حجار بن‌ ابجر عجلی: تفاوت میان نسخه‌ها

حجار بن‌ ابجر عجلی (ویرایش)

نسخهٔ ‏۱۲ مارس ۲۰۱۸، ساعت ۱۶:۰۴

۲٬۰۵۵ بایت اضافه‌شده ، ‏۱۲ مارس ۲۰۱۸

جز

بدون خلاصۀ ویرایش

T.ramezani

۱۰٬۰۷۲

ویرایش

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-حجّاربن‌ ابجر از فرماندهان سپاه عمربن سعد در کربلا بود.
+'''حَجّار بْن اَبْجَر عِجْلی،''' از اشراف کوفه و از فرماندهان لشکر عمر بن سعد در واقعه کربلا، از کسانی بود که به امام حسین (ع) نامه نوشت و او را به کوفه دعوت کرد، اما با تسلط عبیدالله بن زیاد بر کوفه در پراکنده کردن مردم از اطراف مسلم بن عقیل نقش داشت. حجار در واقعه کربلا از فرماندهان سپاه عمر بن سعد بود و پس از واقعه در زمره مخالفان قیام مختار قرار داشت و به مصعب بن زبیر پیوست. مصعب او را به مقابله با عبیدالله بن حر جعفی فرستاد و سپس در جنگ مصعب با عبدالملک بن مروان به عبدالملک محلق شد.
-حجّاربن‌ ابجربن جابربن بجیربن عائذبن شریط‌بن عمروبن مالک‌بن ربیعه از طایفه عجل است.<ref>- الطبقات الکبری، ج6، ص250؛ تاریخ طبری، ج11، ص66. </ref> پدرش ابجر نصرانی بود. حجار مسلمان شد و سالار قبیله بکربن وائل گردید. کنیه‌اش ابواُسید بود.<ref>- تاریخ طبری، ج11، ص66. </ref>
-اولین بار که از او سخن به میان آمده است زمانی است که در مراسم تدفین پدرش شرکت داشت. بنا به نقل طبری قبل از شهادت امیرالمؤمنین علی(ع)، ابجر درگذشت و در مراسم تدفین او مسلمانان و مسیحیان با هم شرکت داشتند. عبدالرحمن‌بن ملجم مرادی از این امر در شگفت شد و گفت اگر مقصودی که برای آن آمده‌ام نبود، جمعشان را با شمشیر پراکنده می‌کردم.<ref>- ر.ک : انساب الاشراف، ج3، ص255؛ الاخبار الطوال، ص214؛ تاریخ طبری، ج5، ص146؛ الاصابه فی تمییز الصحابه، ج2، ص143. </ref>
-زمانی که زیادبن ابیه بر ضد حُجربن عَدی از سران قریش شهادت گرفت، حجّار نیز در زمره شهادت‌دهندگان بود.<ref>- انساب الاشراف، ج3، ص263؛ تاریخ طبری، ج5، ص270.</ref>
-در دوران حکومت یزید، حجاربن‌ ابجر جزء افراد فرصت‌طلب‌ و سودجویی‌ بود که‌ با سنجیدن‌ توازن‌ قوا موضع‌ خود را مشخص‌ می‌کردند. چون‌ دید مسلم‌بن‌ عقیل‌ در کوفه‌ پیشرفت‌ خوبی‌ دارد، او جزء کسانی بود که به امام‌ حسین‌(ع) نامه نوشتند و از او دعوت کردند که به کوفه بیاید<ref>- انساب الاشراف، ج3، ص370؛الاخبار الطوال، ص 229؛ تاریخ طبری، ج5، ص353؛ الفتوح، ج5، ص30؛ الکامل فی التاریخ، ج4، ص20-21؛ البدایه و النهایه، ج8، ص151؛ تجارب الامم، ج2، ص40.</ref> و چون عبیدالله بر کوفه مسلط شد، به او پیوست.
