قوامی رازی‌: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۰۹ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۹ ژوئیهٔ ۲۰۲۰
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
'''قوامی رازی‌''' از شاعران قرن ششم است.
'''قوامی رازی‌''' از شاعران قرن ششم است که مهمترین قصیده‌اش در رثای سیدالشهداء می‌باشد.  
{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده
{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده
| نام                    = قوامی رازی‌
| نام                    = قوامی رازی‌
خط ۴۸: خط ۴۸:
}}
}}
==زندگینامه==
==زندگینامه==
شرف الشعراء امیر بدر الدّین قوامی خبّاز رازی از شاعران معروف نیمه‌ی اول قرن ششم هجری است که به مواعظ و حکم و مناقب خاندان رسالت شهرت دارد.
شرف‌الشعراء امیر بدرالدّین قوامی خبّاز رازی از شاعران معروف نیمه‌ی اول قرن ششم هجری است که به مواعظ حکم و مناقب خاندان رسالت شهرت دارد.


لقب «خبّاز» او از آن جهت رایج بود که در اوایل حال، نانوایی می‌کرد، و دکان خبّازی داشته است و تخلّص او به «قوامی» به جهت نام قوام الدّین طغرایی که ممدوح او بوده گرفته شده است.
لقب «خبّاز» او از آن جهت رایج بود که در اوایل، نانوایی می‌کرد، و دکان خبّازی داشته‌است و تخلّص او به «قوامی» به جهت نام «قوام‌الدّین طغرایی» که ممدوح او بوده، گرفته شده است.


قوامی از شاعرانی است که تاریخ تولد و وفات و چگونگی دوران کودکی و بزرگی و شرایط رشد و تعلیم و تربیت وی معلوم نیست. تذکره‌های قدیمی شرح حال مناسبی از او نمی‌دهند و تنها به بیان عظمت شاعر می‌پردازند. اولین بار نامش در کتاب «النقض» <ref> کتاب النقض موسوم به «بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض» تألیف نصیر الدّین ابی الرشید عبد الجلیل بن الحسین القزوینی می‌باشد.</ref> آورده شده که مؤلف وی را در ردیف شعرای شیعه قرار می‌دهد. به نظر می‌رسد چون شاعر در سال 512 هجری به خدمت قوام الدّین راه یافته و در آن زمان به برنایی خود اشاره کرده است، باید ولادتش در اواخر قرن پنجم باشد. و چون صاحب النقض 560 ه) از او یاد کرده باید وفاتش قبل از این تاریخ باشد.
قوامی از شاعرانی است که تاریخ تولد، وفات و چگونگی دوران کودکی و بزرگی و شرایط رشد و تعلیم و تربیت وی معلوم نیست. تذکره‌های قدیمی شرح حال مناسبی از او نمی‌دهند و تنها به بیان عظمت شاعر می‌پردازند. اولین بار نامش در کتاب «النقض»<ref> کتاب النقض موسوم به «بعض مثالب‌النواصب فی نقض بعض فضائح‌الروافض» تألیف نصیر‌الدّین ابی‌الرشید عبدالجلیل بن الحسین‌القزوینی می‌باشد.</ref> آورده شده که مؤلف وی را در ردیف شعرای شیعه قرار می‌دهد. به نظر می‌رسد چون شاعر در سال ۵۱۲ ه. ق به خدمت قوام‌الدّین راه یافته و در آن زمان به برنایی خود اشاره کرده‌است، باید ولادتش در اواخر قرن پنجم باشد و چون صاحب‌النقض ۵۶۰ ه. ق) از او یاد کرده باید وفاتش قبل از این تاریخ می‌باشد.


قوامی مردی شیعی مذهب بود و در آثارش اشعار زیادی در منقبت خاندان رسالت (ع) و رثای آنان دیده می‌شود.
قوامی مردی شیعی مذهب بود و در آثارش اشعار زیادی در منقبت خاندان رسالت(ع) و رثای آنان دیده می‌شود.


قوامی در شعر مقام والایی داشت و شعرش از روانی و حلاوت خاصی برخوردار است و غالبا مشتمل بر مضامین اخلاقی و پند و موعظه می‌باشد. او شعر را در خدمت تبلیغ عقیده و دعوت به خداپرستی و اثبات عدل و ترغیب به آخرت قرار داده است. آنچه که باعث شهرت و رونق قوامی در مجامع تشیع شده، صراحت کلامی است که درباره شرایط امامت از قبیل نص و علم و عصمت داشته است. قوامی کلام منظوم خود را در خدمت تبلیغ مذهب قرار داده است. و چون روی سخنش با عامه مردم است لذا شعرش از لفظ پردازی خالی است.
قوامی در شعر مقام والایی داشت و شعرش از روانی و حلاوت خاصی برخوردار است و غالبا مشتمل بر مضامین اخلاقی، پند و موعظه می‌باشد. او شعر را در خدمت تبلیغ عقیده و دعوت به خداپرستی و اثبات عدل و ترغیب به آخرت قرار داده‌است. آنچه که باعث شهرت و رونق قوامی در مجامع تشیع شده، صراحت کلامی است که درباره شرایط امامت از قبیل نص، علم و عصمت داشته‌است. قوامی کلام منظوم خود را در خدمت تبلیغ مذهب قرار داده‌است و چون روی سخنش با عامه مردم است لذا شعرش از لفظ پردازی خالی است.قوامی علاوه بر قصیده به تغزل نیز پرداخته است. مهمترین قصیده‌اش در رثای سیدالشهداء می‌باشد. قصایدی نیز در موعظت و حقانیت مذهب اثنی عشری، عدل خدای تعالی، امامت ائمه اثنی عشری، مدح خاتم‌الانبیاء(ص)، توحید و ستایش دارد.


