یغماى جندقى: تفاوت میان نسخه‌ها

۲۵ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۶ سپتامبر ۲۰۱۹
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴۹: خط ۴۹:


==زندگینامه==
==زندگینامه==
میرزا ابو الحسن (یغما) جندقی در دهکده خوربیابانک از توابع جندق به دنیا آمد. پدر وی حاجی ابراهیم از محترمین و معروفین جندق بود که یغما او را در اوایل جوانی از دست داد. یغما در نثر و نظم قوّتی به کمال داشت و خط شکسته را نیز زیبا می‌نوشت از همین روی جوانی خود را در سمت منشی‌گری فرمانروای جندق (امیر اسماعیل خان) و حاکم سمنان و دامغان (سردار ذو الفقار خان) سپری کرد، ولی طبع حساس او با درشتخویی‌های سرداری ناسازگار بود و به ناگزیر پس از مدتی سیر و سیاحت عازم تهران شد. وی به دربار محمد شاه قاجار (1264-1250) راه یافت و مورد عنایت بسیار قرار گرفت.<ref>دویست سخنور،ص 491 و 492.</ref> یغما شاعر آزاده‌ای بود و دولتمردان روزگار خود را مستحق ناسزا می‌دانست و در نشان دادن چهره زشت آنان از هیچ کوششی فروگذار نکرد.
میرزا ابو الحسن جندقی متخلص به «یغما» در دهکده خوربیابانک از توابع جندق به دنیا آمد. پدر وی حاجی ابراهیم از محترمین و معروفین جندق بود که یغما او را در اوایل جوانی از دست داد. یغما در نثر و نظم قوّتی به کمال داشت و خط شکسته را نیز زیبا می‌نوشت از همین روی جوانی خود را در سمت منشی‌گری فرمانروای جندق (امیر اسماعیل خان) و حاکم سمنان و دامغان (سردار ذو الفقار خان) سپری کرد، ولی طبع حساس او با درشتخویی‌های سرداری ناسازگار بود و به ناگزیر پس از مدتی سیر و سیاحت عازم تهران شد. وی به دربار محمد شاه قاجار (1264-1250) راه یافت و مورد عنایت بسیار قرار گرفت.<ref>دویست سخنور،ص 491 و 492.</ref> یغما شاعر آزاده‌ای بود و دولتمردان روزگار خود را مستحق ناسزا می‌دانست و در نشان دادن چهره زشت آنان از هیچ کوششی فروگذار نکرد.


==آثار==
==آثار==
یغمای جندقی قصاید بلند و استواری دارد که از سختگی سبک خراسانی برخوردار است و غزلیات دلنشین او دارای شیوه بیانی سبک عراقی است. یغما از ادامه دهندگان نهضت ساده‌نویسی و ساده‌سرایی میرزا ابو القاسم قائم مقام فراهانی است و اشعار آیینی خصوصا مراثی عاشورایی او در قالب‌های مختلف شعری از بهتری نمونه‌های شعر عاشورا در یکصد و پنجاه سال اخیر به شمار می‌رود. او اولین شاعر آیینی در دوره قاجاریه است که قالب‌های جدیدی را در شعر عاشورا و مراثی شهدای کربلا به کار گرفت. او توانست با «تضمین» بعضی از غزلیات سعدی و حافظ در مایه‌های ماتمی عاشورا و نیز با استفاده از قالب «مستزاد» در نوحه‌های عاشورایی آثار ماتمی پرشوری بیافریند که در پیشینه شعر عاشورا بی‌سابقه است.
یغمای جندقی قصاید بلند و استواری دارد که از سختگی سبک خراسانی برخوردار است و غزلیات دلنشین او دارای شیوه بیانی سبک عراقی است. یغما از ادامه دهندگان نهضت ساده‌نویسی و ساده‌سرایی میرزا ابو القاسم قائم مقام فراهانی است و اشعار آیینی خصوصا مراثی عاشورایی او در قالب‌های مختلف شعری از بهتری نمونه‌های شعر عاشورا در یکصد و پنجاه سال اخیر به شمار می‌رود. او اولین شاعر آیینی در دوره قاجاریه است که قالب‌های جدیدی را در شعر عاشورا و مراثی شهدای کربلا به کار گرفت. او توانست با «تضمین» بعضی از غزلیات سعدی و حافظ در مایه‌های ماتمی عاشورا و نیز با استفاده از قالب «مستزاد» در نوحه‌های عاشورایی آثار ماتمی پرشوری بیافریند که در پیشینه شعر عاشورا بی‌سابقه است.


