۹٬۵۴۶
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
}} | }} | ||
==زندگینامه== | ==زندگینامه== | ||
میرزا محمد شفیع شیرازی معروف به میرزا کوچک و متخلص به «وصال» در سال | میرزا محمد شفیع شیرازی معروف به میرزا کوچک و متخلص به «وصال» در سال ۱۱۹۷ ه. ق. در شیراز متولد شد. خاندانش در دوره صفویه و افشاریان و زندیان به اعمال دیوانی مشغول بودند. او دوران جوانی را مدتی سرگرم تحصیل ادب خط به ویژه خط نسخ و هنرهای زیبا، موسیقی و سیر در مقامات عرفانی بود. وصال علوم متداول زمان را نزد برخی دانشمندان همچون میرزا ابولقاسم سکوت فراگرفت. خود نیز فرزندانی چون [[وقار شیرازى|وقار]]، میرزا محمود طبیب متخلص به حکیم، میرزا ابولقاسم فرهنگ، [[داورى شیرازى|داوری]] و یزدانی که همه اهل علم و هنر بودند تربیت نمود و نام خاندان وصال را پر آوازه کرد. | ||
وی در سال | وی در سال ۱۲۶۲ ه. ق. در شیراز درگذشت. | ||
==آثار== | ==آثار== | ||
وصال شیرازی در ساختن مثنوی مهارت داشت و داستان «شیرین و فرهاد» را که [[وحشی بافقی|وحشی بافقی]] آغاز کرده بود به پایان رسانیدو دیوان وی شامل قصاید، غزلیات نغز و لطیف و مثنویها و نیز مدایح و مراثی بسیار است. کتابی نیز در ترجمه و شرح نظم «اطواق الذهب» زمخشری دارد. | وصال شیرازی در ساختن مثنوی مهارت داشت و داستان «شیرین و فرهاد» را که [[وحشی بافقی|وحشی بافقی]] آغاز کرده بود به پایان رسانیدو دیوان وی شامل قصاید، غزلیات نغز و لطیف و مثنویها و نیز مدایح و مراثی بسیار است. کتابی نیز در ترجمه و شرح نظم «اطواق الذهب» زمخشری دارد. | ||
او به خاطر ادارت خاص و اعتقاد راستین به پیامبر اکرم(ص) و خاندان او(ع) اشعار سوزناک و ترکیب بندهای استادانه در مصائب حضرت سید الشهدا و اهل بیت عصمت و طهارت دارد. مرثیه های شور انگیز او که به سبک و روش [[محتشم کاشانی|محتشم کاشانی]] است به شهرت ادبی او افزوده است.<ref>مراثی وصال، از صبا تا نیما، | او به خاطر ادارت خاص و اعتقاد راستین به پیامبر اکرم(ص) و خاندان او(ع) اشعار سوزناک و ترکیب بندهای استادانه در مصائب حضرت سید الشهدا و اهل بیت عصمت و طهارت دارد. مرثیه های شور انگیز او که به سبک و روش [[محتشم کاشانی|محتشم کاشانی]] است به شهرت ادبی او افزوده است.<ref>مراثی وصال، از صبا تا نیما، ج۱، ص ۴۰ و ۴۱، فرهنگ معین، فارسنامه ی ناصری، ج ۲، ص ۹۹۰ و ۹۹۵</ref> | ||
==اشعار== | ==اشعار== | ||
=== | ===شعر۱=== | ||
ترکیب بند مصائب خامس اصحاب کسا(ع)<ref>گلشن وصال، ص | ترکیب بند مصائب خامس اصحاب کسا(ع)<ref>گلشن وصال، ص ۳۰- ۴۲</ref> | ||
{| style="margin: 0 auto; " | {| style="margin: 0 auto; " | ||
| class="b" |<span class="beyt">این جامه سیاه فلک در عزاى کیست؟</span> | | class="b" |<span class="beyt">این جامه سیاه فلک در عزاى کیست؟</span> | ||
خط ۸۲: | خط ۸۲: | ||
| class="b" |<span class="beyt">شد خلق مختلف ز چه در نوحه متفق؟</span> | | class="b" |<span class="beyt">شد خلق مختلف ز چه در نوحه متفق؟</span> | ||
| style="width:2em;" | | | style="width:2em;" | | ||
| class="b" |<span class="beyt">اینگونه | | class="b" |<span class="beyt">اینگونه جن و انس و ملک در عزاى کیست؟</span> | ||
|- | |- | ||
| class="b" |<span class="beyt">هندو و گبر و مومن و ترسا به یک غمند</span> | | class="b" |<span class="beyt">هندو و گبر و مومن و ترسا به یک غمند</span> | ||
خط ۸۸: | خط ۸۸: | ||
| class="b" |<span class="beyt">این جان از جهان شده تا آشناى کیست؟</span> | | class="b" |<span class="beyt">این جان از جهان شده تا آشناى کیست؟</span> | ||
|- | |- | ||
| class="b" |<span class="beyt"> | | class="b" |<span class="beyt">ذرات از طریق صدا نوحه مىکنند</span> | ||
| style="width:2em;" | | | style="width:2em;" | | ||