 
در مورد آثارش متأسفانه فقط مقدار قابلی شعر به جا مانده و دیوانش از بین رفته است. اما آنچه امروز در دسترس است اشعار و ابیات پراکنده‌ای است که در جنگ‌ها و مجموعه‌های خطی دیده می‌شود و یک نسخه خطی که در کتابخانه «بریتیش میوزیوم لندن» موجود است و مرحوم مینوی از آن عکسبرداری نموده و به ایران آورده است و مشتمل بر ۳۳۵۹ بیت می‌باشد. <ref>النقض؛ ص ۲۲۴ و ۲۳۲. مقدمه دیوان قوامی رازی. تاریخ ادبیات ایران؛ ج ۲، ص ۶۹۷.</ref>
'''مهمترین قصیده:'''
قوامی علاوه بر قصیده به تغزل نیز پرداخته است. مهمترین قصیده‌اش در رثای سید الشهداء می‌باشد. قصایدی نیز در موعظت و حقانیت مذهب اثنی عشری، عدل خدای تعالی، امامت ائمه اثنی عشری، مدح خاتم الانبیاء (ص)، توحید و ستایش دارد.
 
در مورد آثارش متأسفانه فقط مقدار قابلی شعر به جا مانده و دیوانش از بین رفته است. اما آنچه امروز در دسترس است اشعار و ابیات پراکنده‌ای است که در جنگها و مجموعه‌های خطی دیده می‌شود و یک نسخه خطی که در کتابخانه «بریتیش میوزیوم لندن» موجود است و مرحوم مینوی از آن عکسبرداری نموده و به ایران آورده است، مشتمل بر 3359 بیت می‌باشد. <ref>النقض؛ ص 224 و 232. مقدمه دیوان قوامی رازی. تاریخ ادبیات ایران؛ ج ص 697.</ref>


==اشعار==
==اشعار==


'''رثای سیّد الشّهدا (ع):'''
=== رثای سیّد الشّهدا (ع) ===
 
{{شعر}}
{{شعر}}
{{ب| روز دهم ز ماه محرّم به کربلا|ظلمی صریح رفت بر اولاد مصطفی (ص) }}
{{ب| روز دهم ز ماه محرّم به کربلا|ظلمی صریح رفت بر اولاد مصطفی(ص) }}


{{ب| هرگز مباد روز چو عاشور در جهان‌|کان روز بود قتل شهیدان به کربلا }}
{{ب| هرگز مباد روز چو عاشور در جهان‌|کان روز بود قتل شهیدان به کربلا }}
خط ۱۶۵: خط ۱۶۰:
{{ب| کار چو تو بزرگ نه کاری بود حقیر|قتل چو تو شهید، نه قتلی بود خطا }}
{{ب| کار چو تو بزرگ نه کاری بود حقیر|قتل چو تو شهید، نه قتلی بود خطا }}


{{ب| فرزند آن کسی که ز ایزد برای اوست‌|در باغ وحی، جلوه‌ی طاووس «هَلْ أَتی» <ref>هل اتی: منظور سوره‌ی دهر می‌باشد، این سوره به عقیده‌ی اکثر مفسران در شأن امیر المؤمنین علی (ع) و همسر و فرزندان او فرود آمده است.</ref> }}
{{ب| فرزند آن کسی که ز ایزد برای اوست‌|در باغ وحی، جلوه‌ی طاووس «هَلْ أَتی» <ref>هل اتی: منظور سوره‌ی دهر می‌باشد، این سوره به عقیده‌ی اکثر مفسران در شأن امیر المؤمنین علی(ع) و همسر و فرزندان او فرود آمده است.</ref> }}


{{ب| در خانه‌ی نبوّت و عصمت برای تو|سادات را جمال شد، اسلام را بها }}
{{ب| در خانه‌ی نبوّت و عصمت برای تو|سادات را جمال شد، اسلام را بها }}
خط ۱۸۵: خط ۱۸۰:
{{ب| رخت و بنه به غارت و فرزند و زن اسیر|در دست آن جماعت پر زرق بی‌حیا }}
{{ب| رخت و بنه به غارت و فرزند و زن اسیر|در دست آن جماعت پر زرق بی‌حیا }}


{{ب| اولاد و آل تو متحیّر شده ز بیم‌|وز آه سردشان متغیّر شده هوا <ref> دیوان قوامی رازی؛ ص 125.</ref> }}
{{ب| اولاد و آل تو متحیّر شده ز بیم‌|وز آه سردشان متغیّر شده هوا <ref> دیوان قوامی رازی؛ ص ۱۲۵.</ref> }}
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}
==منابع==
==منابع==


* [http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=700738&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج‌ ص: 752-754.]
*[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=700738&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج‌ ۲، ص: ۷۵۲-۷۵۴.]


==پی نوشت==
==پی نوشت==
checkuser
۲٬۳۶۳

ویرایش