علمبندان: تفاوت میان نسخه‌ها

۱ بایت حذف‌شده ،  ‏۲ اکتبر ۲۰۱۸
جز
خط ۹: خط ۹:
در گذشته، جدای از مسائل اعتقادی و معنوی مراسم، کارکردهای سیاسی و اجتماعی نیز برای علم گردانی مترتب بود یکپارچگی اجتماعی (هم هدف بودن) و احساس همبستگی و وابستگی (تشکیل روابط صمیمی بین اعضا) از مهم ترین کارکردهای اجتماعی این مراسم به شمار می‌رود جدای از آن این رسم گاه در گذشته فراتر از یک مراسم مذهبی عمل می‌کرد؛ مثلاً برای احقاق حق یک مظلوم و یا آزادی یک زندانی بی گناه.  
در گذشته، جدای از مسائل اعتقادی و معنوی مراسم، کارکردهای سیاسی و اجتماعی نیز برای علم گردانی مترتب بود یکپارچگی اجتماعی (هم هدف بودن) و احساس همبستگی و وابستگی (تشکیل روابط صمیمی بین اعضا) از مهم ترین کارکردهای اجتماعی این مراسم به شمار می‌رود جدای از آن این رسم گاه در گذشته فراتر از یک مراسم مذهبی عمل می‌کرد؛ مثلاً برای احقاق حق یک مظلوم و یا آزادی یک زندانی بی گناه.  
== مراسم علمنبدان==
== مراسم علمنبدان==
مراسم علم گردانی در مناطق مختلف به شکل‌های گوناگونی انجام می‌شود. برای مثال، در میناب «مراسم علم پیغمبر» برگزار می‌گردد. اگرچه پیدایش و چگونگی شکل گیری این مراسم مشخص نیست، اما احتمال می‌رود، که این مراسم ابتدا به شکل علم گردانی‌های ساده برای جمع نذورات صورت می‌گرفت و علم‌ها نشانی از حسینیه‌ها بوده‌اند و با گرد آمدن عزاداران و حسینیه‌ها در یک محل برای عزاداری مشترک، کم کم این مراسم کامل شده است.  در بعضی مناطق، بانیان، با همراهی اقوام علم‌ها را در خانه های خود می بستند و برای مراسم به حسینیه و مسجد می آوردند. برای مثال یک روز پیش از محرم، یعنی غروب آخرین روز ماه ذی الحجه، علمبندها که بیشتر آن ها سادات بودند، علم‌ها را در خانه می‌بستند و به مسجد عاشورا حمل می‌کردند و بعد از نوحه خوانی و روضه خوانی، علم‌ها را به پای منبر می‌بردند که در اصطلاح به آن «به تخت بردن علم» می‌گفتند. بستن علم به عهده «پیرغلام» و سادات بود. پیرغلام کهنسال ترین سادات علمدار بود. پس از بسته شدن علم هاف چند تن از سادات، علم ها را برمی داشتند و دور حسینیه ها می چرخاندند و بعد در اطراف علم سینه می زدند که به «حسین به / حسین به» مشهور بود. <ref>سعیدی، بی نام، بیرجند، خراسان جنوبی، 1364.</ref> در برخی مناطق هم مراسم علمبندان در حسینیه و مسجد انجام میشد. برای این کار روز قبل از مراسم، پارچه های علم را می شستند و خشک می کردند. صبح روز علمبندان، پاووشی خوان، مردن را با خواندن اشعاری در رثای امام حسین (ع)8 یا با نواختن نوعی شیپور آگاه می کرد. پس از جمع شدن مردم، بانیان به اتفاق ریش سفیدان و سادات، علم را می بستند. در حین کار، اسپند دود می کردند و شخصی چاووششی می خواند و دیگران صلوان می فرستادند. مراسم نوحه خوانی و روضه خوانی هم در بعضی مناطق در حین مراسم علمبندان برپا میشد. <ref>کاووسی، بی نام، بیرجند، خراسان جنوبی، 1353.</ref>
مراسم علم گردانی در مناطق مختلف به شکل‌های گوناگونی انجام می‌شود. برای مثال، در میناب «مراسم علم پیغمبر» برگزار می‌گردد. اگرچه پیدایش و چگونگی شکل گیری این مراسم مشخص نیست، اما احتمال می‌رود، که این مراسم ابتدا به شکل علم گردانی‌های ساده برای جمع نذورات صورت می‌گرفت و علم‌ها نشانی از حسینیه‌ها بوده‌اند و با گرد آمدن عزاداران و حسینیه‌ها در یک محل برای عزاداری مشترک، کم کم این مراسم کامل شده است.  در بعضی مناطق، بانیان، با همراهی اقوام علم‌ها را در خانه های خود می بستند و برای مراسم به حسینیه و مسجد می آوردند. برای مثال یک روز پیش از محرم، یعنی غروب آخرین روز ماه ذی الحجه، علمبندها که بیشتر آن ها سادات بودند، علم‌ها را در خانه می‌بستند و به مسجد عاشورا حمل می‌کردند و بعد از نوحه خوانی و روضه خوانی، علم‌ها را به پای منبر می‌بردند که در اصطلاح به آن «به تخت بردن علم» می‌گفتند. بستن علم به عهده «پیرغلام» و سادات بود. پیرغلام کهنسال ترین سادات علمدار بود. پس از بسته شدن علم هاف چند تن از سادات، علم ها را برمی داشتند و دور حسینیه ها می چرخاندند و بعد در اطراف علم سینه می زدند که به «حسین به / حسین به» مشهور بود. <ref>سعیدی، بی نام، بیرجند، خراسان جنوبی، 1364.</ref> در برخی مناطق هم مراسم علمبندان در حسینیه و مسجد انجام میشد. برای این کار روز قبل از مراسم، پارچه های علم را می شستند و خشک می کردند. صبح روز علمبندان، پاووشی خوان، مردن را با خواندن اشعاری در رثای امام حسین (ع) یا با نواختن نوعی شیپور آگاه می کرد. پس از جمع شدن مردم، بانیان به اتفاق ریش سفیدان و سادات، علم را می بستند. در حین کار، اسپند دود می کردند و شخصی چاووششی می خواند و دیگران صلوان می فرستادند. مراسم نوحه خوانی و روضه خوانی هم در بعضی مناطق در حین مراسم علمبندان برپا میشد. <ref>کاووسی، بی نام، بیرجند، خراسان جنوبی، 1353.</ref>


== مراسم علمنبدان در مناطق مختلف==
== مراسم علمنبدان در مناطق مختلف==
۱۰٬۰۷۲

ویرایش