ویکی حسین

خواجوی کرمانی‌: تفاوت میان نسخه‌ها

صفحه بحث

خواجوی کرمانی‌ (ویرایش)

نسخهٔ ‏۲۰ ژوئن ۲۰۲۰، ساعت ۱۱:۵۷

۸٬۸۳۳ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۰ ژوئن ۲۰۲۰
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
ابو العطا کمال الدّین محمود بن علی بن محمود کرمانی متخلّص به «خواجو» از مشاهیر شاعران شیعه و از عارفان قرن هفتم هجری است. وی در پانزدهم شوّال سال 689 ه ق. در شهر کرمان متولد شد. روزگار خردی و جوانی را به کسب علوم زمان و در یافتن رموز شعر و ادب در کرمان و فارس سپری کرد و پس از آن عمر خویش را در کسب انواع علوم و اشتغال به شاعری به سر برده است. نکته‌ی مهمی که باید در احوال و آثار خواجو مورد توجه قرار داد این است که وی از معدود شاعران پارسی‌گو است که پیش از قرن دهم و روی کار آمدن صفویان با اعتقاد راسخ به تشیّع، چهارده معصوم (ع) را ستوده است. وی در حدود سی سالگی به مسافرت‌های خود پرداخت و به مصر، آذربایجان، بغداد، اصفهان، شیراز، خراسان و حجاز سفرها کرد. در ضمن این سفرها به ملاقات علاء الدین سمنانی که از بزرگان صفویه بود نایل آمد و حلقه‌ی ارادت او را در گوش کرد. وی در اثنای مسافرتهای خود با عده‌ای از مشایخ و سلاطین و وزراء و همینطور طوایف گوناگون ملاقات نمود.
'''ابو العطا کمال الدّین محمود بن علی بن محمود کرمانی''' معروف به خواجوی کرمانی از مشاهیر و شاعران قرن هفتم هچری است{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده
| نام                    = خواجوی کرمانی
| تصویر                  = خواجوی کرمانی.jpg
| توضیح تصویر            =
| نام اصلی              = ابوالعطا کمال الدٌین محمود بی علی بن محمود کرمانی
| زمینه فعالیت          =
| ملیت                  =
| تاریخ تولد            = پانزدهم شوال 689 هجری قمری
| محل تولد                = کرمان
| والدین                = 
| تاریخ مرگ              = 753 هجری قمری
| محل مرگ                = شیراز
| علت مرگ                =
| محل زندگی              =
| مختصات محل زندگی        =
| مدفن                  =
|مذهب                  =
|در زمان حکومت          =
|اتفاقات مهم            =
| نام دیگر              =
|لقب                    =
|بنیانگذار              =
| پیشه                  =
| سال‌های نویسندگی        =
|سبک نوشتاری            =
|کتاب‌ها                =
|مقاله‌ها                =
|نمایشنامه‌ها            =
|فیلم‌نامه‌ها              =
|دیوان اشعار            =
|تخلص                    =
|فیلم ساخته بر اساس اثر=
| همسر                    =
| شریک زندگی            =
| فرزندان                =
|تحصیلات                  =
|دانشگاه                =
|حوزه                  =
|شاگرد                  =
|استاد                  =
|علت شهرت              =
| تأثیرگذاشته بر        =
| تأثیرپذیرفته از        =
| وب‌گاه                  =
|گفتاورد                =
|امضا                  =
}}
 
== زندگینامه ==
خواجوی کرمانی در پانزدهم شوّال سال 689 ه ق. در شهر کرمان متولد شد. روزگار خردی و جوانی را به کسب علوم زمان و در یافتن رموز شعر و ادب در کرمان و فارس سپری کرد و پس از آن عمر خویش را در کسب انواع علوم و اشتغال به شاعری به سر برده است. نکته‌ی مهمی که باید در احوال و آثار خواجو مورد توجه قرار داد این است که وی از معدود شاعران پارسی‌گو است که پیش از قرن دهم و روی کار آمدن صفویان با اعتقاد راسخ به تشیّع، چهارده معصوم (ع) را ستوده است. وی در حدود سی سالگی به مسافرت‌های خود پرداخت و به مصر، آذربایجان، بغداد، اصفهان، شیراز، خراسان و حجاز سفرها کرد. در ضمن این سفرها به ملاقات علاء الدین سمنانی که از بزرگان صفویه بود نایل آمد و حلقه‌ی ارادت او را در گوش کرد. وی در اثنای مسافرتهای خود با عده‌ای از مشایخ و سلاطین و وزراء و همینطور طوایف گوناگون ملاقات نمود.