| class="b" |<span class="beyt">تا این صدا ز ناله اندوهفزاى کیست؟</span> | | class="b" |<span class="beyt">تا این صدا ز ناله اندوهفزاى کیست؟</span> | ||
خط ۱۰۱: | خط ۱۰۱: | ||
|} | |} | ||
===شعر | ===شعر ۲=== | ||
<br /> | <br /> | ||
{| style="margin: 0 auto; " | {| style="margin: 0 auto; " | ||
خط ۱۰۸: | خط ۱۰۸: | ||
| class="b" |محنت، سپاهدار و مصیبت سپاه اوست | | class="b" |محنت، سپاهدار و مصیبت سپاه اوست | ||
|- | |- | ||
| class="b" |آن | | class="b" |آن سید حجاز که در کیش اهل راز | ||
| style="width:2em;" | | | style="width:2em;" | | ||
| class="b" |کفر است سجده ای که نه بر خاک راه اوست | | class="b" |کفر است سجده ای که نه بر خاک راه اوست | ||
خط ۱۱۴: | خط ۱۱۴: | ||
| class="b" |آن بیکسى که با همه آهن دلى، سنان | | class="b" |آن بیکسى که با همه آهن دلى، سنان | ||
| style="width:2em;" | | | style="width:2em;" | | ||
| class="b" |بر زخم دل ز طعن سنان | | class="b" |بر زخم دل ز طعن سنان ۱عذرخواه اوست<ref>منظور از سنان در مصرع اول نیزه است و طعن سنان در مصرع دوم ضربتی است که سنان بن انس با نیزه بر آن حضرت وارد آورده</ref> | ||
|- | |- | ||
| class="b" |هر زخم او دهانى و پیکان:زبان آن | | class="b" |هر زخم او دهانى و پیکان:زبان آن | ||
خط ۱۳۶: | خط ۱۳۶: | ||
| class="b" |کان یوسف عزیز امامت به چاه اوست | | class="b" |کان یوسف عزیز امامت به چاه اوست | ||
|- | |- | ||
| class="b" |سبط نبى فروغ ده جرم | | class="b" |سبط نبى فروغ ده جرم نیرَیَن<ref>نیرین=آفتاب و ماه</ref> | ||
| style="width:2em;" | | | style="width:2em;" | | ||
| class="b" |رخشنده آفتاب سپهر وفا حسین | | class="b" |رخشنده آفتاب سپهر وفا حسین | ||
|} | |} | ||
===شعر | ===شعر ۳=== | ||
<br /> | <br /> | ||
{| style="margin: 0 auto; " | {| style="margin: 0 auto; " | ||
خط ۱۸۶: | خط ۱۸۶: | ||
===شعر | ===شعر ۴=== | ||
{| style="margin: 0 auto; " | {| style="margin: 0 auto; " | ||
| class="b" |اى چرخ از کمال تو تیرى رها نشد | | class="b" |اى چرخ از کمال تو تیرى رها نشد | ||
خط ۲۲۹: | خط ۲۲۹: | ||
|} | |} | ||
===شعر | ===شعر ۵=== | ||
<br /> | <br /> | ||
{| style="margin: 0 auto; " | {| style="margin: 0 auto; " | ||
خط ۲۳۶: | خط ۲۳۶: | ||
| class="b" |شد بسته راه مهر و در کینه باز شد | | class="b" |شد بسته راه مهر و در کینه باز شد | ||
|- | |- | ||
| class="b" |ایمان به کفر و سبحه<ref>سبحه = تسبیح</ref> به | | class="b" |ایمان به کفر و سبحه<ref>سبحه = تسبیح</ref> به زُنار<ref>زُنّار= رشته ای متّصل به صلیب که مسیحیان به گردن خود آویزند. کمربندی که زرتشتیان به کمر میبندند.</ref> شد بدل | ||
| style="width:2em;" | | | style="width:2em;" | | ||
| class="b" |اسلام پایمال و حقیقت مجاز شد | | class="b" |اسلام پایمال و حقیقت مجاز شد | ||
خط ۲۷۳: | خط ۲۷۳: | ||
|} | |} | ||
===شعر | ===شعر ۶=== | ||
<br /> | <br /> | ||
{| style="margin: 0 auto; " | {| style="margin: 0 auto; " | ||
خط ۳۱۷: | خط ۳۱۷: | ||
|} | |} | ||
===شعر | ===شعر ۷=== | ||
<br /> | <br /> | ||
{| style="margin: 0 auto; " | {| style="margin: 0 auto; " | ||
خط ۳۳۸: | خط ۳۳۸: | ||
| class="b" |من یک تن ضعیفم و یک کاروان اسیر | | class="b" |من یک تن ضعیفم و یک کاروان اسیر | ||
| style="width:2em;" | | | style="width:2em;" | | ||
| class="b" |وین خلق | | class="b" |وین خلق بىحمیت و دهر پرانقلاب | ||
|- | |- | ||
| class="b" |از آفتاب پوشمشان یا ز چشم خلق | | class="b" |از آفتاب پوشمشان یا ز چشم خلق | ||
خط ۳۶۱: | خط ۳۶۱: | ||
|} | |} | ||
===شعر | ===شعر ۸=== | ||
<br /> | <br /> | ||
{| style="margin: 0 auto; " | {| style="margin: 0 auto; " | ||
