۱۰٬۰۷۲
ویرایش
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
T.ramezani (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
T.ramezani (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
آیین‌ها طی زمان‌های مختلف تکرار می‌شوند و در این تکرار، به فراخور سلیقه مردم، شاخ و برگ می‌یابند؛ شاخ و برگی که گاه با ژرف‌نگری می‌توان آن‌ها را به تنه اصلی متصل دانست. مراسم تشت‌گردانی و تشت‌گذاری که امروزه نیز با تفاوت‌های اندکی در مناطق شمالی ایران چون گذشته اجرا می‌شوند، از این قسم‌اند؛ تشتی که به صورت نمادین در آن آب، خاک متبرک یا شمع می‌گذارند. تشت‌گردانی ماسوله امروزه نیز مانند گذشته در روز پنجم محرم برگزار می‌شود؛ به این ترتیب که یک نفر تشتی را بالای سر خود می‌گیرد و در محله «کشه سر» می‌گرداند. در حالی که افراد به سر و سینه می‌زنند و علم «کشه سر» در جلوی دسته عزاداران حرکت داده می‌شود، مردم از هر نقطه ماسوله، خود را به محله «کشه سر» می‌رسانند و نذورات خود را از پشت‌بام داخل تشت روان می‌اندازند و به جای آن یک سکه «صاحب زمان» به عنوان تبرک دریافت می‌کنند. <ref>مهدی زاده، قاسم، ماسوله، گیلان، 1358.</ref> | آیین‌ها طی زمان‌های مختلف تکرار می‌شوند و در این تکرار، به فراخور سلیقه مردم، شاخ و برگ می‌یابند؛ شاخ و برگی که گاه با ژرف‌نگری می‌توان آن‌ها را به تنه اصلی متصل دانست. مراسم تشت‌گردانی و تشت‌گذاری که امروزه نیز با تفاوت‌های اندکی در مناطق شمالی ایران چون گذشته اجرا می‌شوند، از این قسم‌اند؛ تشتی که به صورت نمادین در آن آب، خاک متبرک یا شمع می‌گذارند. تشت‌گردانی ماسوله امروزه نیز مانند گذشته در روز پنجم محرم برگزار می‌شود؛ به این ترتیب که یک نفر تشتی را بالای سر خود می‌گیرد و در محله «کشه سر» می‌گرداند. در حالی که افراد به سر و سینه می‌زنند و علم «کشه سر» در جلوی دسته عزاداران حرکت داده می‌شود، مردم از هر نقطه ماسوله، خود را به محله «کشه سر» می‌رسانند و نذورات خود را از پشت‌بام داخل تشت روان می‌اندازند و به جای آن یک سکه «صاحب زمان» به عنوان تبرک دریافت می‌کنند. <ref>مهدی زاده، قاسم، ماسوله، گیلان، 1358.</ref> | ||
==تشت‌گذاری در گیلان== | ==تشت‌گذاری در گیلان== | ||
مراسم | [[پرونده:تشت گذاری در تالش.jpg|بندانگشتی|تشت گذاری در تالش <ref>[http://www.iribnews.ir/fa/news/1816153/%D8%A8%D8%B1%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9%86-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D8%B7%D8%B4%D8%AA-%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%D8%A7%D9%84%D8%B4 خبرگزاری صدا و سیمای گیلان] </ref>]] | ||
مراسم تشت‌گذاری شانکاور در حال حاضر نیز مانند سالیان پیش در اغلب مناطق استان گیلان برگزار می‌شود. در این رسم، مردم یک تشت مسی را با شاخه‌های سبز و پارچه‌های سبز و سیاه می‌آرایند و آن را پر از آب می‌کنند و در گوشه‌ای از مسجد می‌گذارند و چند جام برنجی نیز در کنار آن قرار می‌دهند و یک نفر به عنوان سقا از همان تشت به عزاداران حسینی آب می‌رساند. <ref>کاظمی، رضا، شانکاور، رضوان شهر، گیلان، 1353.</ref> | |||
ترکیبی از این دو آیین یعنی نوشیدن از آب تشت و انداختن نذورات در آن نیز در قاسم خان تالش از اول تا سیزدهم محرم برگزار می‌شد. <ref>ذاکری، موسی، قاسم خان، تالش، گیلان، 1346.</ref> | ترکیبی از این دو آیین یعنی نوشیدن از آب تشت و انداختن نذورات در آن نیز در قاسم خان تالش از اول تا سیزدهم محرم برگزار می‌شد. <ref>ذاکری، موسی، قاسم خان، تالش، گیلان، 1346.</ref> | ||
