عبدالجواد جودی خراسانی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده
'''عبدالجواد جودی‌ خراسانی‌''' (زاده نیمه دوم قرن 12 در عنبران- درگذشته 1301 در مشهد) شاعر مرثیه‌سرای‌ قرن‌ سیزدهم‌ بود که موضوع تمام اشعارش مدح و مرثیه آل محمد (ص) است. {{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده
| نام                    = عبدالجواد جودى
| نام                    = عبدالجواد جودى
| تصویر                  =عبدالجواد جودی خراسانی.jpg
| تصویر                  =عبدالجواد جودی خراسانی.jpg
خط ۱۰: خط ۱۰:
| محل تولد                =عنبران
| محل تولد                =عنبران
| والدین                =
| والدین                =
| تاریخ مرگ              =1301
| تاریخ مرگ              =۱۳۰۱ ه. ق
| محل مرگ                =مشهد
| محل مرگ                =مشهد
| علت مرگ                =
| علت مرگ                =
خط ۴۶: خط ۴۶:
|امضا                  =
|امضا                  =
}}
}}
'''عبدالجواد جودی‌ خراسانی‌''' (زاده نیمه دوم قرن 12 در عنبران- درگذشته 1301 در مشهد) شاعر مرثیه‌سرای‌ قرن‌ سیزدهم‌ بود که موضوع تمام اشعارش مدح و مرثیه آل محمد (ص) است.
==زندگینامه==
==زندگینامه==
دیوان وی بارها در ایران و هندوستان به چاپ رسیده است. دیوان وی در سال 1372 شمسی در ایران چاپ شده است.<ref> دایرة المعارف تشیع.</ref> وی مغازه‌ی قنادی<ref>دکان قنادى «جودى» نزدیک سه راه بازار سرشور مشهد بوده است.<br /></ref> داشته و از این طریق امرار معاش می‌کرده است. قنادی و خانۀ او محل تجمع شعرایی بود که برای شنیدن مرثیه‌های شاعر به دیدارش می‌آمدند. جودی با آنکه سواد خواندن و نوشتن درستى نداشته، اما شعرش با استقبال مواجه بوده است.<ref>همان، ص 190.</ref> جودی در سال 1302 ه.ق وفات یافت و در مشهد در صحن نو در اطاقی مجاور با مقبره مرحوم شیخ بهایی به خاک سپرده شد. اختر طوسى قطعه‌اى در رثاى وى سروده با این مصراع: «کند حسین به روز جزا شفاعت جودى».<ref>صد سال شعر خراسان، ص 190 تا 192.</ref>  
عبدالجواد جودی خراسانی در نیمه دوم قرن دوازدهم در عنبران به دنیا آمد. دیوان وی بارها در ایران و هندوستان به چاپ رسیده است. دیوان وی در سال ۱۳۷۲ شمسی در ایران چاپ شده‌است.<ref> دایرةالمعارف تشیع.</ref> وی مغازه‌ی قنادی<ref>دکان قنادى «جودى» نزدیک سه راه بازار سرشور مشهد بوده است.<br /></ref> داشته و از این طریق امرار معاش می‌کرده‌است. قنادی و خانۀ او محل تجمع شعرایی بود که برای شنیدن مرثیه‌های شاعر به دیدارش می‌آمدند. جودی با آنکه سواد خواندن و نوشتن درستى نداشته، شعرش با استقبال مواجه بوده‌است.<ref>همان، ص ۱۹۰.</ref> جودی در سال ۱۳۰۱ ه. ق وفات یافت و در مشهد در صحن نو در اطاقی مجاور با مقبره مرحوم شیخ بهایی به خاک سپرده شد. اختر طوسى قطعه‌اى در رثاى وى سروده با این مصراع: «کند حسین به روز جزا شفاعت جودى».<ref>صد سال شعر خراسان، ص ۱۹۰ تا ۱۹۲.</ref>  