=== آثار منظوم ===
===آثار منظوم===


*منشآت، شامل مکتوبات فارسى و نامه‌ها
*منشآت، شامل مکتوبات فارسى و نامه‌ها
خط ۶۹: خط ۶۹:
*رباعیات و انابت‌نامه<ref>همان،ص 37.</ref>
*رباعیات و انابت‌نامه<ref>همان،ص 37.</ref>


===غزل عاشورایی===
====غزل عاشورایی====
{{شعر}}
{{شعر}}
{{ب|زهى از دست سوگت چاک تا دامن گریبانها|ز آب دیده از سوداى لعلت دجله، دامانها}}  
{{ب|زهى از دست سوگت چاک تا دامن گریبانها|ز آب دیده از سوداى لعلت دجله، دامانها}}  
خط ۸۴: خط ۸۴:
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}


===غزل مرثیه===
====غزل مرثیه====
{{شعر}}
{{شعر}}
{{ب|حریم عصمت،آن گه ناقۀ عریان سوارى‌ها؟!| نگون باد از هَیونِ<ref>شتر تندرو،و در اینجا مجازا به معناى مرکب عنان گسیخته.</ref> چرخ این زرین عمارى‌ها}}
{{ب|حریم عصمت،آن گه ناقۀ عریان سوارى‌ها؟!| نگون باد از هَیونِ<ref>شتر تندرو،و در اینجا مجازا به معناى مرکب عنان گسیخته.</ref> چرخ این زرین عمارى‌ها}}
خط ۹۹: خط ۹۹:
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}


===تضمین غزل سعدی===
====تضمین غزل سعدی====
{{شعر}}
{{شعر}}
{{ب|بیش ازین غم هجران تو خون خورد نشاید| اى سفر کرده! سفر کرده چنین دیر نیاید}}  
{{ب|بیش ازین غم هجران تو خون خورد نشاید| اى سفر کرده! سفر کرده چنین دیر نیاید}}  
خط ۱۲۴: خط ۱۲۴:
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}


===غزل مرثیه===
====غزل مرثیه====
{{شعر}}
{{شعر}}
{{ب|درین ماتم خلیل از دیده خون بارید، آزر هم | به داغ این ذبیح اللّه، مسلمان سوخت کافر هم}}
{{ب|درین ماتم خلیل از دیده خون بارید، آزر هم | به داغ این ذبیح اللّه، مسلمان سوخت کافر هم}}
خط ۱۳۹: خط ۱۳۹:
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}


===تضمین غزل سعدی===
====تضمین غزل سعدی====
{{شعر}}
{{شعر}}
{{ب|از توام با همه حسرت نه سراغى نه صفایى| بر منت با همه رحمت نه عبورى نه عطایى}}  
{{ب|از توام با همه حسرت نه سراغى نه صفایى| بر منت با همه رحمت نه عبورى نه عطایى}}  
خط ۱۶۷: خط ۱۶۷:
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}


===تضمین غزل سعدی===
====تضمین غزل سعدی====
{{شعر}}
{{شعر}}
{{ب|آن‌که با موکب او قافله‌ها دل برود| در رکابش دل دیوانه و عاقل برود }}
{{ب|آن‌که با موکب او قافله‌ها دل برود| در رکابش دل دیوانه و عاقل برود }}
خط ۲۰۱: خط ۲۰۱:
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}


 
==== در رثای سید الشهداء ====
 
'''در رثای سید الشهداء:'''
 
{{شعر}}
{{شعر}}


خط ۲۶۱: خط ۲۵۸:
{{ب| زین تغافل چه کشم گر نکشم دشنه به دل‌|زین تغابن چکنم گر نکنم خاک به سر  }}
{{ب| زین تغافل چه کشم گر نکشم دشنه به دل‌|زین تغابن چکنم گر نکنم خاک به سر  }}
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}




خط ۳۰۴: خط ۳۰۰:




==== نوحه‌ی سینه‌زنی<ref>در بحر مستزاد</ref> ====
====نوحه‌ی سینه‌زنی<ref>در بحر مستزاد</ref>====


{{شعر}}
{{شعر}}
۳٬۴۸۸

ویرایش