ویکی حسین

واعظ قزوینی‌: تفاوت میان نسخه‌ها

صفحه بحث

واعظ قزوینی‌ (ویرایش)

نسخهٔ ‏۱۸ اکتبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۱:۴۷

۳٬۰۸۱ بایت حذف‌شده ،  ‏۱۸ اکتبر ۲۰۲۰
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
'''ملّا محمد رفیع یا رفیع الدّین'''، واعظ قزوینی از علمای امامیه، واعظ و شاعر ایرانی است.{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده
'''ملا محمد رفیع یا رفیع الدین'''، واعظ قزوینی از علمای امامیه، واعظ و شاعر ایرانی است.{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده
| نام                    = واعظ قزوینی
| نام                    = واعظ قزوینی
| تصویر                  = واعظ قزوینی.jpg
| تصویر                  = واعظ قزوینی.jpg
| توضیح تصویر            =  
| توضیح تصویر            =  
| نام اصلی              = ملٌا محٌمد رفیع یا رفیع الدٌین
| نام اصلی              = ملا محمد رفیع یا رفیع الدین
| زمینه فعالیت          =  
| زمینه فعالیت          =  
| ملیت                  =  
| ملیت                  =  
| تاریخ تولد            = سال 1207 ه. ق.
| تاریخ تولد            = سال ۱۲۰۷ ه. ق.
| محل تولد                = صفی آباد قزوین
| محل تولد                = صفی آباد قزوین
| والدین                =   
| والدین                =   
| تاریخ مرگ              = سال 1089 ه. ق. یا 1099 ه. ق.
| تاریخ مرگ              = سال ۱۰۸۹ ه. ق. یا ۱۰۹۹ ه. ق.
| محل مرگ                =  
| محل مرگ                =  
| علت مرگ                =  
| علت مرگ                =  
خط ۴۷: خط ۴۷:
}}
}}


== زندگینامه ==
==زندگینامه==
واعظ قزوینی به سال 1027 ه ق. در صفی آباد قزوین متولّد شد. او از علمای امامیه و در وعظ و خطابه سرآمد اقران روزگار خود بود. واعظ در خدمت عبّاسقلی خان پسر حسن خان شاملو می‌زیسته است. او منظومه‌ای به نام «یوسف و زلیخا» دارد و دیوان شعرش مشتمل بر هفت هزار بیت به چاپ رسیده است. وفات واعظ را به سال 1089 یا 1099 ه ق. نوشته‌اند. <ref>الذریعه؛ جزء 9، بخش 4، ص 1163.</ref>
واعظ قزوینی به سال ۱۰۲۷ ه ق. در صفی آباد قزوین متولد شد. او از علمای امامیه و در وعظ و خطابه سرآمد اقران روزگار خود بود. واعظ در خدمت عباسقلی خان پسر حسن خان شاملو می‌زیسته است. او منظومه‌ای به نام «یوسف و زلیخا» دارد و دیوان شعرش مشتمل بر هفت هزار بیت به چاپ رسیده است. وفات واعظ را به سال ۱۰۸۹ یا ۱۰۹۹ ه ق. نوشته‌اند. <ref>الذریعه؛ جزء 9، بخش 4، ص 1163.</ref>


== اشعار ==
==اشعار==


=== شعر1 ===
===شعر۱===
{{شعر}}
{{ب| ستم‌کشی که ندانم به زیر بار غمش‌|زمین چگونه نشست، آسمان چه سان گردید }}
 
{{ب| برای ماتم او بسته شد عماری چرخ‌|علم ز صبح شد و سر علم بر آن، خورشید }}
 
{{ب| ز دیده روز، چه خونها که از شفق افشاند|به سینه شب، چه الفها که از شهاب کشید }}
 
{{ب| ز مهر زد به زمین هر شب آسمان دستار|ز صبح بر تنِ خود روزگار جامه درید }}
 
{{ب| نه صبح هست که می‌گردد از افق طالع‌|که روز را ز غمش گیسوان شده‌ست سفید }}
 
{{ب| شفق مگو، که خراشیده گشته سینه‌ی چرخ‌|ز بس که در غم او روز و شب به خاک تپید }}
 