خط ۳۹۸: | خط ۳۹۸: | ||
| class="b" |چون نوح بر گروه و چو یعقوب بر پسر | | class="b" |چون نوح بر گروه و چو یعقوب بر پسر | ||
| style="width:2em;" | | | style="width:2em;" | | ||
| class="b" |نفرین«لاتذر»کن و افغان وااسف<ref>اشاره به آیات قرآن سوره نوح آیه | | class="b" |نفرین«لاتذر»کن و افغان وااسف<ref>اشاره به آیات قرآن سوره نوح آیه ۲۶ و وسره یوسف آیه ۸۴ که نفرین بر قومش و تاسف یعقوب در فراق یوسف(ع) را بیان می فرماید.</ref> | ||
|- | |- | ||
| class="b" |چندى چو شکوههاى دلش بر زبان گذشت | | class="b" |چندى چو شکوههاى دلش بر زبان گذشت | ||
خط ۴۰۵: | خط ۴۰۵: | ||
|} | |} | ||
=== | ===شعر۹=== | ||
{| style="margin: 0 auto; " | {| style="margin: 0 auto; " | ||
| class="b" |در کوفه کاروان عزا چون گذار کرد | | class="b" |در کوفه کاروان عزا چون گذار کرد | ||
خط ۴۴۹: | خط ۴۴۹: | ||
===شعر | ===شعر ۱۰=== | ||
<br /> | <br /> | ||
{| style="margin: 0 auto; " | {| style="margin: 0 auto; " | ||
خط ۴۷۸: | خط ۴۷۸: | ||
| class="b" |اندیشه شهادت زین العباد کرد | | class="b" |اندیشه شهادت زین العباد کرد | ||
| style="width:2em;" | | | style="width:2em;" | | ||
| class="b" |دوزخ صفت به نعرۀ«هل من مزید<ref>اشاره به آیه | | class="b" |دوزخ صفت به نعرۀ«هل من مزید<ref>اشاره به آیه ۳۰ سوره قاف دارد، "روزی که جهنم را گوییم: آیا امروز مملو از وجود کافران شدی؟ گوید: آیادوزخیان بیشتر از این هم هستند؟"</ref>»شد | ||
|- | |- | ||
| class="b" |زینب چو این مشاهده بنمود شد ز هوش | | class="b" |زینب چو این مشاهده بنمود شد ز هوش | ||
خط ۴۹۲: | خط ۴۹۲: | ||
| class="b" |حق را به خود زیاده بر این خشمگین مکن | | class="b" |حق را به خود زیاده بر این خشمگین مکن | ||
|}<br /> | |}<br /> | ||
===شعر | ===شعر ۱۱=== | ||
<br /> | <br /> | ||
{| style="margin: 0 auto; " | {| style="margin: 0 auto; " | ||
خط ۵۱۱: | خط ۵۱۱: | ||
| class="b" |او را به خون ناحق ما خونبها ببخش | | class="b" |او را به خون ناحق ما خونبها ببخش | ||
|- | |- | ||
| class="b" |ما را | | class="b" |ما را کشتى و دعوى اسلام مىکنى؟ | ||
| style="width:2em;" | | | style="width:2em;" | | ||
| class="b" |یک تن به صدق خویش بر این مدعا ببخش | | class="b" |یک تن به صدق خویش بر این مدعا ببخش | ||
خط ۵۳۶: | خط ۵۳۶: | ||
|} | |} | ||
===شعر | ===شعر ۱۲=== | ||
<br /> | <br /> | ||
{| style="margin: 0 auto; " | {| style="margin: 0 auto; " | ||
خط ۵۸۰: | خط ۵۸۰: | ||
|} | |} | ||
===شعر | ===شعر ۱۳=== | ||
خط ۶۲۴: | خط ۶۲۴: | ||
| class="b" |خونین دلم ز سینه خروشد که:برخروش! | | class="b" |خونین دلم ز سینه خروشد که:برخروش! | ||
|}<br /> | |}<br /> | ||
===شعر | ===شعر ۱۴=== | ||
<br /> | <br /> | ||
{| style="margin: 0 auto; " | {| style="margin: 0 auto; " | ||
خط ۶۶۵: | خط ۶۶۵: | ||
| class="b" |شیرازیان، که تعزیه اوست کارشان- | | class="b" |شیرازیان، که تعزیه اوست کارشان- | ||
| style="width:2em;" | | | style="width:2em;" | | ||
| class="b" |بخشاى جمله را و زِ | | class="b" |بخشاى جمله را و زِ ذلت برآرشان | ||
|} | |} | ||
==منبع== | ==منبع== | ||
*''[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=700738&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author دانشنامهی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج | *''[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=700738&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author دانشنامهی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج ۲، ص: ۷۵۵-۷۵۷.]'' | ||
==پی نوشت== | ==پی نوشت== | ||
<references /> | <references /> |