۳٬۴۸۸
ویرایش
(←اشعار) |
|||
خط ۱: | خط ۱: | ||
'''حاج شیخ محمد حسین غروی اصفهانی''' یکی از شاعران بزرگ | '''حاج شیخ محمد حسین غروی اصفهانی''' یکی از شاعران بزرگ قرن سیزدهم بود. | ||
{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده | {{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده | ||
| نام = محمد حسین غروی اصفهانی' | | نام = محمد حسین غروی اصفهانی' | ||
خط ۷۱: | خط ۷۱: | ||
|امضا = | |امضا = | ||
}} | }} | ||
==زندگینامه== | ==زندگینامه== | ||
حاج شیخ محمد حسین غروی اصفهانی مشهور به «کمپانی» و متخلّص به «مفتقر» فقیه و اصولی برجستهی شیعی است. وی پسر حاج محمّد حسن و نوهی حاج محمّد اسماعیل میباشد حاج محمّد اسماعیل از نخجوان به اصفهان مهاجرت کرد و به همین جهت آیة اللّه فقید به اصفهان انتساب یافت. وی در دوم محرّم سال 1296 هجری در کاظمین در خانوادهای شریف به دنیا آمد پدرش بازرگان موفّقی بود و برای او میراث هنگفتی باقی گذاشت که در راه تحصیل او به مصرف رسید و نبوغ فطری خود از همان کودکی آشکار ساخت وی برای تحصیل بعد از فراگیری مقدّمات برای ادامهی تحصیل به نجف اشرف رفت و محضر آخوند خراسانی (صاحب کفایة الاصول) را درک کرد و تا وفات آخوند در سال 1329 یعنی به مدت 13 سال در درس او حضور داشت و علاوه بر درس خواندن، به تدریس نیز پرداخت و دورههای متعدّد سطوح عالی فقه و اصول را تدریس کرد، او علاوه بر مقام علمی و صفای نفسانی مردی مجاهد و مبارز و اصلاح طلب بود و بسیار مشتاق بود که دین و علوم دینی را در مقامی مشعشع و عالی ببیند. شیخ محمّد حسین درس فلسفه را نزد فیلسوف عارف میرزا محمد باقر اصطهباناتی فرا گرفت و در دریای فلسفه و عرفان آن چنان فرو رفت که عقاید و آثار فلسفی او را در تمام نوشتههایش مییابیم وی در ادبیات عرب نیز استاد بود. | حاج شیخ محمد حسین غروی اصفهانی مشهور به «کمپانی» و متخلّص به «مفتقر» فقیه و اصولی برجستهی شیعی است. وی پسر حاج محمّد حسن و نوهی حاج محمّد اسماعیل میباشد حاج محمّد اسماعیل از نخجوان به اصفهان مهاجرت کرد و به همین جهت آیة اللّه فقید به اصفهان انتساب یافت. وی در دوم محرّم سال 1296 هجری در کاظمین در خانوادهای شریف به دنیا آمد پدرش بازرگان موفّقی بود و برای او میراث هنگفتی باقی گذاشت که در راه تحصیل او به مصرف رسید و نبوغ فطری خود از همان کودکی آشکار ساخت وی برای تحصیل بعد از فراگیری مقدّمات برای ادامهی تحصیل به نجف اشرف رفت و محضر آخوند خراسانی (صاحب کفایة الاصول) را درک کرد و تا وفات آخوند در سال 1329 یعنی به مدت 13 سال در درس او حضور داشت و علاوه بر درس خواندن، به تدریس نیز پرداخت و دورههای متعدّد سطوح عالی فقه و اصول را تدریس کرد، او علاوه بر مقام علمی و صفای نفسانی مردی مجاهد و مبارز و اصلاح طلب بود و بسیار مشتاق بود که دین و علوم دینی را در مقامی مشعشع و عالی ببیند. شیخ محمّد حسین درس فلسفه را نزد فیلسوف عارف میرزا محمد باقر اصطهباناتی فرا گرفت و در دریای فلسفه و عرفان آن چنان فرو رفت که عقاید و آثار فلسفی او را در تمام نوشتههایش مییابیم وی در ادبیات عرب نیز استاد بود. | ||
== آثار == | ==آثار== | ||
از آثار منظوم او در عربی که به صورت قصیده انشاء شده بود اکنون چیزی در دست نیست ولی دیوان فارسی او مشحون از مدایح اهل بیت (ع) و غزلهای عرفانی است. | از آثار منظوم او در عربی که به صورت قصیده انشاء شده بود اکنون چیزی در دست نیست ولی دیوان فارسی او مشحون از مدایح اهل بیت (ع) و غزلهای عرفانی است. | ||
