اسطوره: تفاوت میان نسخه‌ها

اسطوره (ویرایش)

نسخهٔ ‏۱۲ ژانویهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۱۷:۴۵

۷٬۸۷۸ بایت اضافه‌شده ، ‏۱۲ ژانویهٔ ۲۰۲۰

بدون خلاصۀ ویرایش

Z.rashid

۳٬۴۸۸

ویرایش

@@ خط ۳۳: / خط ۳۳: @@
 *[https://www.amazon.com/Myth-Ritual-Theory-Anthology/dp/0631206809 Segal, Robert A. (1998). The Myth and Ritual Theory. Oxford: University of Texas Press.]
 *[https://www.scribd.com/document/376285658/Myth-and-Metaphor-James-F-Weiner Weiner, James F. (1994). “Myth and Metaphor”. ‘’’ingold’’’ (1994)]
+== سیاوش ==
+'''سیاوش''' یا «سیاوش» (در زبان پهلوی) یا «سیاورشن» (در اوستا) به معنی مدر سیاه یا دارنده حیوان (اسب) نرِ سیاه، نام شاهزاده و اسطوره نامدار ایرانی است که در فرهنگ ایرانی به عنوان نماد مظلومیت، پاکی، راستی و جوانمردی شناخته می‌شود. ابوالقاسم فردوسی سرگذشت او را در شاهنامه روایت کرده است. طبق روایت فردوسی، سیاوش فرزند کاووس –شاه ایرانی- و از مادری تورانی است که در جوانی برای اثبات پاکدامنی خود پس از تهمتی که به او زده شد –به پیشنهاد موبدان- از میان آتش به سلامت عبور کرد و پاکدامنی‌اش ثابت شد. سیاوش در نهایت مظلومانه و بر اثر خیانت به دست دشمن کشته شد.
+در ایران پیش از اسلام، هر ساله مراسم سوگواری سیاوش با نام «سیاوشان» برگزار می‌شده است. بر اساس متون ایرانی پیش از اسلام، از خون به ناحق ریخته سیاوش، گیاه «پر سیاوشان» می‌روید که «هرچند آن را ببُرند، باز می‌روید و جان تازه می‌گیرد». از این رو سیاوش را نماد یا خدای نباتی نیز دانسته‌اند. حتی نام سیاوش (مرد سیاه) نیز با موضوع مرگ و زندگی مجدد خدای نباتی مرتبط است. زیرا رنگ چهره او نمایش بازگشت وی از جهان مردگان است. همچنین گیاه پر سیاوشان را نشانه زندگی پس از مرگ و مداومت در حیات می‌دانند. در گذشته ایرانیان با مشاهده این گیاه، بر سیاوش می‌گریستند. اسطوره سیاوش، پس از ورود اسلام به ایران، همچنان در فرهنگ اسلامی- ایرانی باقی ماند و نیز در قامت برخی اسطوره‌های جدید از جمله امام حسین (ع) بازتولید شد. سیاوش در فرهنگ عامه به خاطر پاکدامنی، با یوسف (ع) و به دلیل دفاع از وطن، بی‌گناهی و کشته شدن مظلومانه با شهیدان وطن مقایسه شده است.
+== منابع ==
+* بهار،  1373
+* [http://opac.nlai.ir/opac-prod/bibliographic/584133 حصوری، علی، سیاوشان، تهران: چشمه، 1384.]
+* [http://opac.nlai.ir/opac-prod/bibliographic/521455 عناصری، جابر، درآمدی بر نمایش و نیایش در ایران، تهران: جهاددانشگاهی، 1366.]
+* [http://opac.nlai.ir/opac-prod/bibliographic/793136 مسکوب، شاهرخ، سوگ سیاوش، تهران: خوارزمی، 1354.]
+== سیاوشان ==