{{ب| به این نشاط و طرب، سر چرا فکنده به پیش‌|گر از هلال محرّم نشد خجل مه عید؟ }}
 
{{ب| سراب نیست به صحرا و موج نیست به بحر|زِ یاد تشنگی‌اش بحر و برّ به خود لرزید }}
 
{{ب| نه سبزه است که هر سال می‌دمد از خاک‌|زبان شود در و دشت از برای لعن یزید }}
 
{{ب| نه گوهر است که از یاد لعل تشنه‌ی او|ز غصّه آب به حلق صدف گره گردید }}
 
{{ب| ز بس که تشنه به خون است قاتل او را|کشید تیغ و به هر سوی می‌دود خورشید }}
 
{{ب| نشسته در عرق خجلت است فصل بهار|که بعد از او گل بی‌آبرو چرا خندید }}
 
{{ب| ز قدر اوست که طومار طول سجده‌ی ما|به حشر معتبر از خاک کربلا گردید }}
 
{{ب| به دست دیده از آن داده‌اند سبحه‌ی اشک‌|که ذکر واقعه‌ی کربلا کند جاوید }}


{{ب| به خاک ابر کرم لحظه لحظه بارد فیض‌|عذاب قاتل او رفته رفته باد مزید  }}
{| style="margin: 0 auto; "
{{پایان شعر}}
{| class="" style="margin: 0 auto; "
| class="b" |<span class="beyt"> ستم‌کشی که ندانم به زیر بار غمش‌</span>
| class="b" |<span class="beyt"> ستم‌کشی که ندانم به زیر بار غمش‌</span>
| style="width:2em;" |
| style="width:2em;" |
خط ۱۱۱: خط ۸۱:
| class="b" |<span class="beyt"> به این نشاط و طرب، سر چرا فکنده به پیش‌</span>
| class="b" |<span class="beyt"> به این نشاط و طرب، سر چرا فکنده به پیش‌</span>
| style="width:2em;" |
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">گر از هلال محرّم نشد خجل مه عید؟ </span>
| class="b" |<span class="beyt">گر از هلال محرم نشد خجل مه عید؟ </span>
|-
|-
| class="b" |<span class="beyt"> سراب نیست به صحرا و موج نیست به بحر</span>
| class="b" |<span class="beyt"> سراب نیست به صحرا و موج نیست به بحر</span>
| style="width:2em;" |
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">زِ یاد تشنگی‌اش بحر و برّ به خود لرزید </span>
| class="b" |<span class="beyt">زِ یاد تشنگی‌اش بحر و بر به خود لرزید </span>
|-
|-
| class="b" |<span class="beyt"> نه سبزه است که هر سال می‌دمد از خاک‌</span>
| class="b" |<span class="beyt"> نه سبزه است که هر سال می‌دمد از خاک‌</span>
خط ۱۲۳: خط ۹۳:
| class="b" |<span class="beyt"> نه گوهر است که از یاد لعل تشنه‌ی او</span>
| class="b" |<span class="beyt"> نه گوهر است که از یاد لعل تشنه‌ی او</span>
| style="width:2em;" |
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">ز غصّه آب به حلق صدف گره گردید </span>
| class="b" |<span class="beyt">ز غصه آب به حلق صدف گره گردید </span>
|-
|-
| class="b" |<span class="beyt"> ز بس که تشنه به خون است قاتل او را</span>
| class="b" |<span class="beyt"> ز بس که تشنه به خون است قاتل او را</span>
خط ۱۴۷: خط ۱۱۷:
<br />
<br />


=== شعر2 ===
===شعر۲===
{{شعر}}
{{شعر}}
{{ب| زان دیده‌ی خود، سنگ پر از خون جگر کرد|کاین آتش محنت به دل سنگ اثر کرد }}
{{ب| زان دیده‌ی خود، سنگ پر از خون جگر کرد|کاین آتش محنت به دل سنگ اثر کرد }}