=== تألیفات === | ===تألیفات=== | ||
==== نثر ==== | ====نثر==== | ||
* «حاشیه بر کفایة الاصول» | *«حاشیه بر کفایة الاصول» | ||
* «حاشیه بر مکاسب» | *«حاشیه بر مکاسب» | ||
* «رسالهای در اجتهاد و تقلید» | *«رسالهای در اجتهاد و تقلید» | ||
* «رسالهای در طهارت» | *«رسالهای در طهارت» | ||
* «نماز جمعه» | *«نماز جمعه» | ||
* «نماز مسافر» | *«نماز مسافر» | ||
==== نظم ==== | ====نظم==== | ||
* منظومهای در 24 رجز در مدح رسول اللّه و مراثی اهل بیت (ع) | *منظومهای در 24 رجز در مدح رسول اللّه و مراثی اهل بیت (ع) | ||
* منظومهای در روزه | *منظومهای در روزه | ||
* منظومهای در اعتکاف | *منظومهای در اعتکاف | ||
* دیوان شعر فارسی و غزلهای عرفان | *دیوان شعر فارسی و غزلهای عرفان | ||
* دیوانی در مدایح و مراثی اهل بیت (ع) | *دیوانی در مدایح و مراثی اهل بیت (ع) | ||
===اشعار=== | ===اشعار=== | ||
==== ترکیببند: <ref>شانزده بند در رثای سیّدالشّهدا (ع)</ref> ==== | ====ترکیببند: <ref>شانزده بند در رثای سیّدالشّهدا (ع)</ref>==== | ||
1 | |||
===== 1 ===== | |||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
خط ۱۳۸: | خط ۱۲۳: | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
===== 2 ===== | |||
2 | |||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
خط ۱۶۲: | خط ۱۴۶: | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
===== 3 ===== | |||
3 | |||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
خط ۱۸۶: | خط ۱۶۹: | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
====سیزدهبند==== | ====سیزدهبند <ref>در جواب محتشم کاشانی</ref>==== | ||
1 | ===== 1 ===== | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
خط ۲۰۹: | خط ۱۹۲: | ||
{{ب| مشکوة نور و کوکب دُرّىِ نشأتین | مصباح سالکان طریق وفا، حسین }} | {{ب| مشکوة نور و کوکب دُرّىِ نشأتین | مصباح سالکان طریق وفا، حسین }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
2 | |||
===== 2 ===== | |||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب| گلگون قباى عرصه میدان کربلا | زینت فزاى مسند ایوان کربلا }} | {{ب| گلگون قباى عرصه میدان کربلا | زینت فزاى مسند ایوان کربلا }} | ||
خط ۲۲۹: | خط ۲۱۳: | ||
{{ب| سر بر زمین گذاشت که تا سربلند شد | وز خود گذشت تا ز خدا بهرهمند شد }} | {{ب| سر بر زمین گذاشت که تا سربلند شد | وز خود گذشت تا ز خدا بهرهمند شد }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
3 | |||
===== 3 ===== | |||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب| ارباب عشق را چو صلاى بلا زدند | اول به نام عقل نخستین صلا زدند }} | {{ب| ارباب عشق را چو صلاى بلا زدند | اول به نام عقل نخستین صلا زدند }} | ||
خط ۲۴۹: | خط ۲۳۴: | ||
{{ب| در قلزم محبّتِ آن شاه چو حباب | افراشتند خیمه هستى به روى آب }} | {{ب| در قلزم محبّتِ آن شاه چو حباب | افراشتند خیمه هستى به روى آب }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
4 | |||
===== 4 ===== | |||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب| ترسم که بر صحیفه امکان قلم زنند | گر ماجراى کرب و بلا را رقم زنند }} | {{ب| ترسم که بر صحیفه امکان قلم زنند | گر ماجراى کرب و بلا را رقم زنند }} | ||
خط ۲۶۹: | خط ۲۵۵: | ||
{{ب| کلک قضاست از رقم این عزا، کلیل | لوح قدر فرو زده رخساره را به نیل }} | {{ب| کلک قضاست از رقم این عزا، کلیل | لوح قدر فرو زده رخساره را به نیل }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
