تراجید یا کربلاء سوسولوجیا الخطاب الشیعی

ابراهیم حیدری. چاپ اول: [قم، دار الکتاب الاسلامی، 1423 ق. 520 ص، وزیری. 7 نویسندهٔ کتاب، که از استادان رشتهٔ جامعه شناسی در دانشگاه است، با این نگرش به پژوهش در مراسم عزاداری امام حسین - ع - پرداخته و برای مطالعهٔ میدانی خود بیشتر به جامعهٔ عراق نظر داشته است. مطالب کتاب در هفت فصل سامان یافته است: «نگاهی گذرا به تاریخ»، «تراژدی کربلا، کنگرهٔ اشک و اندوه»، «عوامل مؤثر بر دگرگونی مراسم عزای حسینی در عراق»، «اهمیت دینی و اجتماعی و سیاسی شهرهای مقدس عراق»، «جامعه شناسی گفتمان فولکلوریک در عزاداری حسینی»، «ویژگیهای فولکلوریک عزاداری حسینی» و «عزاداری حسینی: تلاشهای سودجویانه و تحریفگرایانه». در فصل اول از موضوعاتی چون امامت و خلافت و سیر تحول عزاداری حسینی سخن رفته است. فصل دوم عهدهدار بحث دربارهٔ مراسم عزاداری و دسته های سینه زنی و زنجیرزنی و قمهزنی و مراسم عاشورا در کشورهای اسلامی است. فصل سوم به تأثیر عوامل دینی و اجتماعی و سیاسی در رشد مراسم عزاداری اختصاص دارد. فصل چهارم دربارهٔ شهرهای زیارتی عراق و حرم ائمهٔ طاهرین - ع - و مرقد رجال دینی است و عزاداریهایی که در بعضی شهرها برپا می شود. در فصل پنجم از پیوند مراسم عزاداری و آموزهٔ نجات و شباهتهای امام حسین و حضرت مسیح در نگاه تودهٔ شیعه سخن رفته است. فصل ششم دربارهٔ مراسم عزاداری و ویژگیهای فولکلوریک آن و گرایش مرگ و اندوه در اشعار و نقش مرثیه ها در انقلاب 1920 عراق است. فصل هفتم به بدعتها و تحریفات در مراسم عزاداری و سوء استفاده از ان و تلاشهای اصلاح طلبانه اختصاص دارد. این کتاب نخست در بیروت به اهتمام انتشارات دار الشاقی در سال 1999 میلادی منتشر شد. ترجمهٔ فارسی آن، ذیل عنوان تراژدی کربلا: مطالعهٔ جامعه شناختی گفتمان شیعه (چاپ اول: قم، دار الکتاب الاسلامی، 1381)، به قلم علی معموری و محمّد جواد معموری است. چکیده ای از آن نیز با عنوان «تراژدی کربلا جامعه شناسی گفتمان شیعی»، به قلم بهروز رفیعی در مجلهٔ حوزه و دانشگاه (سال هشتم، شمارهٔ 33، زمستان 1381)، منتشر شده است (ص 179 - 196).

منابع

کتابشناسی تاریخی امام حسین علیه‌السلام، محمد اسفندیاری، ص 225-226.