==مراسم چهل منبر== | ==مراسم چهل منبر== | ||
[[پرونده:مراسم چهل منبر در بروجرد 1.jpg|بندانگشتی|مراسم چهل منبر در بروجرد <ref>[https://www.yjc.ir/fa/news/6263021/%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9%86-%D8%B9%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%DA%86%D9%87%D9%84-%D9%85%D9%86%D8%A8%D8%B1-%D8%AE%D8%B1%D9%85-%D8%A2%D8%A8%D8%A7%D8%AF باشگاه خبرنگاران جوان]</ref>]] | |||
نکته مشترک در تمامی آیین‌های مربوط به تشت این است که تشت به وسیله‌ای برای حاجت‌خواهی مردم تبدیل شده و به عنوان نشانه‌ای از امام، عزیز شمرده می‌شود. نمونه این حاجت‌خواهی را در مراسم «چهل منبر» که در بیشتر نقاط ایران برگزار می‌شود، می‌توان مشاهده کرد. برای مثال در بروجرد، عصر تاسوعا زنان با پای برهنه و صورت پوشیده به صورت دسته‌جمعی به چهل سقاخانه سر می‌زنند و در گل تشت کنار منبر هر سقاخانه شمعی روشن می‌نشاندند و از کنار منبر به منظور تبرک نقل یا قندی برمی‌دارند. در بجنورد، در شب شام غریبان، در گوشه مسجد، تشتی قرار می‌دهند و مردم در آن شمع حاجت روشن می‌کنند. شمع‌ها باید تا آخر سوخته شوند. زن‌ها کنار تشت مقداری نبات و پول می‌گذارند. در پایان عزاداری، نبات‌ها به عنوان تبرک بین مردم تقسیم می‌شود. <ref>رضایی، جواد، ده گاه، بجنورد، خراسان شمالی، 1377.</ref> در سبزوار، تشت گل برای روشن کردن شمع نذری، با گلاب و خاک مهر درست می‌شود. تشت پر از گل دم در مسجد گذاشته می‌شود تا عزاداران هنگام ورود به مسجد قدری گل به پیشانی خود بمالند. | نکته مشترک در تمامی آیین‌های مربوط به تشت این است که تشت به وسیله‌ای برای حاجت‌خواهی مردم تبدیل شده و به عنوان نشانه‌ای از امام، عزیز شمرده می‌شود. نمونه این حاجت‌خواهی را در مراسم «چهل منبر» که در بیشتر نقاط ایران برگزار می‌شود، می‌توان مشاهده کرد. برای مثال در بروجرد، عصر تاسوعا زنان با پای برهنه و صورت پوشیده به صورت دسته‌جمعی به چهل سقاخانه سر می‌زنند و در گل تشت کنار منبر هر سقاخانه شمعی روشن می‌نشاندند و از کنار منبر به منظور تبرک نقل یا قندی برمی‌دارند. در بجنورد، در شب شام غریبان، در گوشه مسجد، تشتی قرار می‌دهند و مردم در آن شمع حاجت روشن می‌کنند. شمع‌ها باید تا آخر سوخته شوند. زن‌ها کنار تشت مقداری نبات و پول می‌گذارند. در پایان عزاداری، نبات‌ها به عنوان تبرک بین مردم تقسیم می‌شود. <ref>رضایی، جواد، ده گاه، بجنورد، خراسان شمالی، 1377.</ref> در سبزوار، تشت گل برای روشن کردن شمع نذری، با گلاب و خاک مهر درست می‌شود. تشت پر از گل دم در مسجد گذاشته می‌شود تا عزاداران هنگام ورود به مسجد قدری گل به پیشانی خود بمالند. | ||
==منبع== | ==منبع== | ||
اصغر شعاع، علی آنی‌زاده، رقیه حاج محمدیاری، شهرزاد دوستی، الهه شایسته رخ، محرم و صفر در فرهنگ مردم ایران، صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، ص 80-85. | اصغر شعاع، علی آنی‌زاده، رقیه حاج محمدیاری، شهرزاد دوستی، الهه شایسته رخ، محرم و صفر در فرهنگ مردم ایران، صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، ص 80-85. | ||
==پی نوشت== | ==پی نوشت== | ||