وصال شیرازى: تفاوت میان نسخه‌ها

۴۰ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۸ اکتبر ۲۰۲۰
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴۷: خط ۴۷:
}}
}}
==زندگینامه==
==زندگینامه==
میرزا محمد شفیع شیرازی معروف به میرزا کوچک و متخلص به «وصال» در سال 1197 ه. ق. در شیراز متولد شد. خاندانش در دوره صفویه و افشاریان و زندیان به اعمال دیوانی مشغول بودند. او دوران جوانی را مدتی سرگرم تحصیل ادب خط به ویژه خط نسخ و هنرهای زیبا، موسیقی و سیر در مقامات عرفانی بود. وصال علوم متداول زمان را نزد برخی دانشمندان همچون میرزا ابولقاسم سکوت فراگرفت. خود نیز فرزندانی چون [[وقار شیرازى|وقار]]، میرزا محمود طبیب متخلص به حکیم، میرزا ابولقاسم فرهنگ، [[داورى شیرازى|داوری]] و یزدانی که همه اهل علم و هنر بودند تربیت نمود و نام خاندان وصال را پر آوازه کرد.   
میرزا محمد شفیع شیرازی معروف به میرزا کوچک و متخلص به «وصال» در سال ۱۱۹۷ ه. ق. در شیراز متولد شد. خاندانش در دوره صفویه و افشاریان و زندیان به اعمال دیوانی مشغول بودند. او دوران جوانی را مدتی سرگرم تحصیل ادب خط به ویژه خط نسخ و هنرهای زیبا، موسیقی و سیر در مقامات عرفانی بود. وصال علوم متداول زمان را نزد برخی دانشمندان همچون میرزا ابولقاسم سکوت فراگرفت. خود نیز فرزندانی چون [[وقار شیرازى|وقار]]، میرزا محمود طبیب متخلص به حکیم، میرزا ابولقاسم فرهنگ، [[داورى شیرازى|داوری]] و یزدانی که همه اهل علم و هنر بودند تربیت نمود و نام خاندان وصال را پر آوازه کرد.   


وی در سال 1262 ه. ق. در شیراز درگذشت.
وی در سال ۱۲۶۲ ه. ق. در شیراز درگذشت.


==آثار==
==آثار==
وصال شیرازی در ساختن مثنوی مهارت داشت و داستان «شیرین و فرهاد» را که [[وحشی بافقی‌|وحشی بافقی]] آغاز کرده بود به پایان رسانیدو دیوان وی شامل قصاید، غزلیات نغز و لطیف و مثنویها و نیز مدایح و مراثی بسیار است. کتابی نیز در ترجمه و شرح نظم «اطواق الذهب» زمخشری دارد.
وصال شیرازی در ساختن مثنوی مهارت داشت و داستان «شیرین و فرهاد» را که [[وحشی بافقی‌|وحشی بافقی]] آغاز کرده بود به پایان رسانیدو دیوان وی شامل قصاید، غزلیات نغز و لطیف و مثنویها و نیز مدایح و مراثی بسیار است. کتابی نیز در ترجمه و شرح نظم «اطواق الذهب» زمخشری دارد.


او به خاطر ادارت خاص و اعتقاد راستین به پیامبر اکرم(ص) و خاندان او(ع) اشعار سوزناک و ترکیب بندهای استادانه در مصائب حضرت سید الشهدا و اهل بیت عصمت و طهارت دارد. مرثیه های شور انگیز او که به سبک و روش [[محتشم کاشانی‌|محتشم کاشانی]] است به شهرت ادبی او افزوده است.<ref>مراثی وصال، از صبا تا نیما، ج1، ص 40 و 41، فرهنگ معین، فارسنامه ی ناصری، ج ص 990 و  995</ref>
او به خاطر ادارت خاص و اعتقاد راستین به پیامبر اکرم(ص) و خاندان او(ع) اشعار سوزناک و ترکیب بندهای استادانه در مصائب حضرت سید الشهدا و اهل بیت عصمت و طهارت دارد. مرثیه های شور انگیز او که به سبک و روش [[محتشم کاشانی‌|محتشم کاشانی]] است به شهرت ادبی او افزوده است.<ref>مراثی وصال، از صبا تا نیما، ج۱، ص ۴۰ و ۴۱، فرهنگ معین، فارسنامه ی ناصری، ج ۲، ص ۹۹۰ و  ۹۹۵</ref>