-هنگام قیام مسلم‌بن عقیل، پسر زیاد چون‌ خود را گرفتار دید، از بیست‌ تن‌ بزرگان‌ کوفه‌ که‌ گرد او را گرفته‌ بودند، تنی‌ چند را میان‌ مردم‌ فرستاد تا به ‌وسیله‌ زر و زور و تزویر جمعیت‌ را پراکنده‌ سازند. آنان‌ که‌ مردانی‌ کار آزموده‌ بودند، می‌دانستند مردم‌ بی‌تدبیر و آشوب‌گر را چه‌گونه‌ می‌توان‌ از هیجان‌ باز داشت‌. حجّاربن‌ ابجر یکی از آن افراد بود.<ref>- الاخبار الطوال، ص238-239؛ تاریخ طبری، ج5، ص348-350؛ مروج الذهب، ج2، ص252.</ref> به این ترتیب در طی یک روز مردمی‌ که‌ بر سر جان‌ خود با مسلم‌ پیمان‌ بسته‌ بودند، از گرد او پراکنده شدند.<ref>- ر.ک : انساب الاشراف، ج2، ص336-338؛ الاخبار الطوال، ص238-239؛ تاریخ طبری، ج5، ص348-350؛ الفتوح، ج5، ص49-50.</ref>
-به گفته دینوری، عبیدالله او را به همراه شمربن ذی‌الجوشن، حُصَین‌بن نُمَیر و شبث‌بن ربعی به یاری عمربن سعد فرستاد.<ref>-  انساب الاشراف، ج3، ص387؛ الاخبار الطوال، ص254. </ref>
-روز عاشورا هزار جنگجو تحت فرماندهی حجاربن ابجر بود.<ref>-  الاخبار الطوال، ص302-303؛ تاریخ طبری، ج4، ص334؛ الکامل فی التاریخ، ج4، ص59-60. </ref>
-صبح روز عاشورا، امام‌ حسین(ع) سران‌ سپاه‌ عمربن‌ سعد از جمله او را مورد خطاب‌ قرار داد و فرمود: ای‌ شبث‌بن‌ ربعی‌، ای‌ حجاربن‌ ابجر، ای‌ قیس‌بن‌ اشعث‌، ای‌ یزیدبن‌ حارث‌! آیا شما برای‌ من‌ نامه‌ ننوشتید که‌: به سوی ما روانه شو‌؟ اینک‌ من‌ آمده‌ام‌! اگر آمدنم‌ را ناخوش‌ دارید، برمی‌گردم.<ref>-  انساب الاشراف، ج3، ص396؛ تاریخ طبری، ج5، ص425؛ الکامل فی التاریخ، ج4، ص62؛ البدایه و النهایه، ج8، ص179.</ref>
-پس از شهادت امام‌ حسین‌(ع)، او در کوفه می‌زیست و در هنگام تسلط زبیریان بر کوفه، به آنان پیوست.
-به هنگام قیام مختار ثقفی به سال 66 هجری، حجّار جزو سرداران عبدالله‌بن مطیع والی کوفه بود و ابن‌مطیع او را با حدود سه هزار سپاهی به جنگ مختار فرستاد. مختار، احمربن شمیط را به مقابله او فرستاد. سپاه حجار که مختار را در محاصره گرفته بودند، هنگام حمله ابراهیم‌بن مالک اشتر فرمانده سپاه مختار، عقب‌نشینی کردند و تا کوچه‌ها و گذرهای کوفه متواری شد.<ref>- ر.ک : انساب الاشراف، ج6، ص391؛ تاریخ طبری، ج6، ص22؛ الفتوح، ج6، ص234-235؛ الکامل فی التاریخ، ج4، ص219.  </ref>
-در  روز ” جبّانة السبیع “ هنگام نبرد با مختار او و گروهش بین تمارین و شوره‌زارها جای گرفتند و چون از سپاه مختار شکست خوردند، از کوفه فرار کردند.<ref>- ر.ک : انساب الاشراف، ج6، ص398؛ تاریخ طبری، ج6، ص52-56؛ الفتوح، ج6، ص238.   </ref>
