۳٬۴۸۸
ویرایش
←زندگینامه
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
}} | }} | ||
'''عمان سامانی''' (زاده 1258 در سامان<ref>سامان در حال حاضر مرکز بخش «لار» استان چهارمحال بختیاری است که در سابق جزیی از استان اصفهان به شمار می‌رفته و بعدها به صورت استان مستقلی در آمده است. | '''عمان سامانی''' (زاده 1258 در سامان<ref>سامان در حال حاضر مرکز بخش «لار» استان چهارمحال بختیاری است که در سابق جزیی از استان اصفهان به شمار می‌رفته و بعدها به صورت استان مستقلی در آمده است. | ||
سامان علیرغم محدوده‌ی کوچک خود از نظر جغرافیایی، از دیر زمان تاکنون سرزمین علم و ادب و عشق و هنر و عرفان بوده و سخنورانی را در دامن خود پرورش داده است که برای نمونه می‌توان از شعرایی چون: عمّان، دریا، قلزم، محیط، جیحون، قطره، سحاب، نیسان، خورشید، ذره، افلاکی، کیهان، دهستان، تبیان، عرفان، حشمت و سامانی نام برد. | سامان علیرغم محدوده‌ی کوچک خود از نظر جغرافیایی، از دیر زمان تاکنون سرزمین علم و ادب و عشق و هنر و عرفان بوده و سخنورانی را در دامن خود پرورش داده است که برای نمونه می‌توان از شعرایی چون: عمّان، دریا، قلزم، محیط، جیحون، قطره، سحاب، نیسان، خورشید، ذره، افلاکی، کیهان، دهستان، تبیان، عرفان، حشمت و سامانی نام برد. | ||
اهالى لار بدون آنکه لهجه خاص آذرى داشته باشند به دو زبان ترکى و فارسى صحبت مى‌کنند و شعراى این خطه نیز اغلب ذواللسانین‌اند.</ref>- درگذشته 1322 در سامان) شاعر قرن سیزدهم و چهاردهم است. | اهالى لار بدون آنکه لهجه خاص آذرى داشته باشند به دو زبان ترکى و فارسى صحبت مى‌کنند و شعراى این خطه نیز اغلب ذواللسانین‌اند.</ref>- درگذشته 1322 در سامان) شاعر قرن سیزدهم و چهاردهم است. | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۴: | ||
ز هجر یار تو را دیده رود «جیحون» شد *** به بحر طبع گهرزا چو بحر «عمان» باش</ref>. جنازه‌ی وی را در مسجد جامع سامان به رسم امانت به خاک می‌سپارند و بعدها براساس وصیت او، جنازه‌اش را به نجف اشرف منتقل می‌سازند. | ز هجر یار تو را دیده رود «جیحون» شد *** به بحر طبع گهرزا چو بحر «عمان» باش</ref>. جنازه‌ی وی را در مسجد جامع سامان به رسم امانت به خاک می‌سپارند و بعدها براساس وصیت او، جنازه‌اش را به نجف اشرف منتقل می‌سازند. | ||
==آثار== | ==آثار== | ||
عمان سامانى در آفرینش آثار منظوم خود از سبک عراقى سود جسته و مطالب بلند سلوکى و عرفانى را به مدد طبع توانا و وقّاد خود به زیبایى به تصویر کشیده است. بدون تردید عمان سامانى شاخص‌ترین چهره شعر عاشورا در زبان فارسى است که به تبیین عرفانى حادثه شگرف کربلا و واقعه خونبار عاشورا پرداخته و منظومه عاشورایى گنجینة الاسرار او در قالب مثنوى در شمار شاهکارهاى شعر آیینى به شمار مى‌رود. | |||
===کتاب‌ها=== | ===کتاب‌ها=== | ||
*«معراج‌نامه» | *«معراج‌نامه»<ref>مثنوی آیینی</ref> | ||
*«گنجینة الاسرار<ref>مهمترین اثر عمّان سامانی است که به سبک و شیوه و وزن «زبدة الاسرار» صفی علیشاه ساخته و پرداخته شده است و انصافا از شاهکارهای ادب شیعی به شمار می‌رود.</ref>» | *«گنجینة الاسرار<ref>مثنوی عاشورایی؛ مهمترین اثر عمّان سامانی است که به سبک و شیوه و وزن «زبدة الاسرار» صفی علیشاه ساخته و پرداخته شده است و انصافا از شاهکارهای ادب شیعی به شمار می‌رود. | ||
*«مخزن الدرر» | |||
عمّان سامانی مسوّدات گنجینه را به سال 1305 ه. ق. در اصفهان به تشویق و ترغیب آقا سلیمان خان نامی که رییس خواجه سرایان بوده است در طول یک سال جمع‌آوری و تدوین نموده است. در این مثنوی ماندگار، با برداشت‌های ناب عرفانی از جریان عاشورای حسینی، از حرّ، حضرت عبّاس، حضرت قاسم، حضرت علی اکبر، به میدان رفتن حضرت سیّد الشهداء و عنان‌گیری حضرت زینب و تجلّیات جمال حسینی در آیینه‌ی وجود زینبی، سفارش امام حسین (ع) در مورد حضرت سجّاد به حضرت زینب، شهادت حضرت علی اصغر و بالاخره به میدان رفتن حضرت سیّد الشهداء و جریان شهادت آن ذخیره‌ی خداوندی سخن به میان آمده است.</ref>» | |||
*«مخزن الدرر»<ref>ظاهرا تذکره شعراى اصفهان است.</ref> | |||
*دیوان<ref>دیوان خطّی او در خانواده‌ی محترم ثقفی اصفهان نگهداری می‌شود و تاکنون به زیور طبع آراسته نگردیده است.</ref> | *دیوان<ref>دیوان خطّی او در خانواده‌ی محترم ثقفی اصفهان نگهداری می‌شود و تاکنون به زیور طبع آراسته نگردیده است.</ref> | ||
=== برگزیدۀ اشعار === | |||
===برگزیدۀ اشعار=== | |||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب| گوید او چون باده خواران الست|هریک اندر وقت خود گشتند مست }} | {{ب| گوید او چون باده خواران الست|هریک اندر وقت خود گشتند مست }} | ||
| خط ۱۵۸: | خط ۱۱۰: | ||