==اشعار==
==اشعار==
===شعر1===
===شعر۱===
ترکیب بند مصائب خامس اصحاب کسا(ع)<ref>گلشن وصال، ص 30 - 42</ref>
ترکیب بند مصائب خامس اصحاب کسا(ع)<ref>گلشن وصال، ص ۳۰- ۴۲</ref>
{| style="margin: 0 auto; "
{| style="margin: 0 auto; "
| class="b" |<span class="beyt">این جامه سیاه فلک در عزاى کیست؟</span>
| class="b" |<span class="beyt">این جامه سیاه فلک در عزاى کیست؟</span>
خط ۸۲: خط ۸۲:
| class="b" |<span class="beyt">شد خلق مختلف ز چه در نوحه متفق؟</span>
| class="b" |<span class="beyt">شد خلق مختلف ز چه در نوحه متفق؟</span>
| style="width:2em;" |
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">اینگونه جنّ و انس و ملک در عزاى کیست؟</span>
| class="b" |<span class="beyt">اینگونه جن و انس و ملک در عزاى کیست؟</span>
|-
|-
| class="b" |<span class="beyt">هندو و گبر و مومن و ترسا به یک غمند</span>
| class="b" |<span class="beyt">هندو و گبر و مومن و ترسا به یک غمند</span>
خط ۸۸: خط ۸۸:
| class="b" |<span class="beyt">این جان از جهان شده تا آشناى کیست؟</span>
| class="b" |<span class="beyt">این جان از جهان شده تا آشناى کیست؟</span>
|-
|-
| class="b" |<span class="beyt">ذرّات از طریق صدا نوحه مى‌کنند</span>
| class="b" |<span class="beyt">ذرات از طریق صدا نوحه مى‌کنند</span>
| style="width:2em;" |
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">تا این صدا ز ناله اندوه‌فزاى کیست؟</span>
| class="b" |<span class="beyt">تا این صدا ز ناله اندوه‌فزاى کیست؟</span>
خط ۱۰۱: خط ۱۰۱:
|}
|}


===شعر 2===
===شعر ۲===
<br />
<br />
{| style="margin: 0 auto; "
{| style="margin: 0 auto; "
خط ۱۰۸: خط ۱۰۸:
| class="b" |محنت، سپاهدار و مصیبت سپاه اوست
| class="b" |محنت، سپاهدار و مصیبت سپاه اوست
|-
|-
| class="b" |آن سیّد حجاز که در کیش اهل راز
| class="b" |آن سید حجاز که در کیش اهل راز
| style="width:2em;" |
| style="width:2em;" |
| class="b" |کفر است سجده ای که نه بر خاک راه اوست
| class="b" |کفر است سجده ای که نه بر خاک راه اوست
خط ۱۱۴: خط ۱۱۴:
| class="b" |آن بیکسى که با همه آهن دلى، سنان
| class="b" |آن بیکسى که با همه آهن دلى، سنان
| style="width:2em;" |
| style="width:2em;" |
| class="b" |بر زخم دل ز طعن سنان 1عذرخواه اوست<ref>منظور از سنان در مصرع اول نیزه است و طعن سنان در مصرع دوم ضربتی است که سنان بن انس با نیزه بر آن حضرت وارد آورده</ref>
| class="b" |بر زخم دل ز طعن سنان ۱عذرخواه اوست<ref>منظور از سنان در مصرع اول نیزه است و طعن سنان در مصرع دوم ضربتی است که سنان بن انس با نیزه بر آن حضرت وارد آورده</ref>
|-
|-
| class="b" |هر زخم او دهانى و پیکان:زبان آن
| class="b" |هر زخم او دهانى و پیکان:زبان آن
خط ۱۳۶: خط ۱۳۶:
| class="b" |کان یوسف عزیز امامت به چاه اوست
| class="b" |کان یوسف عزیز امامت به چاه اوست
|-
|-
| class="b" |سبط نبى فروغ ده جرم نیّرَیَن<ref>نیرین=آفتاب و ماه</ref>
| class="b" |سبط نبى فروغ ده جرم نیرَیَن<ref>نیرین=آفتاب و ماه</ref>
| style="width:2em;" |
| style="width:2em;" |
| class="b" |رخشنده آفتاب سپهر وفا حسین
| class="b" |رخشنده آفتاب سپهر وفا حسین
|}
|}