==آثار شاعر==
==آثار==


===کتاب‌ها===
===کتاب‌ها===


*دیوان جودی
*[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=778113&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author دیوان جودی]
**'''درباره:'''
**'''درباره:'''
***دیوان او حدود سه هزار بیت است و بارها به چاپ رسیده است. شاعر در بخش «از مدینه تا مدینه» بی‌وفایی مردم کوفه، ستمگری فرماندهان و سپاهیان لشکر یزید، شهادت و مظلومیت حسین (ع) و برادران و فرزندان و اصحاب او، رنج زنان و کودکان در اسارت و سرانجام بازگشت آن‌ها به مدینه را به تصویر می‌کشد و می‌توان آن را مقتلی منظوم به حساب آورد. نگاه شاعر به واقعه عاشورا نگاهی بینابین است؛ گاهی با مفاهیم عرفانی به رثای امام حسین (ع) می‌پردازد.<ref>دیوان کامل افصح الشعرا میرزا عبدالجواد جودی خراسانی، شامل: قصیده‌ها، مثنوی‌ها...، به اهتمام مهدی آصفی. تهران: جمهوری، 1386</ref> دیوان‌ جودی‌، نخستین‌ بار در ۱۲۹۹ق. به‌ دستور ناصرالدین‌شاه‌ و به‌ همت‌ میرزا سعید خان‌ مؤتمن‌الملك‌ (نیابت‌ تولیت‌ آستان‌ قدس‌) در چاپخانه سنگی‌ آستان‌ قدس‌، به‌ خط‌ میرزا شفیع‌ اعتمادالتولیه، چاپ‌ شد<ref>گویا اولین کتابى بوده که در آن چاپخانه طبع شده است</ref> و در ۱۳۰۳ ه.ق در مشهد تجدید چاپ‌ گردید. دیوان‌ جودی‌ در ۱۶۰ ص در ۱۳۱۰ و ۱۳۷۲ در تهران‌ به‌ چاپ‌ رسیده است.<ref>[http://opac.nlai.ir/opac-prod/bibliographic/1752441 یادداشت بازتکثیر کتاب] </ref> اشعار وی در اوزان و قالب‌های متعدد و متنوع سروده شده است و همراه با آیات و قصص قرآنی، احادیث و روایات که به صورت‌های تلمیح و اقتباس و ترجمه در اشعار وی به کار رفته است. قسمت اعظم اشعار جودی پیرامون واقعه کربلا و پیامدهای آن است که تحت عنوان «از مدینه تا مدینه» دویست صفحه از دیوان او را شامل می‌شود.
***دیوان او حدود سه هزار بیت است و بارها به چاپ رسیده‌است. شاعر در بخش «از مدینه تا مدینه» بی‌وفایی مردم کوفه، ستمگری فرماندهان و سپاهیان لشکر یزید، شهادت و مظلومیت حسین(ع) و برادران و فرزندان و اصحاب او، رنج زنان و کودکان در اسارت و سرانجام بازگشت آن‌ها به مدینه را به تصویر می‌کشد و می‌توان آن را مقتلی منظوم به حساب آورد. نگاه شاعر به واقعه عاشورا نگاهی بینابین است؛ گاهی با مفاهیم عرفانی به رثای امام حسین(ع) می‌پردازد.<ref>دیوان کامل افصح الشعرا میرزا عبدالجواد جودی خراسانی، شامل: قصیده‌ها، مثنوی‌ها...، به اهتمام مهدی آصفی. تهران: جمهوری، ۱۳۸۶</ref>  
***دیوان‌ جودی‌، نخستین‌ بار در ۱۲۹۹ ه. ق به‌ دستور ناصرالدین‌شاه‌ و به‌ همت‌ میرزا سعید خان‌ مؤتمن‌الملك‌ (نیابت‌ تولیت‌ آستان‌ قدس‌) در چاپخانه سنگی‌ آستان‌ قدس‌، به‌ خط‌ میرزا شفیع‌ اعتمادالتولیه، چاپ‌ شد<ref>گویا اولین کتابى بوده که در آن چاپخانه طبع شده است</ref> و در ۱۳۰۳ ه.ق در مشهد تجدید چاپ‌ گردید. دیوان‌ جودی‌ در ۱۶۰ ص در ۱۳۱۰ و ۱۳۷۲ در تهران‌ به‌ چاپ‌ رسیده‌است.<ref>[http://opac.nlai.ir/opac-prod/bibliographic/1752441 یادداشت بازتکثیر کتاب] </ref> اشعار وی در اوزان و قالب‌های متعدد و متنوع سروده شده‌است و همراه با آیات و قصص قرآنی، احادیث و روایات که به صورت‌های تلمیح و اقتباس و ترجمه در اشعار وی به کار رفته است. قسمت اعظم اشعار جودی پیرامون واقعه کربلا و پیامدهای آن است که تحت عنوان «از مدینه تا مدینه» دویست صفحه از دیوان او را شامل می‌شود.


===اشعار===
==اشعار==


====خطبه‌ حضرت سجّاد «ع» در شام====
===خطبه‌ حضرت سجّاد «ع» در شام===
{{شعر}}
{{شعر}}
{{ب| ای اهل شام مظهر لطف خدا منم‌|مقصود ز آفرینش ارض و سما منم }}
{{ب| ای اهل شام مظهر لطف خدا منم‌|مقصود ز آفرینش ارض و سما منم }}
خط ۱۰۴: خط ۱۰۳:
{{ب| آن خسته‌ی علیل که او را به روز و شب‌|خشت خرابه بود ز غم متکّا منم }}
{{ب| آن خسته‌ی علیل که او را به روز و شب‌|خشت خرابه بود ز غم متکّا منم }}


