۳٬۴۸۸
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده | {{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده | ||
| نام =میرزا على نقى خان | | نام =میرزا على نقى خان | ||
| تصویر = | | تصویر = | ||
| توضیح تصویر = | | توضیح تصویر = | ||
| نام اصلی = | | نام اصلی = | ||
| خط ۱۰: | خط ۸: | ||
| تاریخ تولد = | | تاریخ تولد = | ||
| محل تولد = | | محل تولد = | ||
| والدین = | | والدین =حاج آقا اسماعیل | ||
| تاریخ مرگ = | | تاریخ مرگ = | ||
| محل مرگ = | | محل مرگ = | ||
| خط ۲۰: | خط ۱۸: | ||
|اتفاقات مهم = | |اتفاقات مهم = | ||
| نام دیگر = | | نام دیگر = | ||
|لقب = | |لقب =حکیم الممالک | ||
|بنیانگذار = | |بنیانگذار = | ||
| پیشه =شاعر | | پیشه =شاعر | ||
| سال‌های نویسندگی = | | سال‌های نویسندگی =پزشک و پیش‌خدمت باشی دربار ناصری | ||
|سبک نوشتاری =در غزل و قصیده سبک عراقى | |سبک نوشتاری =در غزل و قصیده سبک عراقى | ||
|کتاب‌ها = | |کتاب‌ها = | ||
| خط ۳۰: | خط ۲۸: | ||
|فیلم‌نامه‌ها = | |فیلم‌نامه‌ها = | ||
|دیوان اشعار = | |دیوان اشعار = | ||
|تخلص = | |تخلص = حکیم | ||
|فیلم(های) ساخته بر اساس اثر(ها)= | |فیلم(های) ساخته بر اساس اثر(ها)= | ||
| همسر = | | همسر = | ||
| خط ۴۷: | خط ۴۵: | ||
|امضا = | |امضا = | ||
}} | }} | ||
'''میرزا على نقى خان''' شاعر و از پزشکان فرهیختۀ دورۀ ناصرى بود. | |||
==زندگینامه== | ==زندگینامه== | ||
میرزا على نقى خان متخلص به «حکیم» و ملقب به «حکیم الممالک»، فرزند حاج آقا اسماعیل، از افراد فرنگ رفته و آشنا به علوم روز و نیز زبان‌هاى خارجه بود که پس از داشتن مقامات و منصب‌هاى گوناگون سرانجام در دربار ناصرى با سمت پیش‌خدمت باشى مشغول به کار شد.<ref>''تذکرۀ انجمن ناصرى به همراه تذکرۀ مجدیه''، میرزا ابراهیم خان مدایح نگار تفرشى، با مقدمۀ ایرج افشار، چاپ اول، انتشارات بابک، تهران، 1363، ص 261 تا 273.</ref> | میرزا على نقى خان متخلص به «حکیم» و ملقب به «حکیم الممالک»، فرزند حاج آقا اسماعیل، از افراد فرنگ رفته و آشنا به علوم روز و نیز زبان‌هاى خارجه بود که پس از داشتن مقامات و منصب‌هاى گوناگون سرانجام در دربار ناصرى با سمت پیش‌خدمت باشى مشغول به کار شد.<ref>''تذکرۀ انجمن ناصرى به همراه تذکرۀ مجدیه''، میرزا ابراهیم خان مدایح نگار تفرشى، با مقدمۀ ایرج افشار، چاپ اول، انتشارات بابک، تهران، 1363، ص 261 تا 273.</ref> | ||
| خط ۵۸: | خط ۵۷: | ||
====در مصائب حضرت خامس آل عبا (ع)==== | ====در مصائب حضرت خامس آل عبا (ع)==== | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب| نالۀ مرغ سحر مى‌دهد از صبح خبر | اختر صبح همانا ز افق | {{ب| نالۀ مرغ سحر مى‌دهد از صبح خبر | اختر صبح همانا ز افق بر زد سر }} | ||
{{ب| عطر ریزست به گل طرف چمن ژالۀ صبح | مشک بیزست هوا از نفس باد سحر }} | {{ب| عطر ریزست به گل طرف چمن ژالۀ صبح | مشک بیزست هوا از نفس باد سحر }} | ||
