ترکیب بند محتشم کاشانی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
'''ترکیب‌بند محتشم کاشانی''' (۹۰۵ ه. ق-۹۹۶ ه. ق)، مشهورترین سروده درباره واقعه‌ی عاشورا به زبان فارسی است که با این بیت آغاز می‌‏شود:{{جعبه اطلاعات کتاب
'''ترکیب‌بند محتشم کاشانی''' (۹۰۵ ه. ق-۹۹۶ ه. ق) مشهورترین سروده درباره واقعه‌ی عاشورا به زبان فارسی است.
 
{{جعبه اطلاعات کتاب
| عنوان          =  ترکیب‌بند محتشم کاشانی
| عنوان          =  ترکیب‌بند محتشم کاشانی
| عنوان اصلی      =  
| عنوان اصلی      =  
خط ۲۴: خط ۲۶:
| پس از          =  
| پس از          =  
| پیش از          =  
| پیش از          =  
|شاعر=محتشم کاشانی}}<br />
|شاعر=محتشم کاشانی}}
 
== در باره‌ی ترکیب بند ==
که با این بیت آغاز می‌‏شود:
{| style="margin: 0 auto; "
{| style="margin: 0 auto; "
| class="b" |<span class="beyt">باز این چه شورش است که در خلق عالم است</span>
| class="b" |<span class="beyt">باز این چه شورش است که در خلق عالم است</span>
خط ۳۱: خط ۳۶:
|}
|}
این ترکیب‌بند در ۱۲ بند که هر بند هشت بیت دارد سروده شده‌است. [[محتشم کاشانی‌|محتشم]] این ترکیب‌بند را به تشویق شاه تهماسب صفوی سرود. ترکیب‌بند محتشم بر مرثیه سرایان پس از او تأثیرگذار بوده و مورد تقلید شعرای بسیاری از جمله [[وصال شیرازی‌|وصال شیرازی]]، [[وحشی بافقی‌|وحشی بافقی]]، [[حزین لاهیجی]] و [[عاشق اصفهانی‌|عاشق اصفهانی]] قرار گرفته‌است. طولانی‌‏ترین ترکیب‌بند مشابه را فدائی مازندرانی در بیش از چهار هزار بیت سروده‌است. اما هیچ کدام ترکیب‌بندهای مشابه، شهرت و مقبولیت ترکیب‌بند محتشم را نیافتند. کتیبه‌‏هایی که ابیاتی از این ترکیب‌بند بر آن‌ها نوشته‌شده، از عناصر اصلی مجالس عزاداری به شمار می‏‌روند.
این ترکیب‌بند در ۱۲ بند که هر بند هشت بیت دارد سروده شده‌است. [[محتشم کاشانی‌|محتشم]] این ترکیب‌بند را به تشویق شاه تهماسب صفوی سرود. ترکیب‌بند محتشم بر مرثیه سرایان پس از او تأثیرگذار بوده و مورد تقلید شعرای بسیاری از جمله [[وصال شیرازی‌|وصال شیرازی]]، [[وحشی بافقی‌|وحشی بافقی]]، [[حزین لاهیجی]] و [[عاشق اصفهانی‌|عاشق اصفهانی]] قرار گرفته‌است. طولانی‌‏ترین ترکیب‌بند مشابه را فدائی مازندرانی در بیش از چهار هزار بیت سروده‌است. اما هیچ کدام ترکیب‌بندهای مشابه، شهرت و مقبولیت ترکیب‌بند محتشم را نیافتند. کتیبه‌‏هایی که ابیاتی از این ترکیب‌بند بر آن‌ها نوشته‌شده، از عناصر اصلی مجالس عزاداری به شمار می‏‌روند.
==ترکیب‌بند==
==قالب ترکیب‌بند==
«ترکیب‌بند» یکی از قالب‌‏های شعر فارسی است که مشتمل بر بندهایی با وزن مشابه و قافیه‌‏های مختلف است که با تک بیت‌‏هایی در پایان هر بند با قافیه متفاوت، به هم متصل می‌‏شوند. ترکیب‌بند مشابه «ترجیع‌بند» است؛ تنها تفاوت آن دو در تک بیت‌‏های انتهایی هر بند است: در ترکیب‌بند این بند متفاوت از بندهای قبلی است، اما در ترجیع‌بند عینا تکرار می‌‏شود. به همین دلیل ادبا تا قرن هشتم ترکیب‌بند را از انواع ترجیع‌بند محسوب می‏‌کردند.
«ترکیب‌بند» یکی از قالب‌‏های شعر فارسی است که مشتمل بر بندهایی با وزن مشابه و قافیه‌‏های مختلف است که با تک بیت‌‏هایی در پایان هر بند با قافیه متفاوت، به هم متصل می‌‏شوند. ترکیب‌بند مشابه «ترجیع‌بند» است؛ تنها تفاوت آن دو در تک بیت‌‏های انتهایی هر بند است: در ترکیب‌بند این بند متفاوت از بندهای قبلی است، اما در ترجیع‌بند عینا تکرار می‌‏شود. به همین دلیل ادبا تا قرن هشتم ترکیب‌بند را از انواع ترجیع‌بند محسوب می‏‌کردند.