===شعر 3===
===شعر ۳===
<br />
<br />
{| style="margin: 0 auto; "
{| style="margin: 0 auto; "
خط ۱۸۶: خط ۱۸۶:




===شعر 4===
===شعر ۴===
{| style="margin: 0 auto; "
{| style="margin: 0 auto; "
| class="b" |اى چرخ از کمال تو تیرى رها نشد
| class="b" |اى چرخ از کمال تو تیرى رها نشد
خط ۲۲۹: خط ۲۲۹:
|}
|}


===شعر 5===
===شعر ۵===
<br />
<br />
{| style="margin: 0 auto; "
{| style="margin: 0 auto; "
خط ۲۳۶: خط ۲۳۶:
| class="b" |شد بسته راه مهر و در کینه باز شد
| class="b" |شد بسته راه مهر و در کینه باز شد
|-
|-
| class="b" |ایمان به کفر و سبحه<ref>سبحه = تسبیح</ref> به زُنّار<ref>زُنّار= رشته ای متّصل به صلیب که مسیحیان به گردن خود آویزند. کمربندی که زرتشتیان به کمر میبندند.</ref> شد بدل
| class="b" |ایمان به کفر و سبحه<ref>سبحه = تسبیح</ref> به زُنار<ref>زُنّار= رشته ای متّصل به صلیب که مسیحیان به گردن خود آویزند. کمربندی که زرتشتیان به کمر میبندند.</ref> شد بدل
| style="width:2em;" |
| style="width:2em;" |
| class="b" |اسلام پایمال و حقیقت مجاز شد
| class="b" |اسلام پایمال و حقیقت مجاز شد
خط ۲۷۳: خط ۲۷۳:
|}  
|}  


===شعر 6===
===شعر ۶===
<br />
<br />
{| style="margin: 0 auto; "
{| style="margin: 0 auto; "
خط ۳۱۷: خط ۳۱۷:
|}  
|}  


===شعر 7===
===شعر ۷===
<br />
<br />
{| style="margin: 0 auto; "
{| style="margin: 0 auto; "
خط ۳۳۸: خط ۳۳۸:
| class="b" |من یک تن ضعیفم و یک کاروان اسیر
| class="b" |من یک تن ضعیفم و یک کاروان اسیر
| style="width:2em;" |
| style="width:2em;" |
| class="b" |وین خلق بى‌حمیّت و دهر پرانقلاب
| class="b" |وین خلق بى‌حمیت و دهر پرانقلاب
|-
|-
| class="b" |از آفتاب پوشمشان یا ز چشم خلق
| class="b" |از آفتاب پوشمشان یا ز چشم خلق
خط ۳۶۱: خط ۳۶۱:
|}
|}


===شعر 8===
===شعر ۸===
<br />
<br />
{| style="margin: 0 auto; "
{| style="margin: 0 auto; "
خط ۳۹۸: خط ۳۹۸:
| class="b" |چون نوح بر گروه و چو یعقوب بر پسر
| class="b" |چون نوح بر گروه و چو یعقوب بر پسر
| style="width:2em;" |
| style="width:2em;" |
| class="b" |نفرین«لاتذر»کن و افغان وااسف<ref>اشاره به آیات قرآن سوره نوح آیه 26 و وسره یوسف آیه 84 که نفرین بر قومش و تاسف یعقوب در فراق یوسف(ع) را بیان می فرماید.</ref>
| class="b" |نفرین«لاتذر»کن و افغان وااسف<ref>اشاره به آیات قرآن سوره نوح آیه ۲۶ و وسره یوسف آیه ۸۴ که نفرین بر قومش و تاسف یعقوب در فراق یوسف(ع) را بیان می فرماید.</ref>
|-
|-
| class="b" |چندى چو شکوه‌هاى دلش بر زبان گذشت
| class="b" |چندى چو شکوه‌هاى دلش بر زبان گذشت
خط ۴۰۵: خط ۴۰۵:
|}
|}


