ناصر الدین شاه قاجار: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
ناصرالدین‌ شاه قاجار (25 تیر 1210 - 12 اردیبهشت 1275) ک معروف به «قبلهٔ عالم»، «سلطان صاحبقران» و بعد «شاهِ‌شهید»، چهارمین پادشاه شاه از دودمان قاجار ایران بود. ناصرادین شاه از جمله شاعرانی بود که به شعر و نقاشی علاقه مند بود و دیوانی از خود او برجای مانده است.
'''ناصرالدین‌ شاه قاجار''' (25 تیر 1210 - 12 اردیبهشت 1275) ک معروف به «قبلهٔ عالم»، «سلطان صاحبقران» و بعد «شاهِ‌شهید»، چهارمین پادشاه شاه از دودمان قاجار ایران بود.
{{جعبه اطلاعات پادشاهی
{{جعبه اطلاعات پادشاهی
| نام =[[پرونده:Shir & Khorshid1.svg|40px]] ناصرالدین‌شاه قاجار [[پرونده:Shir & Khorshid1.svg|40px]]
| نام =[[پرونده:Shir & Khorshid1.svg|40px]] ناصرالدین‌شاه قاجار [[پرونده:Shir & Khorshid1.svg|40px]]
خط ۳۰: خط ۳۰:
| دین = شیعه اسلام
| دین = شیعه اسلام
| امضاء        =}}
| امضاء        =}}
==زندگینامه==
==زندگینامه==
وى پس از پدرش محمد شاه با کاردانى میرزا تقى خان امیر کبیر در سال 1264 ه.ق به سلطنت رسید. ولى این پادشاه خودکامه و جوان بر اثر سعایت بدخواهان هنوز چهار سال از صدارت امیر کبیر نگذشته بود که او را از سمت خود خلع و به فین کاشان تبعید کرد و پس از گذشت چهل روز به قتل وى فرمان داد و بارقۀ امیدى که در دل ملت براى آبادانى و ترقى کشور پدید آمده بود به خاموشى گرایید. وى به شعر و نقاشى علاقه‌مند بوده و به رسم تفنن در این دو مقولۀ هنرى آثارى پدید آورده است که چندان اوجى ندارد. وى در هفدهم ذیقعدۀ سال 1313 توسط میرزا رضا کرمانى کشته شد. <ref>''تاریخ کامل ایران''، دکتر عبد الله رازى، تهران، نشر اقبال، چاپ چهارم، سال 1362، ص 526.</ref>
ناصرالدین شاه از جمله شاعرانی بود که به شعر و نقاشی علاقه‌مند بود و دیوانی از خود او برجای مانده است. وى پس از پدرش محمد شاه با کاردانى میرزا تقى خان امیر کبیر در سال 1264 ه.ق به سلطنت رسید؛ ولى این پادشاه خودکامه و جوان بر اثر سعایت بدخواهان هنوز چهار سال از صدارت امیر کبیر نگذشته بود که او را از سمت خود خلع و به فین کاشان تبعید کرد و پس از گذشت چهل روز به قتل وى فرمان داد و بارقۀ امیدى که در دل ملت براى آبادانى و ترقى کشور پدید آمده بود به خاموشى گرایید. وى به شعر و نقاشى علاقه‌مند بوده و به رسم تفنن در این دو مقولۀ هنرى آثارى پدید آورده است که چندان اوجى ندارد. وى در هفدهم ذیقعدۀ سال 1313 توسط میرزا رضا کرمانى کشته شد. <ref>''تاریخ کامل ایران''، دکتر عبد الله رازى، تهران، نشر اقبال، چاپ چهارم، سال 1362، ص 526.</ref>
 
==سبک شعرى==
 
آثار منظوم معدودى که از وى در تذکره‌هاى فارسى آمده است عموما در سبک عراقى سروده شده و از ضوابط این سبک شعرى پیروى مى‌کند.