خواجو بعد از سفر حج مدتی در تبریز و سپس شیراز به سر برد و در پایان عمر چندی با شاعر بزرگ حافظ شیرازی معاشرت داشت و بالاخره در سال 753 هجری درگذشت و او را در تل تنگ اللّه اکبر شیراز در محل اعتکاف و عبادت خویش به خاک سپردند.
خواجو بعد از سفر حج مدتی در تبریز و سپس شیراز به سر برد و در پایان عمر چندی با شاعر بزرگ حافظ شیرازی معاشرت داشت و بالاخره در سال 753 هجری درگذشت و او را در تل تنگ اللّه اکبر شیراز در محل اعتکاف و عبادت خویش به خاک سپردند.
خط ۱۹: خط ۶۸:
شعرهایی که در شأن معصومین (ع) سروده از نظر فنی جزو آراسته‌ترین و پیراسته‌ترین اشعار دیوان اوست. <ref>مقدمه دیوان خواجوی کرمانی. تذکرة الشعراء دولتشاه؛ ص 253. مجمع الفصحاء؛ ج 2، ص 15. گنجینه نیاکان؛ ص 525.</ref>
شعرهایی که در شأن معصومین (ع) سروده از نظر فنی جزو آراسته‌ترین و پیراسته‌ترین اشعار دیوان اوست. <ref>مقدمه دیوان خواجوی کرمانی. تذکرة الشعراء دولتشاه؛ ص 253. مجمع الفصحاء؛ ج 2، ص 15. گنجینه نیاکان؛ ص 525.</ref>


 
== اشعار ==
در اینجا چند بند از ترکیب‌بند خواجو که در توحید و نعت خداوند و وصف حضرت علی (ع) و مصایب اولاد طاهرینش سروده است می‌آوریم:
در اینجا چند بند از ترکیب‌بند خواجو که در توحید و نعت خداوند و وصف حضرت علی (ع) و مصایب اولاد طاهرینش سروده است می‌آوریم:


 
=== شعر 1 ===
{{شعر}}
{{شعر}}
{{ب| آن دسته بند لاله‌ی بستان «هَلْ أَتی»|و آن قلعه‌گیر عرصه‌ی میدان لافتی }}
{{ب| آن دسته بند لاله‌ی بستان «هَلْ أَتی»|و آن قلعه‌گیر عرصه‌ی میدان لافتی }}
خط ۱۱۸: خط ۱۶۷:
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}


 
=== شعر 2 ===
'''ترکیب‌بند: در مناقب ائمه اثنی عشر (ع):''' <ref> با حذف چند بند اول و چند بند آخر.</ref>
'''ترکیب‌بند: در مناقب ائمه اثنی عشر (ع):''' <ref> با حذف چند بند اول و چند بند آخر.</ref>


خط ۱۴۸: خط ۱۹۷:
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}


 
=== شعر 3 '''در منقبت ائمه اثنی عشر:''' ===
'''در منقبت ائمه اثنی عشر:'''
 
{{شعر}}
{{شعر}}
{{ب| تا کی بر آستانه‌ی این شش دری سرا|باشم از آشیانه‌ی مألوف خود جدا }}
{{ب| تا کی بر آستانه‌ی این شش دری سرا|باشم از آشیانه‌ی مألوف خود جدا }}
خط ۲۰۷: خط ۲۵۴:
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}


 
=== شعر 4 '''قسمتی از ترکیب‌بند در منقبت امام علی (ع) و اولاد طاهرینش:''' ===
'''قسمتی از ترکیب‌بند در منقبت امام علی (ع) و اولاد طاهرینش:'''




خط ۲۲۷: خط ۲۷۳:
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}


 
=== شهر 5 ===
{{شعر}}
{{شعر}}
{{ب| عصمت احمد ز مطرودان بوجهلی مجوی‌|قصّه‌ی حیدر به مردودان مروانی مگوی }}
{{ب| عصمت احمد ز مطرودان بوجهلی مجوی‌|قصّه‌ی حیدر به مردودان مروانی مگوی }}
خط ۲۴۸: خط ۲۹۴:
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}


 
=== شعر 6 ===
{{شعر}}
{{شعر}}
{{ب| دیشب از آهم حمایل در بَرِ جوزا بسوخت‌|وز نفیر سوزناکم کلّه خضرا بسوخت }}
{{ب| دیشب از آهم حمایل در بَرِ جوزا بسوخت‌|وز نفیر سوزناکم کلّه خضرا بسوخت }}
خط ۲۵۵: خط ۳۰۱:
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}


 
=== شعر 7 ===
'''منقبت و مرثیه سیدالشهداء (ع):'''
'''منقبت و مرثیه سیدالشهداء (ع):'''


