |
| | |
| | طبری و ابن اثیر نیز از یزید بن مغفل نام برده‌اند اما فقط به حضور او در کنار امام علی (ع) در جنگ با خوارج اشاره کرده و نوشته‌اند که وی در نبرد با خریث بن راشد خارجی فرماندهی جناح راست سپاه امام علی (ع) را بر عهده داشت. <ref>تاریخ طبری، ج۵، ص۱۲۷،۱۲۲،۱۲۱؛ الکامل فی التاریخ، ابن اثیر، عزّالدین علی بن احمد بن ابی الکرم، تحقیق مکتبة اتراث، بیروت: ۱۳۸۵- ۱۳۸۶ ه ق.، ج۳، ص۳۶۷.</ref> به نظر می‌رسد که با توجه به تشابه گزارش‌هایی که درباره یزید و زید یا بدر بن مغفل و یا یزید بن مغفل بن سعد العشیره جعفی مذحجی وجود دارد، ظن قوی آن است که آنان یک نفر باشند که با اندک تفاوتی در نام و نشان معرفی شده‌اند. |
| ==نقش در واقعه کربلا== | | ==نقش در واقعه کربلا== |
| زید از اصحاب شجاع و جنگجوی امام حسین (ع) بود. شیخ طوسی <ref>رجال طوسی، شیخ طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، به کوشش محمد صادق آل بحر العلوم، نجف: 1381 ﻫ ق.، ص73.</ref> و سید بن طاووس <ref>اقبال بالاعمال الحسنه فیما یعمل مره فی السنه، سید بن طاووس، علی بن موسی، تحقیق جواد قیومی اصفهانی، قم: مکتبه الاعلام الاسلامی، 1414 ﻫ ق.الاعمال، ص713.</ref> او را در شمار اصحاب امام حسین (ع) ذکر نموده‌اند. زید بن معقل به همراه سپاه عمر بن سعد به کربلا آمد و به امام حسین (ع) پیوست. صبح عاشورا و در حمله اول به شهادت رسید. <ref>ر.ک : انساب الاشراف، بلاذری، احمد بن یحیی، احمد بن محمد، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: 1996 – 2000 م.، ج3، ص198؛ رجال طوسی، شیخ طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، به کوشش محمد صادق آل بحر العلوم، نجف: 1381 ﻫ ق.، ص73؛ قاموس الرجال، طوسی التستری، محمدتقی، تهران: مرکز نشر کتاب، 1379 ه ق. ، ج4، ص484؛ تنقیح المقال فی احوال الرجال، مامقانی، شیخ عبدالله، نجف: المطبعه الحیریه، 1352 ﻫ ق.، ج1، ص471؛ مناقب آل ابی طالب، ابن شهرآشوب مازندرانی، ابوجعفر رشیدالدین محمدبن علی، قم: انتشارات علامه. آل ابی‌طالب، ج4، ص85؛ بحار الانوار الجامعه لدرر الائمه الاطهار (ع)، مجلسی، ملا محمد باقر، تهران: مکتبه الاسلامیه، 1362 ش.، ج98، ص273؛ اقبال بالاعمال الحسنه فیما یعمل مره فی السنه، سید بن طاووس، علی بن موسی، تحقیق جواد قیومی اصفهانی، قم: مکتبه الاعلام الاسلامی، 1414 ﻫ ق.الاعمال، ج3، ص713؛ عبرات المصطفین فی مقتل الحسین (ع)، محمودی، محمدباقر، قم: مجمع احیاء الثقافه الاسلامیه، 1415 ه ق.، ج2، ص163؛ فرسان الهیجاء، محلاتی، ذبیح الله، مرکز نشر کتاب، 1390 ه ق.، محلاتی، ذبیح الله، مرکز نشر کتاب، 1390 ه ق.، ج1، ص141؛ معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواه، خویی، سید ابوالقاسم، نشر توحید، 1413 ﻫ ق. ، ج7، ص359؛ انصار الحسین (ع)، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1387 ش.، ص99.</ref> وی به هنگام نبرد رجزی به این مضمون می‌خواند:
| | شیخ طوسی <ref>رجال طوسی، شیخ طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، به کوشش محمد صادق آل بحر العلوم، نجف: ۱۳۸۱ ﻫ ق.، ص۷۳.</ref> و سید بن طاووس <ref>اقبال بالاعمال الحسنه فیما یعمل مره فی السنه، سید بن طاووس، علی بن موسی، تحقیق جواد قیومی اصفهانی، قم: مکتبه الاعلام الاسلامی، ۱۴۱۴ ﻫ ق.الاعمال، ص۷۱۳.</ref> او را در شمار اصحاب [[امام حسین (ع)]] ذکر نموده‌اند. زید بن معقل به همراه سپاه [[عمر بن سعد]] به [[کربلا]] آمد و به امام حسین (ع) پیوست. او صبح [[عاشورا]] و در حمله اول به شهادت رسید. <ref>ر.ک : انساب الاشراف، بلاذری، احمد بن یحیی، احمد بن محمد، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: ۱۹۹۶ – ۲۰۰۰ م.، ج۳، ص۱۹۸؛ رجال طوسی، شیخ طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، به کوشش محمد صادق آل بحر العلوم، نجف: ۱۳۸۱ ﻫ ق.، ص۷۳؛ قاموس الرجال، طوسی التستری، محمدتقی، تهران: مرکز نشر کتاب، ۱۳۷۹ ه ق. ، ج۴، ص۴۸۴؛ تنقیح المقال فی احوال الرجال، مامقانی، شیخ عبدالله، نجف: المطبعه الحیریه، ۱۳۵۲ ﻫ ق.، ج۱، ص۴۷۱.</ref> وی به هنگام نبرد رجزی به این مضمون می‌خواند: |
|
| |
|
| {{شعر}} | | {{شعر}} |
| خط ۴۰: |
خط ۴۰: |
|
| |
|
| و مازن ثعلبه لماع | | و مازن ثعلبه لماع |
| {{پایان شعر}} | | {{پایان شعر}}وشته‌اند که یزید هم‌چنین در روز عاشورا در وصف بزرگ‌منشی و برتری امام حسین (ع) شعر می‌خواند. |
|
| |
|
| | در [[زیارت رجبیه]] و [[زیارت ناحیه مقدسه]] به وی این چنین سلام داده شده است: «السَّلامُ عَلَی زَیدِ بنِ مَعقِلِ الجُعفی» |
| | ==منبع== |
|
| |
|
| نوشته‌اند که یزید هم‌چنین در روز عاشورا در وصف بزرگ‌منشی و برتری امام حسین (ع) شعر می‌خواند.
| | * [http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=2588126&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author مرضیه محمدزاده، شهیدان جاوید، نشر بصیرت، ص ۲۸۴-۲۸۵.] |
|
| |
|
| در زیارت رجبیه و زیارت ناحیه مقدسه به وی سلام داده شده است: ”السَّلامُ عَلَی زَیدِ بنِ مَعقِلِ الجُعفی“
| |
| ==منبع==
| |
| مرضیه محمدزاده، شهیدان جاوید، نشر بصیرت، ص 284-285.
| |
| ==پی نوشت== | | ==پی نوشت== |
| [[رده: تاریخ]] | | [[رده: تاریخ]] |