-پس از آنکه بزرگان کوفه از جمله حجاربن‌ ابجر از مختار شکست خوردند، به بصره گریختند و به مصعب‌بن زبیر که از طرف برادرش عبدالله‌ حکمران بصره بود، پیوستند و او را به جنگ با مختار برانگیختند.
-پس از قتل مختار او در کنار مصعب قرار داشت و از طرف او به جنگ با عبیدالله‌بن حُرّ جعفی مأمور شد، اما از عبیدالله‌ شکست خورد و مجبور به هزیمت گردید. به همین علت مصعب به او ناسزا گفت. <ref>- ر.ک : انساب الاشراف، ج7، ص37؛ الکامل فی التاریخ، ج4، ص293.</ref>
-پس از آنکه جنگ مصعب با عبدالملک‌بن مروان شدت گرفت، او و دیگر سران کوفه از جمله زحربن قیس، عتاب‌بن ورقاء و محمدبن عمیر به عبدالملک پیوستند و از او خواستند تا ولایت اصفهان را به آنان بدهد. عبدالملک نیز قول آنجا را به همه آنان داد،<ref>-  انساب الاشراف، ج7، ص68؛ تاریخ طبری، ج6، ص134؛ الکامل فی التاریخ، ج4، ص293؛ تجارب الامم، ج2، ص235.</ref> اما بالاخره اصفهان را به عتاب‌بن ورقاء داد.<ref>-  الکامل فی التاریخ، ج4، ص293. </ref>
+{{جعبه اطلاعات قاتل شهدای کربلا
+|اطلاعات قاتل =
+| تصویر        =
+| توضیح تصویر  =
+| نام کامل     =حَجّار بْن اَبْجَر بن جابر بن بجیر بن عائذ بن شریط‌ بن عمرو بن مالک‌ بن ربیعه بن عِجْلی
+| کنیه         =ابواُسید
+| لقب          =
+| زادروز/زادگاه =
+| محل زندگی     =کوفه
+| نسب/قبیله    =قبیله بکر بن وائل
+| خویشاوندان سرشناس   =
+| تاریخ و مکان درگذشت=
+| نحوه درگذشت=
+| مدفن =
+| اقدامات =
+| انگیزه    =
+| نقش‌های برجسته    =از فرماندهان لشکر عمر بن سعد
+| دیگر فعالیت‌ها   =پراکنده کردن کوفیان از اطراف مسلم • از مخالفان قیام مختار
+}}
+==زندگینامه==
+حجّار بن‌ ابجر بن جابر بن بجیر بن عائذ بن شریط‌ بن عمرو بن مالک‌ بن ربیعه از طایفه عجل است.<ref>- الطبقات الکبری، ج6، ص250؛ تاریخ طبری، ج11، ص66. </ref> پدرش ابجر نصرانی بود. حجار مسلمان شد و سالار قبیله بکر بن وائل گردید. کنیه‌اش ابواُسید بود.<ref>- تاریخ طبری، ج11، ص66. </ref>
+===در مراسم تدفین پدر===
+اولین بار که از او سخن به میان آمده است زمانی است که در مراسم تدفین پدرش شرکت داشت. بنا به نقل طبری قبل از شهادت امیرالمؤمنین علی (ع)، ابجر درگذشت و در مراسم تدفین او مسلمانان و مسیحیان با هم شرکت داشتند. عبدالرحمن‌ بن ملجم مرادی از این امر در شگفت شد و گفت اگر مقصودی که برای آن آمده‌ام نبود، جمعشان را با شمشیر پراکنده می‌کردم.<ref>- ر.ک : انساب الاشراف، ج3، ص255؛ الاخبار الطوال، ص214؛ تاریخ طبری، ج5، ص146؛ الاصابه فی تمییز الصحابه، ج2، ص143. </ref>