===دامنۀ تأثیر آثار عاشورایى وى===
==آثار==


به جز مثنوى ماتمى او در رثاى [[حضرت على اصغر (ع)]] که بازتاب نسبتا فراگیرى داشته است، اثر منظوم دیگرى از او به ثبت نرسیده و در زمینۀ شعر مناقبى نیز آثار درخور توجهى ندارد.
آثار منظوم معدودى که از وى در تذکره‌هاى فارسى آمده است عموما در سبک عراقى سروده شده و از ضوابط این سبک شعرى پیروى مى‌کند. به جز مثنوى ماتمى او در رثاى [[حضرت على اصغر (ع)]] که بازتاب نسبتا فراگیرى داشته است، اثر منظوم دیگرى از او به ثبت نرسیده و در زمینۀ شعر مناقبى نیز آثار درخور توجهى ندارد. با این حال رویکرد امثال او که در رأس هرم قدرت و حکومت قرار داشته‌اند به مقوله‌هاى آیینى، موجب پدید آمدن آثار منظوم بسیارى در دو زمینۀ ماتمى و مناقبى شده و در طول دورۀ ناصرى نیز (حدود 50 سال) اشعار آیینى فراوانى به ثبت رسیده که سرانیدگان آنها غالبا با دربار ناصرى بى‌ارتباط نبوده‌اند.


تذکره‌نویسان این رباعى را به او نسبت داده‌اند که به هنگام تشرف به حرم مطهر حسینى بالبداهه سروده است:
تذکره‌نویسان این رباعى را به او نسبت داده‌اند که به هنگام تشرف به حرم مطهر حسینى بالبداهه سروده است:
خط ۴۹: خط ۴۱:
{{ب| اسکندر و من، اى شه معبود صفات | در سیر جهان صرف نمودیم اوقات }}
{{ب| اسکندر و من، اى شه معبود صفات | در سیر جهان صرف نمودیم اوقات }}


{{ب| بر همت من کجا رسد همت او؟ | من خاک درت جستم و او آب حیات <ref>''شاهان شاعر''، ابو القاسم حالت، تهران، انتشارات علمى، بى‌تا، ص 349.</ref> }}
{{ب| بر همت من کجا رسد همت او؟ | من خاک درت جستم و او آب حیات <ref>''شاهان شاعر''، ابوالقاسم حالت، تهران، انتشارات علمى، بى‌تا، ص 349.</ref> }}
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}
رویکرد امثال او که در رأس هرم قدرت و حکومت قرار داشته‌اند به مقوله‌هاى آیینى، موجب پدید آمدن آثار منظوم بسیارى در دو زمینۀ ماتمى و مناقبى شده و در طول دورۀ ناصرى نیز (حدود 50 سال) اشعار آیینى فراوانى به ثبت رسیده که سرانیدگان آنها غالبا با دربار ناصرى بى‌ارتباط نبوده‌اند.
===برگزیده اشعار===
 
===برگزیدۀ آثار عاشورایى او===


تنها مرثیۀ عاشورایى که از وى در اختیار داریم، مثنوى کوتاهى است که در رثاى حضرت على اصغر (ع) سروده شده که داراى صبغۀ بیدلانه و عرفانى است:
تنها مرثیۀ عاشورایى که از وى در اختیار داریم، مثنوى کوتاهى است که در رثاى حضرت على اصغر (ع) سروده شده که داراى صبغۀ بیدلانه و عرفانى است:
خط ۹۳: خط ۸۳:


==منابع==
==منابع==
محمد علی مجاهدی، ''کاروان شعر عاشورا''، زمزم هدایت، ج1، ص 408-410.
 
* [[کاروان شعر عاشورا|محمد علی مجاهدی، ''کاروان شعر عاشورا''، زمزم هدایت، ج 1، ص 408-410.]]
 
==پی نوشت==
==پی نوشت==
[[رده:افراد]]
[[رده:در سده‌های نخستین]]
[[رده:مؤلفین]]
[[رده:شاعران]]
[[رده:شاعران]]
<references />
[[رده:شاعران قرن سیزدهم]]
[[رده:شاعران فارسی زبان]]
[[رده:شاعران ایرانی]]
۳٬۴۸۸

ویرایش