تسبیح تربت

تربت سید الشهدا«ع»،به خاطر قداست و فضیلت و الهام‌بخشى،هم مورد سجود قرار مى‌گیرد،هم از آن تسبیح براى ذکر گفتن تهیّه مى‌شود،هم کام نوزاد را بر مى‌دارند،هم همراه میّت به صورت حنوط،به کار مى‌رود.خاکى که مدفن یک شهید است،انتقال دهندۀ فرهنگ شهادت و الهام‌بخش شجاعت و ایمان است و تسبیحى که با چنین تربتى گفته شود،اجر مضاعف دارد.از امام صادق«ع»احادیثى در فضیلت تسبیح تربت سید الشهدا روایت شده است.

حضرت زهرا«ع»از تربت حمزۀ سید الشهدا،تسبیحى ساخته و به نخ کرده بود و با آن، ذکر تسبیحات مى‌گفت،مردم همچنان کردند.چون حسین«ع»شهید شد،به خاطر مزیّت و فضیلت تربت او،این کار دربارۀ تربت قبر آن امام شهید انجام گرفت. پیش از تسبیح گلى،حضرت زهرا تسبیحى داشت از نخ پشمین که به آن گره‌هاى متعدّد زده بود و آن را مى‌گرداند و تسبیح و تکبیر مى‌گفت،تا آنکه حضرت حمزه در جنگ احد به شهادت رسید.آنگاه از تربت او تسبیحى ساخت.رسم مردم بر این جارى شد تا آنکه پس از شهادت امام حسین،از تربت قبر او تسبیح فراهم مى‌کردند:

«فلمّا قتل الحسین صلوات اللّه علیه عدل بالأمر الیه فاستعملوا تربته لما فیه من الفضل و المزیّه.»

دو حدیث در فضیلت تسبیح تربت:امام صادق«ع»فرمود:«من کانت معه سبحة من طین قبر الحسین علیه السلام کتب مسبّحا و ان لم یسبّح بها» هر که تسبیحى از تربت قبر حسین«ع»داشته باشد،تسبیحگوى نوشته مى‌شود،هر چند با آن تسبیح نگوید.اما کاظم«ع»فرمود:«لا یستغنى شیعتنا عن اربع:...و سبحة من طین قبر الحسین فیها ثلاث و ثلاثون حبّة...» شیعۀ ما از چهار چیز بى‌نیاز نیست:...یکى هم تسبیحى با 33 دانه از خاک قبر امام حسین علیه السلام.

تسبیح تربت،قصیده‌اى صد بیتى است و واژه‌هایش همه عاشورایى،که دانه‌هایش همراه ذاکر،ذکر مى‌گوید و عطر شهادت را مى‌پراکند.کربلائیان با مضمون این قصیدۀ مقدّس همنوایى مى‌کنند و با ترکیبات آن که الله اکبر،الحمد لله و سبحان الله است،آشنا و مأنوسند.دانه‌هاى تسبیح تربت،گوهرهایى است که از خاک کوى عشق گرفته شده و از آن نورى تا ملکوت خدا متصاعد مى‌شود.دلهاى دریایى،گوهر تربت را در ساحل عشق،با«اشک»شستشو مى‌دهند،و از زمزم دیدگان بر آن مى‌بارند.این است رمز جلوه و جلاى همیشگى«تربت حسین»!و همین است راز برترى تسبیح تربت،بر دانه‌هاى یاقوت و عقیق و فیروزه و زبرجد و الماس!تسبیح تربت،ترکیبى کربلایى دارد و آهنگى زهرایى و مفاهیمش هدیۀ خداوند به«فاطمه»است.منظومه‌اى رمزى از قداست و فداکارى و عشق و خلوص است.چه اکسیر شگفتى در خاک مزار حسین«ع»نهفته است، فضیلت بخش خاک بر گوهر!

جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، قم، معارف، ج1، ص 112-113.