===شعر9===
===شعر۹===
{| style="margin: 0 auto; "
{| style="margin: 0 auto; "
| class="b" |در کوفه کاروان عزا چون گذار کرد
| class="b" |در کوفه کاروان عزا چون گذار کرد
خط ۴۴۹: خط ۴۴۹:




===شعر 10===
===شعر ۱۰===
<br />
<br />
{| style="margin: 0 auto; "
{| style="margin: 0 auto; "
خط ۴۷۸: خط ۴۷۸:
| class="b" |اندیشه شهادت زین العباد کرد
| class="b" |اندیشه شهادت زین العباد کرد
| style="width:2em;" |
| style="width:2em;" |
| class="b" |دوزخ صفت به نعرۀ«هل من مزید<ref>اشاره به آیه 30 سوره قاف دارد، "روزی که جهنم را گوییم: آیا امروز مملو از وجود کافران شدی؟ گوید: آیادوزخیان بیشتر از این هم هستند؟"</ref>»شد
| class="b" |دوزخ صفت به نعرۀ«هل من مزید<ref>اشاره به آیه ۳۰ سوره قاف دارد، "روزی که جهنم را گوییم: آیا امروز مملو از وجود کافران شدی؟ گوید: آیادوزخیان بیشتر از این هم هستند؟"</ref>»شد
|-
|-
| class="b" |زینب چو این مشاهده بنمود شد ز هوش
| class="b" |زینب چو این مشاهده بنمود شد ز هوش
خط ۴۹۲: خط ۴۹۲:
| class="b" |حق را به خود زیاده بر این خشمگین مکن
| class="b" |حق را به خود زیاده بر این خشمگین مکن
|}<br />
|}<br />
===شعر 11===
===شعر ۱۱===
<br />
<br />
{| style="margin: 0 auto; "
{| style="margin: 0 auto; "
خط ۵۱۱: خط ۵۱۱:
| class="b" |او را به خون ناحق ما خونبها ببخش
| class="b" |او را به خون ناحق ما خونبها ببخش
|-
|-
| class="b" |ما را کشتىّ و دعوى اسلام مى‌کنى؟
| class="b" |ما را کشتى و دعوى اسلام مى‌کنى؟
| style="width:2em;" |
| style="width:2em;" |
| class="b" |یک تن به صدق خویش بر این مدعا ببخش
| class="b" |یک تن به صدق خویش بر این مدعا ببخش
خط ۵۳۶: خط ۵۳۶:
|}  
|}  


===شعر 12===
===شعر ۱۲===
<br />
<br />
{| style="margin: 0 auto; "
{| style="margin: 0 auto; "
خط ۵۸۰: خط ۵۸۰:
|}
|}


===شعر 13===
===شعر ۱۳===




خط ۶۲۴: خط ۶۲۴:
| class="b" |خونین دلم ز سینه خروشد که:برخروش!
| class="b" |خونین دلم ز سینه خروشد که:برخروش!
|}<br />
|}<br />
===شعر 14===
===شعر ۱۴===
<br />
<br />
{| style="margin: 0 auto; "
{| style="margin: 0 auto; "
خط ۶۶۵: خط ۶۶۵:
| class="b" |شیرازیان، که تعزیه اوست کارشان-
| class="b" |شیرازیان، که تعزیه اوست کارشان-
| style="width:2em;" |
| style="width:2em;" |
| class="b" |بخشاى جمله را و زِ ذلّت برآرشان
| class="b" |بخشاى جمله را و زِ ذلت برآرشان
|}
|}


==منبع==
==منبع==


*''[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=700738&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج‌ ص: 755-757.]''
*''[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=700738&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج‌ ۲، ص: ۷۵۵-۷۵۷.]''


==پی نوشت==
==پی نوشت==
<references />
<references />