{{ب| روى گل بشکفد از نالۀ بلبل به چمن | ناله را وقت سحر سخت عجیب است اثر | {{ب| روى گل بشکفد از نالۀ بلبل به چمن | ناله را وقت سحر سخت عجیب است اثر }} | ||
{{ب| لاله بگشوده دهان از پى حمدِ بارى | خیز تا بشنوى آواز | {{ب| لاله بگشوده دهان از پى حمدِ بارى | خیز تا بشنوى آواز «هو الحق» ز شجر }} | ||
{{ب| وقت صبح است و صبوحى دهد آن یار شفیق | خنک آنان که کشیدند ازین جام به سر }} | {{ب| وقت صبح است و صبوحى دهد آن یار شفیق | خنک آنان که کشیدند ازین جام به سر }} | ||
| خط ۷۰: | خط ۶۹: | ||
{{ب| قطره‌اى داد به من ساقى و، دل مى‌طلبد | ز آن مىِ خاص دو جامى و سه جام دیگر }} | {{ب| قطره‌اى داد به من ساقى و، دل مى‌طلبد | ز آن مىِ خاص دو جامى و سه جام دیگر }} | ||
{{ب| جرعه‌اى ز آن مى صافیم بنوشان ساقى! | که کند مست و ز خود بی‌خبرم تا محشر | {{ب| جرعه‌اى ز آن مى صافیم بنوشان ساقى! | که کند مست و ز خود بی‌خبرم تا محشر }} | ||
| خط ۷۷: | خط ۷۶: | ||
{{ب| در ره عشق بسى خار که در پاى خلید | ره نبردیم دریغا به سوى آن دلبر }} | {{ب| در ره عشق بسى خار که در پاى خلید | ره نبردیم دریغا به سوى آن دلبر }} | ||
{{ب| سهل پنداشتى این عشق و، ندانى هیهات | عاشقى کار کسى نیست که تن خواهد و سر | {{ب| سهل پنداشتى این عشق و، ندانى هیهات | عاشقى کار کسى نیست که تن خواهد و سر }} | ||
| خط ۸۴: | خط ۸۳: | ||
{{ب| پور فرخندۀ پیغمبر ما، ختم رسل | آن جگر گوشۀ زهرا و سلیل حیدر }} | {{ب| پور فرخندۀ پیغمبر ما، ختم رسل | آن جگر گوشۀ زهرا و سلیل حیدر }} | ||
{{ب| پسر فاطمه و سبط رسول ثقلین | آن امام بن امام، آن وصى پیغمبر | {{ب| پسر فاطمه و سبط رسول ثقلین | آن امام بن امام، آن وصى پیغمبر }} | ||
{{ب| آن‌که در مهد به جبریل همى گفت سخن | آن شبیرى که قرین بود همیشه به شبر }} | {{ب| آن‌که در مهد به جبریل همى گفت سخن | آن شبیرى که قرین بود همیشه به شبر }} | ||
{{ب| منشأ علم ازل، عالم سر اللهى | که ز آینده و هم رفته | {{ب| منشأ علم ازل، عالم سر اللهى | که ز آینده و هم رفته مرا است جمر }} | ||
{{ب| گفت پیغمبر مرسل که: حسین است ز من | سنى و شیعه ازین قول بود مستحضر | {{ب| گفت پیغمبر مرسل که: حسین است ز من | سنى و شیعه ازین قول بود مستحضر }} | ||
{{ب| آن‌که گر او نشدى کشته به راه اسلام | کس نمى‌داد ز اسلام و از این شرع خبر | {{ب| آن‌که گر او نشدى کشته به راه اسلام | کس نمى‌داد ز اسلام و از این شرع خبر }} | ||
{{ب| آن‌که در کرب و بلا، شاکر و صابر به بلا | از سر شوق فدا کرد عزیزان و پسر | {{ب| آن‌که در کرب و بلا، شاکر و صابر به بلا | از سر شوق فدا کرد عزیزان و پسر }} | ||
{{ب| خشک لب گردد و، از آب نجوید قطره | گرچه در قدرت او کرد خدا ابر و مطر }} | {{ب| خشک لب گردد و، از آب نجوید قطره | گرچه در قدرت او کرد خدا ابر و مطر }} | ||
| خط ۱۰۲: | خط ۱۰۱: | ||