5 | |||
===== 5 ===== | |||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب| سهم قدَر ز قوس قضا دلنشین رسید | در مرکز محیط رضا، تیر کین رسید }} | {{ب| سهم قدَر ز قوس قضا دلنشین رسید | در مرکز محیط رضا، تیر کین رسید }} | ||
خط ۲۸۹: | خط ۲۷۶: | ||
{{ب| مستغرق جمال ازل گشت لایزال | نوشید از زلال لقا، شربت وصال }} | {{ب| مستغرق جمال ازل گشت لایزال | نوشید از زلال لقا، شربت وصال }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
6 | |||
===== 6 ===== | |||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب| شد نوکِ نى چو نقطه ایجاد را، مدار | از دور مانده، دائرةُ اللّیل و النّهار }} | {{ب| شد نوکِ نى چو نقطه ایجاد را، مدار | از دور مانده، دائرةُ اللّیل و النّهار }} | ||
خط ۳۰۹: | خط ۲۹۷: | ||
{{ب| سر حلقه عقول، چو بر نى مقام کرد | قوس صعود عشق، ظهورى تمام کرد }} | {{ب| سر حلقه عقول، چو بر نى مقام کرد | قوس صعود عشق، ظهورى تمام کرد }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
7 | |||
===== 7 ===== | |||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب| در ناکسان چو قافله بیکسان فتاد | یک بوستان ز لاله، به دست خسان فتاد }} | {{ب| در ناکسان چو قافله بیکسان فتاد | یک بوستان ز لاله، به دست خسان فتاد }} | ||
خط ۳۲۹: | خط ۳۱۸: | ||
{{ب| پس کرد روى خویش سوى روضه رسول | کاى جدِّ تاجبخش من! اى رهبر عقول }} | {{ب| پس کرد روى خویش سوى روضه رسول | کاى جدِّ تاجبخش من! اى رهبر عقول }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
8 | |||
===== 8 ===== | |||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب| این لؤلؤ تر و دُرِ گلگون، حسین توست | وین خشک لعلِ غرقه در خون، حسین توست }} | {{ب| این لؤلؤ تر و دُرِ گلگون، حسین توست | وین خشک لعلِ غرقه در خون، حسین توست }} | ||
خط ۳۴۹: | خط ۳۳۹: | ||
{{ب| آن گاه رو به خلوت امُّ المُصاب کرد | وز سوز دل به مادر دلخون خطاب کرد }} | {{ب| آن گاه رو به خلوت امُّ المُصاب کرد | وز سوز دل به مادر دلخون خطاب کرد }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
9 | |||
===== 9 ===== | |||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب| اى بانوى حجاز! مرا بینوا ببین | چون نى، نواکنان ز غم نینوا ببین }} | {{ب| اى بانوى حجاز! مرا بینوا ببین | چون نى، نواکنان ز غم نینوا ببین }} | ||
خط ۳۶۹: | خط ۳۶۰: | ||
{{ب| اى مادر! از یزید و، از ابن زیاد داد | از آن، که این اساس ستم را نهاد داد! }} | {{ب| اى مادر! از یزید و، از ابن زیاد داد | از آن، که این اساس ستم را نهاد داد! }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
10 | |||
===== 10 ===== | |||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب| کاش آن زمان سراى طبیعت نگون شدى | وز هم گسسته رابطۀ کاف و نون شدى }} | {{ب| کاش آن زمان سراى طبیعت نگون شدى | وز هم گسسته رابطۀ کاف و نون شدى }} | ||
خط ۳۸۹: | خط ۳۸۱: | ||
{{ب| گر شور شام را، به حکایت درآورند | آشوب بامداد قیامت، برآورند }} | {{ب| گر شور شام را، به حکایت درآورند | آشوب بامداد قیامت، برآورند }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
11 | |||
===== 11 ===== | |||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب| اى چرخ! تا درین ستم آباد، کردهاى | پیوسته خانه ستم، آباد کردهاى! }} | {{ب| اى چرخ! تا درین ستم آباد، کردهاى | پیوسته خانه ستم، آباد کردهاى! }} | ||
