ابوالمفاخر رازی‌: تفاوت میان نسخه‌ها

۷۱ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۸ ژوئیهٔ ۲۰۲۰
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
'''ابوالمفاخر رازی'''‌ از شاعران سده‌ی پنجم وششم است.
'''ابوالمفاخر رازی'''‌ از شاعران قرن پنجم وششم هجری است.
{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده
{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده
| نام                    = ابوالمفاخر رازی‌
| نام                    = ابوالمفاخر رازی‌
| تصویر                  =  
| تصویر                  =  
| توضیح تصویر            =  
| توضیح تصویر            =  
| نام اصلی              = ابو المفاخر منجیک فاخر رازی
| نام اصلی              = ابوالمفاخر منجیک فاخر رازی
| زمینه فعالیت          =  
| زمینه فعالیت          =  
| ملیت                  =  
| ملیت                  =  
خط ۴۸: خط ۴۸:
}}
}}
==زندگینامه==
==زندگینامه==
ابوالمفاخر منجیک فاخر رازی از شعرای شیعی اواخر سده‌ی پنجم و اوایل سده‌ی ششم هجری است که در عهد سلجوقی بود و دولتشاه سمرقندی درباره‌ی او آورده که: «او به روزگار دولت سلطان غیاث الدّین محمّد بن ملکشاه می‌زیست و دانشمندی کامل و شاعر و ادیبی فاضل بود. و در فنون علم بهره‌ای تمام داشت و او را یکی از استادان می‌دانند. ورای شعر و شاعری او را انواع فضایل است». اشعار <ref>تذکرة الشعراء؛ ص 61 و 62.</ref> او بیشتر بر طریق لغز واقع شده و این صنعت او را مسلّم است. امّا شهرت عمده‌ی وی به واسطه‌ی سرودن قصاید در منقبت ائمه‌ی اطهار (ع) بالاخص علی بن موسی الرضا (ع) بوده است. از قصاید معروف او که در تشبیهات و استعارات در زمره‌ی بهترین قصاید به شمار می‌رود و شعرای بسیاری به تتبع در آن پرداخته و آن را جواب گفته‌اند شعری با مطلع:
ابوالمفاخر منجیک فاخر رازی از شعرای شیعی اواخر سده‌ی پنجم و اوایل سده‌ی ششم هجری در عهد سلجوقی بوده‌است. دولتشاه سمرقندی درباره‌ی او آورده است که: «او به روزگار دولت سلطان غیاث‌الدّین محمّد بن ملکشاه می‌زیست و دانشمندی کامل و شاعر و ادیبی فاضل بود. و در فنون علم بهره‌ای تمام داشت و او را یکی از استادان می‌دانند. ورای شعر و شاعری او را انواع فضایل است». اشعار <ref>تذکرة الشعراء؛ ص ۶۱ و ۶۲.</ref> او بیشتر بر طریق لغز (چیستان و معماگونه) واقع شده و این صنعت او را مسلّم است. امّا شهرت عمده‌ی وی به واسطه‌ی سرودن قصاید در منقبت ائمه‌ی اطهار(ع) بالاخص علی بن موسی الرضا (ع) بوده است. از قصاید معروف او که در تشبیهات و استعارات در زمره‌ی بهترین قصاید به شمار می‌رود و شعرای بسیاری به تتبع در آن پرداخته و آن را جواب گفته‌اند شعری با مطلع زیر در منقبت امام هشتم(ع) است.


«بال مرصع بسوخت مرغ ملمع بدن‌اشک زلیخا بریخت یوسف گل پیرهن» است که در منقبت امام هشتم (ع) است. بر این قصیده شروح بسیاری نوشته شده است. <ref> مجمع الفصحاء؛ ج ص 936.</ref>
«بال مرصع بسوخت مرغ ملمع بدن          ‌اشک زلیخا بریخت یوسف گل پیرهن»  
 
بر این قصیده شروح بسیاری نوشته شده است. <ref> مجمع الفصحاء؛ ج ۲، ص ۹۳۶.</ref>
==اشعار==
==اشعار==
{{شعر}}
{{شعر}}
خط ۶۵: خط ۶۷:
{{ب| زهره ز خاتون خلد خنده زنان در نقاب‌|ماه چو طاوس نر جلوه‌کنان در چمن }}
{{ب| زهره ز خاتون خلد خنده زنان در نقاب‌|ماه چو طاوس نر جلوه‌کنان در چمن }}


{{ب| مهر به خوناب گرم غرق شده چون حسین (ع)|صبح به الماس قهر خسته شده چون حسن (ع) }}
{{ب| مهر به خوناب گرم غرق شده چون حسین(ع)|صبح به الماس قهر خسته شده چون حسن(ع) }}


{{ب| روی ره کهکشان جاده‌ی او کوفته‌|از لب دریای چین تا در شهر یمن }}
{{ب| روی ره کهکشان جاده‌ی او کوفته‌|از لب دریای چین تا در شهر یمن }}
خط ۱۱۱: خط ۱۱۳:
{{ب| نیست ابد را به عدل بی‌تو روان هیچ حکم‌|نیست ازل را به فضل از تو نهان هیچ فن }}
{{ب| نیست ابد را به عدل بی‌تو روان هیچ حکم‌|نیست ازل را به فضل از تو نهان هیچ فن }}


{{ب| تا به تو قربت نجست وز تو عنایت نخواست‌|افعی چو بی‌نکرد صاحب «سلوی و من» <ref> سلوی و منّ: اشاره به آیه 57 سوره بقره: «... وَ أَنْزَلْنا عَلَیْکُمُ الْمَنَّ وَ السَّلْوی». و مرغ بریان و ترانگبین غذای شما مقرر داشتیم.</ref> }}
{{ب| تا به تو قربت نجست وز تو عنایت نخواست‌|افعی چو بی‌نکرد صاحب «سلوی و من» <ref> سلوی و منّ: اشاره به آیه ۵۷ سوره بقره: «... وَ أَنْزَلْنا عَلَیْکُمُ الْمَنَّ وَ السَّلْوی». و مرغ بریان و ترانگبین غذای شما مقرر داشتیم.</ref> }}


{{ب| کرده بر ابنای جنس فاتحه نام تو|آهن و فولاد موم آتش سوزان سمن }}
{{ب| کرده بر ابنای جنس فاتحه نام تو|آهن و فولاد موم آتش سوزان سمن }}
خط ۱۲۱: خط ۱۲۳:
{{ب| حضمک فیما مضی ان قضانحبه‌|یتفم اللّه منک دونک لا تعجبن }}
{{ب| حضمک فیما مضی ان قضانحبه‌|یتفم اللّه منک دونک لا تعجبن }}


{{ب| گفت «مفاخر» بخوان معنی بیتش بدان‌|تا که چه گفتست او ز اول و آخر سخن <ref> مجالس المؤمنین؛ ج ص 615 و 616.</ref> }}
{{ب| گفت «مفاخر» بخوان معنی بیتش بدان‌|تا که چه گفتست او ز اول و آخر سخن <ref> مجالس المؤمنین؛ ج ۲، ص ۶۱۵ و ۶۱۶.</ref> }}


{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}
==منابع==
==منابع==


* [http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=700738&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج‌ ص: 747-748.]
*[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=700738&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج‌ ۲، ص: ۷۴۷-۷۴۸.]


==پی نوشت==
==پی نوشت==
checkuser
۲٬۳۶۳

ویرایش