{{ب| در کان نه عقیق است که از غصّه‌ی یمن را|بی‌آبی آن تشنه لبان، خون جگر کرد }}
{{ب| در کان نه عقیق است که از غصه‌ی یمن را|بی‌آبی آن تشنه لبان، خون جگر کرد }}


{{ب| تا صورت این واقعه را دید، ندانم‌|چون آب، دگر با قدح آینه سر کرد }}
{{ب| تا صورت این واقعه را دید، ندانم‌|چون آب، دگر با قدح آینه سر کرد }}
خط ۱۵۸: خط ۱۲۸:
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}


=== شعر 3 ===
===شعر ۳===
{{شعر}}
{{شعر}}
{{ب| بحر از غم این واقعه، یک چشم پر آب است‌|افلاک پر از آه، چو خرگاه حباب است  }}
{{ب| بحر از غم این واقعه، یک چشم پر آب است‌|افلاک پر از آه، چو خرگاه حباب است  }}
خط ۱۷۰: خط ۱۴۰:
{{ب| با چهره‌ی پر خون چو درآید به صف حشر|زان شور ندانم که را فکر حساب است }}
{{ب| با چهره‌ی پر خون چو درآید به صف حشر|زان شور ندانم که را فکر حساب است }}


{{ب| خواهد که رساند به جزا قاتل او را|زان این همه با ابلق ایّام شتاب است }}
{{ب| خواهد که رساند به جزا قاتل او را|زان این همه با ابلق ایام شتاب است }}


{{ب| ای صبح جزا، سوخت دل خلق ازین غم‌|شاید تو برین داغ شوی پنبه‌ی مرهم  }}
{{ب| ای صبح جزا، سوخت دل خلق ازین غم‌|شاید تو برین داغ شوی پنبه‌ی مرهم  }}
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}


=== شعر 4 ===
===شعر ۴===
{{شعر}}
{{شعر}}
{{ب| پر ساخته این غصّه ز بس کوه گران را|تا هم نفسی یافته، سر کرده فغان را }}
{{ب| پر ساخته این غصه ز بس کوه گران را|تا هم نفسی یافته، سر کرده فغان را }}


{{ب| آه این چه عزایی است که هر شب فلک پیر|در نیل کشد جامه زمین را و زمان را؟ }}
{{ب| آه این چه عزایی است که هر شب فلک پیر|در نیل کشد جامه زمین را و زمان را؟ }}


{{ب| بسته‌ست لب خنده بر ایّام، ندانم‌|چون کرد صدف بهر گهر باز دهان را }}
{{ب| بسته‌ست لب خنده بر ایام، ندانم‌|چون کرد صدف بهر گهر باز دهان را }}


{{ب| زان روز که آن نخل قد از پای درآمد|چون دید چمن بر سر پا، سرو روان را؟ }}
{{ب| زان روز که آن نخل قد از پای درآمد|چون دید چمن بر سر پا، سرو روان را؟ }}
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}


=== شعر 5 ===
===شعر ۵===
{{شعر}}
{{شعر}}
{{ب| چراغ دیده‌ی عُبّاد، حضرت سجّاد|که آفتاب چو مه نور از او نماید وام }}
{{ب| چراغ دیده‌ی عُباد، حضرت سجّاد|که آفتاب چو مه نور از او نماید وام }}


{{ب| ز ذکر واقعه‌ی کربلا نیاسودی‌|دلش که مقری تسبیح ناله بود مدام }}
{{ب| ز ذکر واقعه‌ی کربلا نیاسودی‌|دلش که مقری تسبیح ناله بود مدام }}
خط ۲۰۰: خط ۱۷۰:
{{ب| ز حلم کرده به هم یار، جرم و بخشش را|به علم داده جدایی، حلال را ز حرام }}
{{ب| ز حلم کرده به هم یار، جرم و بخشش را|به علم داده جدایی، حلال را ز حرام }}


{{ب| چو چشم خویش، کف او مدام در ریزش‌|چو بحر همّت خود، دل همیشه بی‌آرام }}
{{ب| چو چشم خویش، کف او مدام در ریزش‌|چو بحر همت خود، دل همیشه بی‌آرام }}