خط ۴۰۹: | خط ۴۰۲: | ||
{{ب| چون شکوۀ تو را به درِ داور آورند | دود، از نهاد امکان برآورند }} | {{ب| چون شکوۀ تو را به درِ داور آورند | دود، از نهاد امکان برآورند }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
12 | |||
===== 12 ===== | |||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب| خاموش «مفتقر»! که دلِ دهر آب شد | وز سیل اشک، عالم خراب شد }} | {{ب| خاموش «مفتقر»! که دلِ دهر آب شد | وز سیل اشک، عالم خراب شد }} | ||
خط ۴۲۹: | خط ۴۲۳: | ||
{{ب| کس جز شهید عشق، وفایى چنین نکرد | وز دل قبول بار جفایى چنین، نکرد }} | {{ب| کس جز شهید عشق، وفایى چنین نکرد | وز دل قبول بار جفایى چنین، نکرد }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
13 | |||
===== 13 ===== | |||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب| مصباح نور، جلوهگر اندر تنور بود | یا در تنور، آیۀ «اللّه نور»، بود }} | {{ب| مصباح نور، جلوهگر اندر تنور بود | یا در تنور، آیۀ «اللّه نور»، بود }} | ||
خط ۴۵۱: | خط ۴۴۶: | ||
{{ب| انجیل، خون گریست چو آزرده بنگریست | لعلى که روحبخش و شفاى صدور <ref>سینهها،جمع صدر.</ref> بود }} | {{ب| انجیل، خون گریست چو آزرده بنگریست | لعلى که روحبخش و شفاى صدور <ref>سینهها،جمع صدر.</ref> بود }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
====فی لیلة عاشوراء==== | |||
==== فی لیلة عاشوراء ==== | |||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
خط ۵۲۳: | خط ۵۱۶: | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
==== رثاء عبد اللّه بن الحسن (ع) ==== | ====رثاء عبد اللّه بن الحسن (ع)==== | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
خط ۵۵۰: | خط ۵۴۳: | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
==== مدح علی اکبر (ع) ==== | ====مدح علی اکبر (ع)==== | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
خط ۵۹۰: | خط ۵۸۳: | ||
{{ب| زینب شده مفتون تو آغشته اندر خون تو|لیلی ز غم مجنون تو، سرگشتهی سهل و جبل <ref>همان؛ ص 123.</ref> }} | {{ب| زینب شده مفتون تو آغشته اندر خون تو|لیلی ز غم مجنون تو، سرگشتهی سهل و جبل <ref>همان؛ ص 123.</ref> }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
<br /> | |||
====شب یازدهم محرّم==== | |||
==== شب یازدهم محرّم ==== | |||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
خط ۶۲۸: | خط ۶۲۰: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
* [[دانشنامه شعر عاشورایی انقلاب حسینی در شعر شاعران عرب و عجم|دانشنامهی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج 2، ص: 1074-1082.]] | *[[دانشنامه شعر عاشورایی انقلاب حسینی در شعر شاعران عرب و عجم|دانشنامهی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج 2، ص: 1074-1082.]] | ||
* [[کاروان شعر عاشورا|محمد علی مجاهدی، کاروان شعر عاشورا،زمزم هدایت، ج1، ص 504-515.]] | *[[کاروان شعر عاشورا|محمد علی مجاهدی، کاروان شعر عاشورا،زمزم هدایت، ج1، ص 504-515.]] | ||
==پی نوشت== | ==پی نوشت== | ||
[[رده:شاعران]] | [[رده:شاعران]] | ||
[[رده:شاعران فارسی زبان]] | [[رده:شاعران فارسی زبان]] | ||
[[رده:شاعران متأخر]] | [[رده:شاعران متأخر]] | ||
<references /> | <references /> | ||
[[رده:شاعران ایرانی]] |
ویرایش