{{ب| آن سر برهنه‌ای که نگه‌داشتی به پای‌|در بزم عیش خویش یزید از جفا منم <ref> دیوان کامل میرزا عبد الجواد جودی خراسانی؛ ص 44.</ref> }}
{{ب| آن سر برهنه‌ای که نگه‌داشتی به پای‌|در بزم عیش خویش یزید از جفا منم <ref> دیوان کامل میرزا عبد الجواد جودی خراسانی؛ ص ۴۴.</ref> }}
{{پایان شعر}}<br />
{{پایان شعر}}<br />
{{شعر}}
{{شعر}}
خط ۱۳۴: خط ۱۳۳:


{{ب| هر مرغ را فغان به بهار است «جودیا»|مرغی که چهار فصل بود در نوا تویی  }}
{{ب| هر مرغ را فغان به بهار است «جودیا»|مرغی که چهار فصل بود در نوا تویی  }}
{{پایان شعر}}
{{شعر}}
{{ب| ای ز غمت اشک چشم و آه دل ما|می‌رسد این بر ثری و آن به ثریّا }}
{{ب| ای ز ازل در عزات در عوض اشک‌|خون شده جاری ز چشم آدم و حوّا }}
{{ب| صبح ز سوز تو چاک کرده گریبان‌|بهر تو نیلی قبا بود شب یلدا }}
{{ب| غیر تو ای تشنه لب کسی نشنیده‌|تشنه دهد جان، کسی کنار دو دریا }}
{{ب| آه که از تیر و تیغ و نیزه نبودت‌|یکسر مویی دُرست در همه اعضا }}
{{ب| تا به سر سینه‌ی تو شمر مکان کرد|زُهره نهان شد ز سوز سینه‌ی زهرا }}
{{ب| جسم تو تا زیر سمّ اسب فکندند|ناله برآمد ز اهل عالم بالا }}
{{ب| تا سرت از کین سَنان، به نوک سِنان کرد|گشت به پا در جهان قیامت عظما }}
{{ب| نالم از این غم که ناکسی به تصدّق‌|بهر عیال تو نان ببخشد و خرما }}
{{ب| می‌کُشد این غم مرا که از حرم تو|خَضم سیه رو کنیز کرد تمنّا  }}
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}
{| style="margin: 0 auto; "
{| style="margin: 0 auto; "
خط ۲۱۵: خط ۱۹۲:


{{ب| شاها، نه همین «جودی» جان بر تو فدا سازد|ای شه به فدای تو بادا همه‌ی جان‌ها }}  
{{ب| شاها، نه همین «جودی» جان بر تو فدا سازد|ای شه به فدای تو بادا همه‌ی جان‌ها }}  
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}{{شعر}}
{{شعر}}
{{ب| بی‌تو جز ناله مپندار مرا کاری هست‌|یا به جز محنت و اندوه و غمم یاری هست }}
{{ب| بی‌تو جز ناله مپندار مرا کاری هست‌|یا به جز محنت و اندوه و غمم یاری هست }}


خط ۲۳۶: خط ۲۱۲:
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}


====داغ پسر====
===داغ پسر===
{{شعر}}
{{شعر}}
{{ب| داغى که حسین از غم اکبر به جگر داشت | جز خالق اکبر ز دل او که خبر داشت؟ }}
{{ب| داغى که حسین از غم اکبر به جگر داشت | جز خالق اکبر ز دل او که خبر داشت؟ }}
خط ۲۴۷: خط ۲۲۳:
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}
<br />
<br />
====داشتن سر عجب است!====
===داشتن سر عجب است!===
{{شعر}}
{{شعر}}
{{ب| عاشقان را سر شوریده به پیکر عجب است | دادن سر نه عجب، داشتن سر عجب است! }}
{{ب| عاشقان را سر شوریده به پیکر عجب است | دادن سر نه عجب، داشتن سر عجب است! }}
خط ۲۶۰: خط ۲۳۶:
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}
<br />
<br />
====چون شود امشب؟!====
===چون شود امشب؟!===
{{شعر}}
{{شعر}}
{{ب| بس بانگ غم و ناله به گردون شود امشب | گردون عجبى نیست که وارون شود امشب }}
{{ب| بس بانگ غم و ناله به گردون شود امشب | گردون عجبى نیست که وارون شود امشب }}
خط ۲۷۵: خط ۲۵۱:
==منابع==
==منابع==


*[[کاروان شعر عاشورا|محمد علی مجاهدی، ''کاروان شعر عاشورا''، زمزم هدایت، ج1، ص 564-565.]]
*[[کاروان شعر عاشورا|محمدعلی مجاهدی، ''کاروان شعر عاشورا''، زمزم هدایت، ج۱، ص ۵۶۴-۵۶۵.]]
*[[دانشنامه‌ شعر عاشورایی‌ انقلاب‌ حسینی‌ در شعر شاعران‌ عرب‌ و عجم‌|دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج‌ 2، ص: 937-939.]]
*[[دانشنامه‌ شعر عاشورایی‌ انقلاب‌ حسینی‌ در شعر شاعران‌ عرب‌ و عجم‌|دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج۲، ص: ۹۳۷-۹۳۹.]]


==پی نوشت==
==پی نوشت==
checkuser
۲٬۳۶۳

ویرایش