محمدرضا خاکی

محمدرضا خاکی (زاده 1329 در کرمانشاه) پژوهشگر و استاد دانشگاه ایرانی در رشته تئاتر است.

محمدرضا خاکی
زمینهٔ کاری	تئاتر
زادروز	1329 کرمانشاه
ملیت	ایرانی
پیشه	پژوهشگر و استاد دانشگاه
مدرک تحصیلی	* دکترای تخصصی تئاتر ‏دیپلم مطالعات عالی ‏‎(DEA)‎‏ در رشته تئاتر و علوم نمایشی فوق لیسانس ‏Maitrise‏ در رشته تئاتر ‏لیسانس علوم تربیتی در زمینه روانشناسی آموزشی درمانی ‏لیسانس هنرهای نمایشی
دانشگاه	* دانشگاه سوربن دانشگاه پاریس دانشکده هنرهای زیبا، دانشگاه تهران

تحصیلات

• دکترای تخصصی تئاتر از دانشگاه سوربن (با درجه بسیار افتخار آفرین ‏Très honorable‎‏) پاریس، ‏فرانسه؛ 1370.
• ‏دیپلم مطالعات عالی ‏‎(DEA)‎‏ در رشته تئاتر و علوم نمایشی از دانشگاه پاریس 8 (‏Saint Denis‏) فرانسه؛ ‏‏1368‏.
• فوق لیسانس ‏Maitrise‏ در رشته تئاتر از دانشگاه پاریس 8 (‏Saint Denis‏) فرانسه؛ 1364.
• ‏لیسانس علوم تربیتی در زمینه روانشناسی آموزشی درمانی، دانشگاه پاریس 8 ‏‎(Saint Denis)‎‏ ‏فرانسه؛ 1362.
• ‏لیسانس هنرهای نمایشی، دانشکده هنرهای زیبا، دانشگاه تهران (رتبه اول) تهران؛ 1357‏.

فعالیت‌ها

• تدریس درس فرهنگ نمایشی در کشورهای اسلامی در گروه تئاتر دانشگاه پاریس 8، 1371‏.
• عضو هیئت علمی گروه کارگردانی تئاتر دانشکده هنر، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، 1372‏.
• عضو هیأت علمی مدعو گروه نمایشی- دانشکده هنر دانشگاه آزاد، شعبه‌های تهران، اراک، بوشهر؛ 1374 ‏تاکنون.
• عضو هیأت علمی مدعو گروه نمایش دانشکده سینما تئاتر دانشگاه هنر، تهران؛ از 1375.
• عضو هیأت علمی مدعو گره نمایشی دانشکده هنر سوره، تهران؛ از 1376.
• عضو هیأت علمی مدعو گروه نمایشی دانشکده هنرهای زیبا- دانشگاه تهران؛ 1378‏.
• مدیر گروه کارگردانی تئاتر دانشکده هنر دانشگاه تربیت مدرس، تهران؛ 1378 تا 1379‏.
• مدیر گروه کارگردانی تئاتر دانشکده هنر، دانشگاه تربیت مدرس، تهران. از آذر 1382 تا مهرماه 88.