+==در زمان زیاد بن ابیه==
+زمانی که زیاد بن ابیه بر ضد حُجر بن عَدی از سران قریش شهادت گرفت، حجّار نیز در زمره شهادت‌دهندگان بود.<ref>- انساب الاشراف، ج3، ص263؛ تاریخ طبری، ج5، ص270.</ref>
+==در دوران حکومت یزید==
+در دوران حکومت یزید، حجار بن‌ ابجر جزء افراد فرصت‌طلب‌ و سودجویی‌ بود که‌ با سنجیدن‌ توازن‌ قوا موضع‌ خود را مشخص‌ می‌کردند. چون‌ دید مسلم‌ بن‌ عقیل‌ در کوفه‌ پیشرفت‌ خوبی‌ دارد، او جزء کسانی بود که به امام‌ حسین‌ (ع) نامه نوشتند و از او دعوت کردند که به کوفه بیاید<ref>- انساب الاشراف، ج3، ص370؛الاخبار الطوال، ص 229؛ تاریخ طبری، ج5، ص353؛ الفتوح، ج5، ص30؛ الکامل فی التاریخ، ج4، ص20-21؛ البدایه و النهایه، ج8، ص151؛ تجارب الامم، ج2، ص40.</ref> و چون عبیدالله بر کوفه مسلط شد، به او پیوست.
+==هنگام قیام مسلم‌ بن عقیل==
+هنگام قیام مسلم‌ بن عقیل، پسر زیاد چون‌ خود را گرفتار دید، از بیست‌ تن‌ بزرگان‌ کوفه‌ که‌ گرد او را گرفته‌ بودند، تنی‌ چند را میان‌ مردم‌ فرستاد تا به ‌وسیله‌ زر و زور و تزویر جمعیت‌ را پراکنده‌ سازند. آنان‌ که‌ مردانی‌ کار آزموده‌ بودند، می‌دانستند مردم‌ بی‌تدبیر و آشوب‌گر را چگونه‌ می‌توان‌ از هیجان‌ باز داشت‌. حجّار بن‌ ابجر یکی از آن افراد بود.<ref>- الاخبار الطوال، ص238-239؛ تاریخ طبری، ج5، ص348-350؛ مروج الذهب، ج2، ص252.</ref> به این ترتیب در طی یک روز مردمی‌ که‌ بر سر جان‌ خود با مسلم‌ پیمان‌ بسته‌ بودند، از گرد او پراکنده شدند.<ref>- ر.ک : انساب الاشراف، ج2، ص336-338؛ الاخبار الطوال، ص238-239؛ تاریخ طبری، ج5، ص348-350؛ الفتوح، ج5، ص49-50.</ref>
+==نقش حجار بن ابجر در واقعه کربلا==
+به گفته دینوری، عبیدالله او را به همراه شمر بن ذی‌الجوشن، حُصَین‌ بن نُمَیر و شبث‌ بن ربعی به یاری عمر بن سعد فرستاد.<ref>-  انساب الاشراف، ج3، ص387؛ الاخبار الطوال، ص254. </ref>
+روز عاشورا هزار جنگجو تحت فرماندهی حجار بن ابجر بود.<ref>-  الاخبار الطوال، ص302-303؛ تاریخ طبری، ج4، ص334؛ الکامل فی التاریخ، ج4، ص59-60. </ref>
+===روز عاشورا===
+صبح روز عاشورا، امام‌ حسین‌ (ع) سران‌ سپاه‌ عمر بن‌ سعد از جمله او را مورد خطاب‌ قرار داد و فرمود: ای‌ شبث‌ بن‌ ربعی‌، ای‌ حجار بن‌ ابجر، ای‌ قیس‌ بن‌ اشعث‌، ای‌ یزید بن‌ حارث‌! آیا شما برای‌ من‌ نامه‌ ننوشتید که‌: به سوی ما روانه شو‌؟ اینک‌ من‌ آمده‌ام‌! اگر آمدنم‌ را ناخوش‌ دارید، برمی‌گردم.<ref>-  انساب الاشراف، ج3، ص396؛ تاریخ طبری، ج5، ص425؛ الکامل فی التاریخ، ج4، ص62؛ البدایه و النهایه، ج8، ص179.</ref>