{{ب| فکنده بار علایق ز خویش، تا که کشد|به خانه‌ی فقرا، آب و نان به دوش مدام }}
{{ب| فکنده بار علایق ز خویش، تا که کشد|به خانه‌ی فقرا، آب و نان به دوش مدام }}
خط ۲۱۸: خط ۱۸۸:
{{ب| بود به جیب مکان، تا چو مهر صفحه‌ی خاک‌|بود به دست زمان، تا چو سبحه شهر صیام }}
{{ب| بود به جیب مکان، تا چو مهر صفحه‌ی خاک‌|بود به دست زمان، تا چو سبحه شهر صیام }}


{{ب| برد به خاک درش سجده، جبهه‌ی عالم‌|کند به ذکر خوشش دور، سبحه‌ی ایّام <ref>دیوان واعظ قزوینی؛ ص 499.</ref> }}
{{ب| برد به خاک درش سجده، جبهه‌ی عالم‌|کند به ذکر خوشش دور، سبحه‌ی ایام <ref>دیوان واعظ قزوینی؛ ص ۴۹۹.</ref> }}
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}


=== شعر 6 ===
===شعر ۶===
{{شعر}}
{{شعر}}
{{ب| قضا به دور جهان از فلک حصار کشید|که خوش دلی نتواند به گِرد ما گردید  }}
{{ب| قضا به دور جهان از فلک حصار کشید|که خوش دلی نتواند به گِرد ما گردید  }}
خط ۲۳۳: خط ۲۰۳:
{{ب| در این زمانه چنان قدر دین به دینار است‌|که غیر مالک دینار را نی‌اند مرید }}
{{ب| در این زمانه چنان قدر دین به دینار است‌|که غیر مالک دینار را نی‌اند مرید }}


{{ب| نه ابر ظلمت عصیان چنان جهانگیر است‌|که ذرّه‌ای شود از آفتاب شرع پدید }}
{{ب| نه ابر ظلمت عصیان چنان جهانگیر است‌|که ذره‌ای شود از آفتاب شرع پدید }}


{{ب| جهان ز آب ورع دشت کربلا شده است‌|فتاده شرع در او خوار چون حسین شهید }}
{{ب| جهان ز آب ورع دشت کربلا شده است‌|فتاده شرع در او خوار چون حسین شهید }}
خط ۲۴۵: خط ۲۱۵:
{{ب| برای ماتم او بسته شد عماری چرخ‌|عَلَم ز صبح شد و سر علم بر آن خورشید }}
{{ب| برای ماتم او بسته شد عماری چرخ‌|عَلَم ز صبح شد و سر علم بر آن خورشید }}


{{ب| نگشت از لب او کامیاب، آب فرات‌|به خاک خواهد از این غصّه روز و شب غلتید }}
{{ب| نگشت از لب او کامیاب، آب فرات‌|به خاک خواهد از این غصه روز و شب غلتید }}


{{ب| نگرید ابر بهاران مگر به یاد حسین‌|ننوشد آب گلستان مگر به لعن یزید  }}
{{ب| نگرید ابر بهاران مگر به یاد حسین‌|ننوشد آب گلستان مگر به لعن یزید  }}
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}


=== شعر 7 ===
===شعر ۷===
{{شعر}}
{{شعر}}
{{ب| شمشیر نبود آنکه بر او خصم ز کین زد|بود آتش سوزنده که بر خانه‌ی دین زد }}
{{ب| شمشیر نبود آنکه بر او خصم ز کین زد|بود آتش سوزنده که بر خانه‌ی دین زد }}
خط ۲۶۳: خط ۲۳۳:
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}


=== شعر 8 ===
===شعر ۸===
{{شعر}}
{{شعر}}
{{ب| زان روز که برخاک فتاد آن قد و قامت‌|برخویش فرو رفت ز غم، صبح قیامت }}
{{ب| زان روز که برخاک فتاد آن قد و قامت‌|برخویش فرو رفت ز غم، صبح قیامت }}
خط ۲۸۲: خط ۲۵۲:
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}