{{ب| گوشه چشمی می‌نماید گاه‌گاه|سوی مستان می‌کند، خوش‌خوش نگاه <ref> گنجینة الاسرار؛ ص 73- 79 گزینش اشعار.</ref> }} | {{ب| گوشه چشمی می‌نماید گاه‌گاه|سوی مستان می‌کند، خوش‌خوش نگاه <ref> گنجینة الاسرار؛ ص 73- 79 گزینش اشعار.</ref> }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
{| class="" style="margin: 0 auto; " | |||
| class="b" |<span class="beyt"> گوید او چون باده خواران الست</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">هریک اندر وقت خود گشتند مست </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> ز انبیا و اولیا، از خاص و عام</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">عهد هریک شد به عهد خود تمام </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> نوبت ساقی سرمستان رسید</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">آنکه بد پا تا به سر مست، آن رسید </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> آنکه بد منظور ساقی، مست شد</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">و آنکه دل از دست برد، از دست شد </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> گرم شد بازار عشق ذو فنون</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">بو العجب عشقی! جنون اندر جنون </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> خیره شد تقوی و زیبایی به هم</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">پنجه زد درد و شکیبایی به هم </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> سوختن با ساختن آمد قرین</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">گشت محنت با تحمل، هم‌نشین </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> زجر و سازش متّحد شد، درد و صبر</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">نور و ظلمت متّفق شد، ماه و ابر </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> عیش و غم مدغم <ref>مدغم شدن: درهم شدن.</ref> شد و تریاق و زهر</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">مهر و کین توأم شد و اشفاق <ref>اشفاق: محبت.</ref> و قهر <ref>قهر: عداوت.</ref> </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> ناز معشوق و نیاز عاشقی</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">جور عذرا و رضای وامقی <ref>عذرا و وامق: دو دلداده. عذرا نام معشوقه وامق است که کنیزکی بود در زمان اسکندر ذو القرنین.</ref> </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> گفت: اینک آمدم من ای کیا! <ref> کیا: پادشاه بزرگ.</ref> </span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">گفت: از جان آرزومندم، بیا! </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> لاجرم زد خیمه عشق بی‌قرین</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">در فضای ملک آن عشق آفرین </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> کرد بر وی باز، درهای بلا</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">تا کشانیدش به دشت کربلا </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> سرکشید از چار جانب فوج فوج</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">لشکر غم، همچنان کز بحر، موج </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> یافت چون سر خیل مخموران خبر</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">کز خمار باده آید دردسر </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> خلوت از اغیار شد پرداخته</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">وز رقیبان، خانه خالی ساخته </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> محرمانِ رازِ خود را خواند، پیش</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">جمله را بنشاند، پیرامون خویش </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> با لب خود گوششان انباز کرد</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">در ز صندوق حقیقت باز کرد </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> جمله را کرد از شراب عشق، مست</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">یادشان آورد آن عهد الست </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> گفت شاباش این دل آزادتان</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">باده خوردستید، بادا یادتان! </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> گوشه چشمی می‌نماید گاه‌گاه</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">سوی مستان می‌کند، خوش‌خوش نگاه <ref> گنجینة الاسرار؛ ص 73- 79 گزینش اشعار.</ref> </span> | |||
|} | |||