{{شعر}}
{{شعر}}
خط ۳۱۵: خط ۳۶۰:


{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}
{| class="" style="margin: 0 auto; "
| class="b" |<span class="beyt"> خاک و خون آغشته‌ی لب تشنگان کربلاست‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">آخر ای چشم بلابین جوی خونبارت کجاست؟ </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> جز به چشم و چهره مَسپُر خاک این در، کان همه‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">نرگس چشم و گل رخسار آل مصطفاست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> ای دلِ بی‌صبر من آرام گیر این جا دَمی‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">کاندرین جا منزلِ آرام جان مرتضاست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> این سواد خوابگاه قرة العین علیست‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">وین حریم بارگاه کعبه‌ی عزّ و عُلاست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> روضه‌ی پاک حسین است آنکه مشکین زلف حور</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">خویشتن را بسته بر جاروب این جنّت سراست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> ز آب و چشم زائران روضه‌اش «طوبی لهم» <ref>طوبی لهم: خوشا به حال ایشان.</ref> </span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">شاخ طوبی را به جنّت قوّت نشو و نماست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> شمع عالمتاب عیسی را درین دیر کهن <ref> این مصرع کنایه از خورشید است.</ref> </span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">هر صباح از پرتو قندیل زرّینش ضیاست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> مهبط انوار عزّت، مظهر اسرار لطف‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">مُنزل آیات رحمت، مشهد آل عباست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> ای که زوّار ملایک را جنابت مقصد است‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">وی که مجموع خلایق را ضمیرت پیشواست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> نعل شبرنگ تو گوش عرشیان را گوشوار</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">خاک نعلین تو چشم روشنان را توتیاست  </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> صفحه‌ی تیغ زبانت، عاری از عیب و خلاف‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">روی مرآت ضمیرت صافی از رنگ و ریاست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> تابی از نور جبینت شمع تابان صباح‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">تاری از زلف سیاهت خط مشکین مساست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> ناسزایی کاتش قهر تو در وی شعله زد</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">تا قیامت هیمه‌ی دوزخ شد و اینش سزاست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> بهره جز آتش چه یابد هر که بُرَد سر به تیغ‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">خاصّه شمعی را که او چشم و چراغ انبیاست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> هر سگی کز روبهی با شیر یزدان پنجه زد</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">گر خود او آهوی تاتار است در اصلش خطاست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> تا نهان شد آفتاب طلعتت در زیر میغ‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">هر سحر پیراهن شب در بر گیتی قباست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> در حق باب شما آمد «علیّ بابُها»</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">هر کجا فصلی درین باب است، در باب شماست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> تا صبا از خاک پاک عنبرینت بوی برد</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">عاشق او شد به صد دل زین سبب نامش صباست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> هرکس از باطن به جایی التماسی می‌کند</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">زان میان ما را جناب آل حیدر التجاست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> کوری چشم مخالف من حسینی مذهبم‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">راه حق اینست و نتوانم نهفتن راه راست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> ای چو دریا خشک لب، لب تشنگان رحمتیم‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">آبرویی ده به ما کاب همه عالم‌تر است </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> آتش بیداد آن سنگین دلان چون شعله زد</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">ماهی اندر بحر و مه بر غرفه‌ی بالا بسوخت </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> چون چراغ دیده‌ی زهرا بکشتندش به زهر</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">زُهره را دل بر چراغ دیده‌ی زهرا بسوخت </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> چون روان کردند خون از قرة العین نبی‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">چشم عیسی خون ببارید و دل ترسا بسوخت </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> دیده‌ی تر دامن آن روزش بیفکندم ز چشم‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">کان نهال باغ پیغمبر ز استسقا بسوخت </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> بسکه دریا ناله کرد از حسرت آن تشنگان‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">گوهر سیراب را جان بر دل دریا بسوخت </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> دیو طبعان بین که قصد خاتم جم کرده‌اند</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">بغض اولاد علی را نقش خاتم کرده‌اند <ref> دیوان خواجوی کرمانی؛ ص 141- 143.</ref> </span>
|}
<br />


== منابع ==


 
* [http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=700738&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج‌ 2، ص: 766-772.]
==منابع==
 
دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج‌ 2، ص: 766-772.


==پی نوشت==
==پی نوشت==
خط ۳۲۷: خط ۴۸۰:
[[رده:شاعران فارسی زبان]]
[[رده:شاعران فارسی زبان]]
[[رده:شاعران متقدم]]
[[رده:شاعران متقدم]]
<references />
Rahdar
checkuser
۲٬۳۶۳

ویرایش

برگرفته از «https://fa.wikihussain.com/view/ویژه:تفاوت_گوشی_همراه/25074»