+===پس از شهادت امام‌ حسین‌ (ع)===
+پس از شهادت امام‌ حسین‌ (ع)، او در کوفه می‌زیست و در هنگام تسلط زبیریان بر کوفه، به آنان پیوست.
+==قیام مختار ثقفی==
+به هنگام قیام مختار ثقفی به سال 66 هجری، حجّار جزو سرداران عبدالله‌ بن مطیع والی کوفه بود و ابن‌مطیع او را با حدود سه هزار سپاهی به جنگ مختار فرستاد. مختار، احمر بن شمیط را به مقابله او فرستاد. سپاه حجار که مختار را در محاصره گرفته بودند، هنگام حمله ابراهیم‌ بن مالک اشتر فرمانده سپاه مختار، عقب‌نشینی کردند و تا کوچه‌ها و گذرهای کوفه متواری شد.<ref>- ر.ک : انساب الاشراف، ج6، ص391؛ تاریخ طبری، ج6، ص22؛ الفتوح، ج6، ص234-235؛ الکامل فی التاریخ، ج4، ص219.  </ref>
+در  روز ”جبّانة السبیع“ هنگام نبرد با مختار او و گروهش بین تمارین و شوره‌زارها جای گرفتند و چون از سپاه مختار شکست خوردند، از کوفه فرار کردند.<ref>- ر.ک : انساب الاشراف، ج6، ص398؛ تاریخ طبری، ج6، ص52-56؛ الفتوح، ج6، ص238.   </ref>
+پس از آنکه بزرگان کوفه از جمله حجار بن‌ ابجر از مختار شکست خوردند، به بصره گریختند و به مصعب‌ بن زبیر که از طرف برادرش عبدالله‌ حکمران بصره بود، پیوستند و او را به جنگ با مختار برانگیختند.
+===پس از قتل مختار===
+پس از قتل مختار او در کنار مصعب قرار داشت و از طرف او به جنگ با عبیدالله‌ بن حُرّ جعفی مأمور شد، اما از عبیدالله‌ شکست خورد و مجبور به هزیمت گردید. به همین علت مصعب به او ناسزا گفت. <ref>- ر.ک : انساب الاشراف، ج7، ص37؛ الکامل فی التاریخ، ج4، ص293.</ref>
+پس از آنکه جنگ مصعب با عبدالملک‌ بن مروان شدت گرفت، او و دیگر سران کوفه از جمله زحر بن قیس، عتاب‌ بن ورقاء و محمد بن عمیر به عبدالملک پیوستند و از او خواستند تا ولایت اصفهان را به آنان بدهد. عبدالملک نیز قول آنجا را به همه آنان داد،<ref>-  انساب الاشراف، ج7، ص68؛ تاریخ طبری، ج6، ص134؛ الکامل فی التاریخ، ج4، ص293؛ تجارب الامم، ج2، ص235.</ref> اما بالاخره اصفهان را به عتاب‌ بن ورقاء داد.<ref>-  الکامل فی التاریخ، ج4، ص293. </ref>
 در کتب تاریخی، دیگر از او نامی برده نشده و مشخص نیست که در کجا و چگونه از دنیا رفت.
 ==منبع==
 مرضیه محمدزاده، دوزخیان جاوید، نشر بصیرت، ص 164-167.
 ==پی نوشت==
 [[رده: تاریخ]]
 [[رده: قاتلان کربلا]]
 [[رده: فرماندهان طوایف و قبایل]]