پامنبرخوانی: تفاوت میان نسخه‌ها

«پامنبرخوانی» یا «پیش منبرخوانی» نوعی نوحه خوانی است و به انواع آواهایی اطلاق می شود که در روضه پس از پایان ذکر و پیش از روضه و گاه در پایان روضه خوانده می شود. در مجالسی هم که در ابتدا و انتهای مجلس، روضه خوانی برپا شود، «نوحه پامنبری بین دو روضه» خوانده می شود. پامنبرخوانی در برخی شهرها و روستاها در مجالس سوگواری بزرگان دین، به ویژه اباعبدالله الحسین (ع) و شهیدان پاک نهاد کربلا به صورت دسته جمعی مانند تواشیح اجرا می گردد. پامنبرخوانی پیش از نوحه سینه زنی با اشعاری در قالب نصیحت، پند و اندرز، یا در وصف باری تعالی و ائمه اطهار (ع) و بزرگان دین خوانده می شود.  

در دهه اول محرم در روستای ندوشن پیش از اینکه سخنران به منبر برود، عده ای که در پایین منبر نشسته اند، ذکرهای گوناگونی رامی خوانند که به آن پامنبری می گویند. این ذکر برای افراد مختلف، متفاوت و شامل یک یا چند بیت است: <ref>قاسمی ندوشن، 1380، ص 79-80.</ref>

{{ب| آید به دشت کربلا آه و ظلم و داد واویلا | گردد به دور خیمه ها فریاد واویلا }}

{{ب| گوید حسین من چه شد فریاد و واویلا | نور دو عین ممن چه شد فریاد و واویلا }}

{{ب| چون آمد روز عاشورا | حسین شد بی کس و تنها }}

در شب های هفتم، هشتم و سیزدهم محرم در یزد، چند نفر دایره وار در پای منبر می نشینند و در دو گروه، اشعاری را می خوانند. شعر زیر نمونه ای از پامنبرخوانی یزد است: <ref>هاشمی پور، 1380، ص 201-206.</ref>

در مشهد، در مراسم عزاداری امام حسین (ع) اشعاری به عنوان «پیش منبری» یا «پامنبری» خوانده می شود. اشعار زیر نمونه ای از پیش منبری در مشهد است: <ref>خوش منظر، 1387، ص 199. </ref>  

در سیرجان هم برخی افراد پای منبر، در پایان هر روضه، اشعاری را با آهنگ خاص می خواندند، به خواندن این اشعار «پامنبری گرفتن» می گفتند. در ادامه، نمونه ای از این اشعار آمده است: <ref>مؤید محسنی، 1381، ص 265-266. </ref>

در شاهرود و بسطام از اول ماه محرم در اغلب مساجد، تکایا و حسینیه های شهرها و روستاها، پیش از شروع روض خوانی، پامنبری اجرا می شود.  

ابتدا یکی از پامنبری خوان ها می گوید: «بر خلق خوش نازنین و بی عیب محمد و آل محمد صلوات»، سپس «پامنبری خوان» چنین می خواند:  

{{ب| گردد به دور خیمه ها | گردد به دور کشه ها }}  

{{ب| ز آنجا روان به قتلگاه | گردد به دور کشته ها }}

{{ب| کو اکبرم کو اصغرم؟ | کو اهل بیبت اطهرم }}  

در قسمت آخر و پایانی پامنبری، عزاداران با کشیدن صدا شیون «یا امام» سر می دهند و در دم دادن مصرع اول و آخر، مدعوین مانند مجریان سه بار و با همان آهنگ می گویند:  

سپس دو بیتی زیر را می خواند:  

هنگام ختم پامنبری، شرکت کنندگان با گفتن آمین یا رب العالمین صلوات می فرستند. <ref>ناصحی، 1383، ص 51-54.</ref>

اشعار پامنبری زیر در شاهرود اجرا می شود:  

{{ب| رأسش به نوک نیزه ها.... یاران واویلا | از ظلم و جور اشقیا.... یاران واویلا }}  

در بخش آخر پامنبری، بیت اول شعر زیر به صورت بریده بریده اجرا می شود و در ادامه عزاداران حسینی تا پایان، با آهنگ سطر اول، دم می گیرند. مانند:  

{{ب| آبش ندادند و لب تشنه کشته اند...! در دشت کربلا | این ظلم بر حسین و اولاد او چرا...؟ فریاد از این عزا }}

مراسم پامنبری با اشعاری کوبنده و حماسی ختم می شود و مجلس آماده وعظ و سخنرانی و ذکر مصیبت می گردد و با ذکر صلوات، مراسم منبرخوانی به پایان می رسد. <ref>همان، 56.</ref>