• عضو هیأت داوران جشنواره نمایش‌های آئینی و سنتی، تهران، پائیز؛ 1374‏.
• عضو هیأت داوران اولین جشنواره تئاتر دانشجوئی دانشگاه آزاد، بوشهر؛ 1373‏.
• عضو هیأت داوران بیست و سومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر، تهران، بهمن؛ 1373‏.
• عضو هیأت داوران دومین جشنواره سراسری تئاتر دانشجویان دانشگاه آزاد، نوشهر؛ 1374‏.
• عضو هیأت داوران نخستین یادواره تئاتر کانون‌های فرهنگی هنری، اراک؛ 1375‏.
• عضو هیأت داوران جشنواره تئاتر دانشجویان کشور، تهران، اسفند؛ 1377‏.
• عضو هیأت داوران هفدهمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر، تهران، بهمن؛ 1377‏.
• دبیر همایش "دیالوگ در تئاتر" هیجدهمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر، تهران، بهمن؛ 1378‏.
• عضو هیأت داوران دوازدهمین جشنواره تئاتر دانشجویان، تهران، اردیبهشت؛ 1378‏.
• دبیر سلسله سخنرانی‌های فیلم خانه تخصصی هنر، دوره اول، فرهنگسرای نیاوران، بهار؛ 1379‏.
• سردبیر فصلنامه پژوهشی- تخصصی تئاتر، اداره کل هنرهای نمایشی؛ بهمن 83 تا آبان 1385‏.
• عضو شورای پژوهش تئاتر کشور، مرکز هنرهای نمایشی بهمن؛ 1383‏.
• عضو هیات داوران بیست و سومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر، تهران بهمن ماه؛ 1383‏.
• عضو کمیته تخصصی انتخاب آثار خارجی بیست و چهارمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر، سفر به کشور ‏فرانسه (فستیوال آوینیون)؛ 1384 .‏
• عضو شورای تدوین سند توسعه بیست ساله تئاتر کشور، اداره کل هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ وارشاد ‏اسلامی؛ 1384.
• عضو شورای موسس ‏ITI‏ ایران (انستیتو بین‌المللی تئاتر) وابسته به یونسکو، خردادماه؛ 1384‏.
• دبیر بخش سمینار‌های پژوهش تئاتر خانه هنرمندان ایران؛ 1385‏.
• مدیر ایرانی پروژه "تئاتر پداگوژی" مشترک بین دانشگاه اوسنابروک کشور آلمان ودانشگاه تربیت مدرس ایران؛ ‏‏1386تا کنون.
• داور سومین دوره نمایشنامه خوانی، تالار مولوی، مهر تا بهمن ماه؛ 1386.
• عضو کمیته تخصصی انتخاب آثار خارجی بیست و ششمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر، سفر به ‏کشور فرانسه (فستیوال آوینیون)؛ 1386‏.
• داور نخستین جشنواره تئاتر دفاع مقدس، خوزستان، خرداد؛ 1386.

عضویت‌ها

• عضو شورای ادبیات نمایشی سیما فیلم؛ 1375‏.
• عضو هیأت مدیره خانه تئاتر ایران؛ 1376 تا 1379‏.
• عضو انتخابی هیأت مدیره خانه تئاتر ایران؛ 1377‏.
• عضو شورای تئاتر شبکه چهار سیما، مهر؛ 1383‏.
• عضو هیات مدیره تئاتر دانشگاهیان کشور– مدیران گروه‌های تئاتر دانشگاه‌ها؛ 1385. ‏
• عضو گروه تحقیقاتی دپارتمان تئاتر دانشگاه پاریس 8 (‏Saint Denis‏) پاریس- فرانسه؛ 1989‏.
• عضو گروه تحقیق پیرامون رفتارهای نمایشی سازمان یافته ‏‎(CHSO)‎‏ دانشگاه پاریس 8؛1989‏.
• عضو ایرانی اساتید دانشگاه‌های خارجی که دارای مجوز راهنمایی و مشاوره تز در دانشکده تئاتر دانشگاه پاریس ‏‏8 ‏Saint Denis)‎‏) است.

آثار

مقاله‌ها

• «الگوی انعطاف پذیری در تعزیه ایران»، نوشته محمدحسن جازمی و محمدرضا خاکی، کتاب ماه هنر، شماره 1166، اردیبهشت 1387.
• «پیش گفتار «جنگ شعاع»»، صحنه، شماره 26، اردیبهشت 1382، ص 74 - 78.
• «پیش گفتار «جنگ شعاع»»، صحنه، شماره 27، خرداد 1382، ص 31 - 36.
• «تعزیه و تعزیه نامه‌ها، دو روایت از مجلس شبیه»، ایران نامه، سال 9، 1370، ص 254 - 292.
• جنگ شعاع: تعزیه نامه‌های کتابخانه ملک، تصحیح محمدرضا خاکی، با همکاری پریسا کرم رضایی، تهران، گسترش هنر، مرکز مطالعات و تحقیقات هنری، 1381.
• «دو روایت از مجلس شبیه درویش بیابانی و حضرت موسی»، سوره، ویژه تئاتر، شماره 2 - 3، بهار 1371.
• «دو روایت از مجلس شبیه درویش بیابانی و حضرت موسی (پیشگفتار)»، ایران نامه، بهار 1370 - شماره 34.

• مجلس شبیه شهادت حضرت قاسم (ع)، هنر تابستان 1378 شماره 40.