+'''سیاوشان''' یا «سوگ سیاوش» نام آیین سوگواری ایرانیان پیش از اسلام است که هر ساله به یاد مرگ مظلومانه سیاوش برگزار می‌شده و نیز نام عمومی محل‌های اصلی برگزاری این آیین است. محوریت آیین سیاوشان نقش بنیادین «مرگ مقدس» است که قابل تحلیل با آیین قربانی کردن شاه مقدس در جشنواره‌های تحویل سال و مراسم سوگ نمایشی مربوط به آن است. رسم دیگر مربوط به سیاوش، از روز دهم آبان ماه، بازی سوزاندن جانوران و شادی در اطراف حلقه آتش بوده است. گویا این رسم بعد از اسلام منسوخ شده و به شب چهارشنبه آخر سال منتقل شده است. ریشه این رسم را باید در مفاهیمی چون تقدس آتش یا داستان گذشتن سیاوش از آتش جستجو کرد.
+نشانه‌هایی از آیین سیاوشان در نقوش آثار سفالی کهن خوارزم و ماوراءالنهر و نیز در نقاشی‌های دیواری پَنجَکَنت (شهری در تاجیکستان) بر جا مانده است. در این نقاشی‌ها، مجلسی تصویر شده که در گوشه‌ای از آن پیکر سیاوش به صورت آراسته و تاج بر سر درون اتاقکی قرار گرفته و توسط چند نفر تشییع می‌شود. عده‌ای دیگر نیز در اطراف او، به اشکال مختلف مشغول مویه و زاری و اجرای موسیقی‌اند. قدیمی‌ترین گزارش تاریخی از برگزاری آیین سیاوشان مربوط به قرن چهارم و متعلق به ابوبکر نرشخی (286- 348ق) است. نرشخی در تاریخ بخارا می‌نویسد: «مردمان بخارا را در کشتن سیاوش نوحه‌هاست. چنانکه در همه ولایت‌ها معروف است و مطربان آن را سرود ساخته‌اند و می‌گویند و قوالان آن را گریستن مغان خوانند و این سخن زیادت از سه هزار سال است».
+هنوز نیز در برخی مناطق ایران رنگ و نشانی از این آیین برجا مانده است. از جمله در منطقه فارس، به نشستن در سوگ جوان «سووَشون» می‌گویند. در غرب ایران و در میان لرها نیز زنان در عزاداری‌های خود ترانه‌هایی با آهنگ غمناک می‌خوانند و مویه می‌کنند که این رسم را «سو سیوش» (سوگ سیاوش) می‌نامند. همچنین چند روستا در ایران (از جمله در منطقه فارس) سیاوشان نام دارد.
+عده‌ای از پژوهشگران به استناد شواهد تاریخی و داده‌های باستان‌شناختی معتقدند جلوه‌هایی از سوگواری سیاوشان، بعد از ورود اسلام همچنان در فرهنگ ایرانی حضور دارد و برخی آیین‌های عزاداری شیعیان بر امام حسین (ع) نظیر تابوت‌گردانی، عَلَم و کُتَل‌گردانی، نخل‌گردانی، تعزیه و نیز شیون و مویه کردن و حضور موسیقی در مجالس عزاداری و حتی سیاه پوشی در حقیقت همان ویژگی‌های رسم سوگ سیاوشان است که در این آیین‌ها باز تولید شده و ادامه حیات یافته است.
+== منابع ==
+* [http://opac.nlai.ir/opac-prod/bibliographic/1653281 بیضایی، بهرام، نمایش در ایران، تهران: روشنگران و مطالعات زنان، 1387.]
+* [http://opac.nlai.ir/opac-prod/bibliographic/584133 حصوری، علی، سیاوشان، تهران: چشمه، 1384.]
+* [http://opac.nlai.ir/opac-prod/bibliographic/521455 عناصری، جابر، درآمدی بر نمایش و نیایش در ایران، تهران: جهاددانشگاهی، 1366.]
+* [http://noo.rs/jkIO5 قائمی، فرزاد، «نقد و تحلیل ساختار آیینی اسطوره سیاوش». نقد ادبی. س7. ش25، 1393.]
+* [http://opac.nlai.ir/opac-prod/bibliographic/793136 مسکوب، شاهرخ، سوگ سیاوش، تهران: خوارزمی، 1354.]
+* [http://opac.nlai.ir/opac-prod/bibliographic/502371 نرشخی، محمد بن جعفر، تاریخ بخارا، ترجمه ابونصر احمد بن محمد بن نصر القباوی، تلخیص محمد بن زفر بن عمر، به کوشش سید محمد تقی مدرس رضوی، تهران: توس، 1363]