=== شعر 9 ===
===شعر ۹===
{{شعر}}
{{ب| ای ناله ز جا خیز که شد ماه محرّم‌|ای گریه فرو ریز که شد نوبت ماتم }}


{{ب| ای مردمک از اشک فرو ریختن آموز|در ماتم شاه شهدا، سرور عالم }}
{| style="margin: 0 auto; "
 
| class="b" |<span class="beyt"> ای ناله ز جا خیز که شد ماه محرم‌</span>
{{ب| تابان نه هلال است درین ماه ز گردون‌|بر سینه کشیده‌ست الف قرص مه از غم }}
 
{{ب| یا شعله‌ی افروخته‌ای در دل چرخ است‌|کز آه مصیبت‌زدگان گشته قدش خم }}
 
{{ب| یا آنکه خراشی‌ست به رخسار، جهان را|در تعزیه‌ی اشرف ذریّت آدم }}
 
{{ب| یا ناخن آغشته به خونی‌ست فلک را|از بس که خراشیده ز غم سینه‌ی عالم }}
 
{{ب| نی نی غلطم پرده‌ی قفل در شادی‌ست‌|یا بر رخ ایّام کلید در ماتم <ref>تجلی عشق در حماسه عاشورا؛ ص 278- 274.</ref> }}
{{پایان شعر}}
{| class="" style="margin: 0 auto; "
| class="b" |<span class="beyt"> ای ناله ز جا خیز که شد ماه محرّم‌</span>
| style="width:2em;" |
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">ای گریه فرو ریز که شد نوبت ماتم </span>
| class="b" |<span class="beyt">ای گریه فرو ریز که شد نوبت ماتم </span>
خط ۳۰۹: خط ۲۶۵:
| class="b" |<span class="beyt"> تابان نه هلال است درین ماه ز گردون‌</span>
| class="b" |<span class="beyt"> تابان نه هلال است درین ماه ز گردون‌</span>
| style="width:2em;" |
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">بر سینه کشیده‌ست الف قرص مه از غم </span>  
| class="b" |<span class="beyt">بر سینه کشیده‌ست الف قرص مه از غم </span>
|-
|-
| class="b" |<span class="beyt"> یا شعله‌ی افروخته‌ای در دل چرخ است‌</span>
| class="b" |<span class="beyt"> یا شعله‌ی افروخته‌ای در دل چرخ است‌</span>
خط ۳۱۷: خط ۲۷۳:
| class="b" |<span class="beyt"> یا آنکه خراشی‌ست به رخسار، جهان را</span>
| class="b" |<span class="beyt"> یا آنکه خراشی‌ست به رخسار، جهان را</span>
| style="width:2em;" |
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">در تعزیه‌ی اشرف ذریّت آدم </span>
| class="b" |<span class="beyt">در تعزیه‌ی اشرف ذریت آدم </span>
|-
|-
| class="b" |<span class="beyt"> یا ناخن آغشته به خونی‌ست فلک را</span>
| class="b" |<span class="beyt"> یا ناخن آغشته به خونی‌ست فلک را</span>
خط ۳۲۵: خط ۲۸۱:
| class="b" |<span class="beyt"> نی نی غلطم پرده‌ی قفل در شادی‌ست‌</span>
| class="b" |<span class="beyt"> نی نی غلطم پرده‌ی قفل در شادی‌ست‌</span>
| style="width:2em;" |
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">یا بر رخ ایّام کلید در ماتم <ref>تجلی عشق در حماسه عاشورا؛ ص 278- 274.</ref> </span>
| class="b" |<span class="beyt">یا بر رخ ایام کلید در ماتم <ref>تجلی عشق در حماسه عاشورا؛ ص۲۷۴- ۲۷۸.</ref> </span>
|}
|}


خط ۳۳۱: خط ۲۸۷:
==منابع==
==منابع==


* [http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=700738&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج‌ 2، ص: 828-831.]
*[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=700738&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج‌ ۲، ص: ۸۲۸-۸۳۱.]


==پی نوشت==
==پی نوشت==
برگرفته از «https://fa.wikihussain.com/view/ویژه:تفاوت_گوشی_همراه/27530»