{{ب| آن خلیل بن خلیلى که به روز میعاد | جاى یک فدیه، فدا کرد ذبیحان یک سر }} | {{ب| آن خلیل بن خلیلى که به روز میعاد | جاى یک فدیه، فدا کرد ذبیحان یک سر }} | ||
{{ب| خوش فدا کرد به صد شوق و رضا و رغبت | پسرى، شیر ژیانى چو علىّ اکبر | {{ب| خوش فدا کرد به صد شوق و رضا و رغبت | پسرى، شیر ژیانى چو علىّ اکبر }} | ||
{{ب| ابلهى گفت که: در دهر نکرده عاقل | یک تنه جنگ به یک دشت سپاه و لشکر }} | {{ب| ابلهى گفت که: در دهر نکرده عاقل | یک تنه جنگ به یک دشت سپاه و لشکر }} | ||
{{ب| گویش: اى | {{ب| گویش: اى بی خبر از سر شهادت به یقین | اى گرفتار شقاوت، همه افعال تو شر }} | ||
{{ب| هر که جز کشته شدن قصد ندارد به جهان | قاتل اریک بود ار صد، نکند هیچ حذر }} | {{ب| هر که جز کشته شدن قصد ندارد به جهان | قاتل اریک بود ار صد، نکند هیچ حذر }} | ||
{{ب| آن‌که تن عرضۀ شمشیر کند از سر شوق | زخم شمشیر جفا هرچه فزون‌تر، | {{ب| آن‌که تن عرضۀ شمشیر کند از سر شوق | زخم شمشیر جفا هرچه فزون‌تر، خوشتر }} | ||
{{ب| این بدن جامۀ جان است و، خود این جامۀ تنگ | نتوان کرد برون تا نشود چاک به بر }} | {{ب| این بدن جامۀ جان است و، خود این جامۀ تنگ | نتوان کرد برون تا نشود چاک به بر }} | ||
| خط ۱۳۸: | خط ۱۳۷: | ||
{{ب| خود نگویى که: حسین از پى این جاه و جلال | به تن خویش خرید این همه اضرار و خطر }} | {{ب| خود نگویى که: حسین از پى این جاه و جلال | به تن خویش خرید این همه اضرار و خطر }} | ||
{{ب| بلبل باغ ابد بود و به زندان قفس | شادمان گشت چو بشکست قفس را بر و در | {{ب| بلبل باغ ابد بود و به زندان قفس | شادمان گشت چو بشکست قفس را بر و در }} | ||
{{ب| هله‌اى معنى غیرت! پسر شیر خدا! | شاید از لطف نوازى تو عبید و چاکر }} | {{ب| هله‌اى معنى غیرت! پسر شیر خدا! | شاید از لطف نوازى تو عبید و چاکر }} | ||
| خط ۱۴۴: | خط ۱۴۳: | ||
{{ب| بندۀ خویشتنم دان که کنم فخر به دهر | در بر خویشتنم خوان چو کنم رخت به در }} | {{ب| بندۀ خویشتنم دان که کنم فخر به دهر | در بر خویشتنم خوان چو کنم رخت به در }} | ||
{{ب| سخت درمانده گرفتار جهان است | {{ب| سخت درمانده گرفتار جهان است «حکیم» | اى خداوند حکیمان! تو به سویش بنگر }} | ||
{{ب| من که باشم که کنم مدح تو اى شاه شهید؟! | مات در وصف صفاتت همه افهام و فِکَر }} | {{ب| من که باشم که کنم مدح تو اى شاه شهید؟! | مات در وصف صفاتت همه افهام و فِکَر }} | ||
| خط ۱۵۲: | خط ۱۵۱: | ||
{{ب| دشمنانت همه در نار، مخلَّد به عذاب | دوستانت همه در جنت و جنب کوثر }} | {{ب| دشمنانت همه در نار، مخلَّد به عذاب | دوستانت همه در جنت و جنب کوثر }} | ||
{{ب| مادح و ذاکرت اى شاه! مُخَلَّع ز رسول | قاتل و حاسد و بدخواه، مخلّد به سقر <ref>''همان'' | {{ب| مادح و ذاکرت اى شاه! مُخَلَّع ز رسول | قاتل و حاسد و بدخواه، مخلّد به سقر <ref>''همان''، ص 274 تا 279.</ref> }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||