checkuser
۲٬۳۶۳
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''امیر | '''امیر معزی''' از شاعران و سخن سرایان قرن پنجم و اوایل قرن ششم هجری قمری است. | ||
{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده | {{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده | ||
| نام = امیر معزی | | نام = امیر معزی | ||
| تصویر =امیر معزی.jpg | | تصویر =امیر معزی.jpg | ||
| توضیح تصویر = | | توضیح تصویر = | ||
| نام اصلی = | | نام اصلی = امیرالشعراء ابوعبداللّه محمد بن عبدالملک برهانی نیشابوری | ||
| زمینه فعالیت = | | زمینه فعالیت = | ||
| ملیت = | | ملیت = | ||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
| محل تولد = | | محل تولد = | ||
| والدین = | | والدین = | ||
| تاریخ مرگ = بین سالهای | | تاریخ مرگ = بین سالهای ۵۱۸ تا ۵۲۱ ه. ق | ||
| محل مرگ = خراسان | | محل مرگ = خراسان | ||
| علت مرگ = | | علت مرگ = | ||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
|فیلم‌نامه‌ها = | |فیلم‌نامه‌ها = | ||
|دیوان اشعار = | |دیوان اشعار = | ||
|تخلص = | |تخلص =معزّی | ||
|فیلم ساخته بر اساس اثر= | |فیلم ساخته بر اساس اثر= | ||
| همسر = | | همسر = | ||
| خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
}} | }} | ||
== زندگینامه == | ==زندگینامه== | ||
امیرالشعرا ابومحمد بن عبدالملک برهانی نیشابوری به جهت تقرب به دربار معزّ الدّین ملکشاه بن آلب ارسلان به «معزّی» تخلص یافت و ملکشاه او را لقب «امیر» داد. پدرش عبدالملک برهانی بیش از نیم قرن در بهترین دوره‌ی پادشاهی عهد ملکشاه و سلطان سنجر در دستگاه ایشان سمت ملک‌الشعرایی داشته و به جلالت و عزتی تمام می‌زیسته است. معزی به تمام معنی شاعری با ذوق بود که کلام او به فصاحت و بلاغت سرآمد شاعران هم عصر خود شمرده می‌شده‌است. | |||
معزی تا سال ۴۸۵ هجری، یعنی تا پایان سلطنت ملکشاه در خدمت آن سلطان بود. پس از وفات او مدتی در هرات، نیشابور و اصفهان سرگرم مدح امرای سلجوقی و غیر سلجوقی بود و سپس در خراسان به خدمت سلطان سنجر درآمد و تا پایان عمر در خدمت او می‌زیست. | |||
وفات او بین سالهای ۵۱۸ تا ۵۲۱ اتفاق افتاده‌است. | |||
شیوه‌ی شعر معزّی همچون شاعران آن عصر به سبک خراسانی بود و قصایدش از حیث موضوع و الفاظ مانند قصاید فرّخی و عنصری است. خاصیت عمده‌ی شعر او سادگی است و معانی بسیار را در الفاظ ساده و خالی از تکلّف ادا می‌کند هم چنین اشارات زیاد تاریخی و جغرافیایی نیز در قصاید او آمده و بسیاری از وقایع عصر سلجوقیان را در قصاید او می‌توان یافت. | شیوه‌ی شعر معزّی همچون شاعران آن عصر به سبک خراسانی بود و قصایدش از حیث موضوع و الفاظ مانند قصاید فرّخی و عنصری است. خاصیت عمده‌ی شعر او سادگی است و معانی بسیار را در الفاظ ساده و خالی از تکلّف ادا می‌کند هم چنین اشارات زیاد تاریخی و جغرافیایی نیز در قصاید او آمده و بسیاری از وقایع عصر سلجوقیان را در قصاید او می‌توان یافت. | ||
شمار ابیات موجود در دیوان معزّی را حدود | شمار ابیات موجود در دیوان معزّی را حدود ۱۹۰۰۰ بیت دانسته‌اند. <ref> دیوان کامل امیر معزّی؛ تلخیص از مقدمه ص ۷ تا ۱۶.</ref> | ||
==اشعار== | ==اشعار== | ||
| خط ۶۳: | خط ۶۳: | ||
{{ب| یافتی برخوان اگر جویی رضای مرتضا|«لا فتی ألّا علی» بر خواند هردم مصطفا }} | {{ب| یافتی برخوان اگر جویی رضای مرتضا|«لا فتی ألّا علی» بر خواند هردم مصطفا }} | ||
{{ب| ور همی خواهی که گردی ایمن از «هَلْ مِنْ مَزِیدٍ»|شرح «یُوفُونَ و یَخافُونَ» یاد کن از «هَلْ أَتی» <ref> اشاره به آیه | {{ب| ور همی خواهی که گردی ایمن از «هَلْ مِنْ مَزِیدٍ»|شرح «یُوفُونَ و یَخافُونَ» یاد کن از «هَلْ أَتی» <ref> اشاره به آیه ۷ سوره‌ی دهر (انسان) «یُوفُونَ بِالنَّذْرِ وَ یَخافُونَ یَوْماً کانَ شَرُّهُ مُسْتَطِیراً» که آن بندگان نیکو به عهد و نذر خود وفا می‌کنند و از قهر خدا در روزی که شر و سختیش همه اهل محشر را فراگیرد می‌ترسند.</ref> }} | ||
{{ب| آن که داماد نبی بود و وصی بود و ولی|در موالاتش وصیّت نیست شرط اولیا }} | {{ب| آن که داماد نبی بود و وصی بود و ولی|در موالاتش وصیّت نیست شرط اولیا }} | ||
| خط ۸۷: | خط ۸۷: | ||
{{ب| وانکه حیدر گیسوان او نهادی بر دو چشم|چشم او در آب غرق و گیسوان اندر دما }} | {{ب| وانکه حیدر گیسوان او نهادی بر دو چشم|چشم او در آب غرق و گیسوان اندر دما }} | ||
{{ب| روز محشر داد بستاند خدا از قاتلانش|تو بده داد و مباش از حُبّ مقتولان جدا <ref>دیوان امیر معزّی، ص | {{ب| روز محشر داد بستاند خدا از قاتلانش|تو بده داد و مباش از حُبّ مقتولان جدا <ref>دیوان امیر معزّی، ص ۴۵ و ۴۶.</ref> }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
| خط ۹۳: | خط ۹۳: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=700738&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج | * [http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=700738&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج ۲، ص: ۷۴۰.] | ||
==پی نوشت== | ==پی نوشت== | ||