• مسأله تشبه و علل اطلاق واژه «شبیه‎خوانی» به تعزیه، هنرهای نمایشی زمستان 1388 شماره 39.
• ‏"سیر تحولات در متون تعزیه" مجله سوره ویژه تئاتر، نوروز 1374‏.
• ‏"نقد هنر دینی" پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی، حوزه هنری، دی ماه، 1383‏.
• «تأثیر عوامل اجتماعی- تاریخی ایران عصر قاجار در شکوفایی تعزیه عهد ناصری»، مطالعات تطبیقی هنر، پاییز و زمستان 1394- شماره 10.

پایان‌نامه‌ها

• ‏‫مکانی برای نمایش (با نگاهی به نمایش‌های آئینی ایران)، دانشجو علی نوعی‌یزدیان؛ استاد راهنما خسرو افضلیان؛ استاد مشاور شهرام پوردیهیمی٬ محمدرضا خاکی، ‏‫(کارشناسی ارشد): معماری،‬ مشهد، 1386
• بخش نظری‌: استیلیزاسیون‌ در تئاتر (مقایسه‌ شیوه‌پردازی‌ در تئاتر غربی‌ و نمایش‌ تعزیه‌ ایرانی‌) بخش عملی‌: اجرای‌ تعزیه‌ مجلس‌ شبیه‌ درویش‌ بیابانی‌ و حضرت موسی علیه‌السلام‌ استاد راهنما محمدرضا خاکی‌، استاد مشاور خسرو بامداد، تهران‌ 1377 - 1378، دانشگاه‌ آزاد اسلامی‌، واحد تهران‌ مرکز، دانشکده‌ هنر و معماری‌.
• تعزیه در میبد، پژوهشگر ناصر امامی‌ میبدی، استاد راهنما محمدرضا خاکی، استاد مشاور محمدفرشید ابراهیمیان، (کارشناسی ارشد): کارگردانی نمایش، گرایش کارگردانی نمایش، 1390، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، دانشکده هنر و معماری.
• ریخت‌شناسی تعزیه‌: نمایشنامه، پژوهشگر مرتضی شیربک؛ استاد راهنما محمدرضا خاکی؛ استاد مشاور امیریان، کارشناسی‌ارشد: ادبیات نمایشی، تهران، 1379، دانشگاه آزاد اسلامی (تهران مرکزی). دانشکده هنر و معماری.

• کوششی در معرفی قابلیت‌های دراماتیکی آئین در نمایش‌های بوشهر‌، پژوهشگر علی قربانی؛ استاد راهنما محمد‌رضا خاکی؛ استاد مشاور احمد جولائی، (کارشناسی ارشد): هنرهای نمایشی (کارگردانی)، تهران، 1383.
• مرکز بازنمایی هنر نمایش ایرانی‌، نگارش فرید عبدالحسین‌پو، استاد راهنما خسرو افضلیان؛ اساتید مشاور شهرام پوردیهیمی٬ محمدرضا خاکی، ‏‫(کارشناسی ارشد): معماری، مشهد‏‫، 1386‬، مشهد‏‫، 1386‬، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشهد. دانشکده هنر و معماری.

• ‏‫مکانی برای نمایش (با نگاهی به نمایش‌های آئینی ایران)، دانشجو علی نوعی‌یزدیان؛ استاد راهنما خسرو افضلیان؛ استاد مشاور شهرام پوردیهیمی٬ محمدرضا خاکی، ‏‫(کارشناسی ارشد): معماری، مشهد، 1386، دانشگاه آزاد اسلامی (مشهد)، دانشکده هنر و معماری.

مقاله‌ها و سخنرانی‌های ارائه شده در همایش‌ها

• ‏"تعزیه خوانی- نمایش آئینی و درمانی مناسبت‌های اجتماعی" بوانیا، ایتالیا؛ 1369‏.
• "فضا در نمایش‌های سنتی و شبیه‌خوانی" اولین همایش تعزیه، کرمانشاه، خرداد؛ 1378‏.
• ‏"جایگاه رؤیا و فضا در تعزیه" دومین همایش تعزیه، شیراز، اردیبهشت؛ 1379‏.

سمینارهای بین‌المللی

• سخنرانی و ارائه مقاله ‌"نمایش‌های ایرانی"، دانشکده پداگوژی لینگن، آلمان، پائیز؛ 2008. ‏

منابع

• مأخذ شناسی مناسک آیینی شیعه در ایران و جهان، پیمان اسحاقی.
• وب سایت مجلات تخصصی نور
• وب سایت پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
• وب سایت سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران