کتاب فرهنگ عاشورا
کتاب فرهنگ عاشورا که توسط جواد محدثی نگارش شده‌است، یک فرهنگ یک جلدی فشرده است که دانستنیهای آن پیرامون موضوعات نهضت عاشورا است.
| فرهنگ عاشورا
| |
|---|---|
 | |
| نویسنده | جواد محدثی |
| ناشر | معروف |
| تعداد صفحات | 512 |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1جلد |
درباره نویسنده
جواد محدثی در سال ١٣٣٢ شمسی در شهرستان سراب (آذربایجان شرقی) به دنیا آمد. پدر و پدر بزرگش روحانی بودند و در مکتب مرحوم میرزا جلیل واعظ سرابی به درس و تدریس پرداخت. وی تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در قم گذراند و از سال ١٣٣٤ ش در مدرسه علیمه منتظریه معروف به حقانی مشغول به تحصیل شد. در این مدرسه که با مدیریت آیت الله قدوسی و همکاری آیت الله بهشتی، آیت الله جنتی و آیت الله مصباح یزدی اداره می‌شد، محدثی درس‌های حوزه را از مقدمات تا خارج فقه فرا گرفت. ایشان به آموزش ادبیات فارسی و روش نگارش و تحقیق پرداخته و همچنین در مراکز مختلفی به عنوان عضو هیئت علمی، طرح و برنامه، بررسی و نظارت حضور و همکاری داشته است.
جواد محدثی محقق، نویسنده و شاعر ایرانی است که به زبان عربی نیز شعر می‌سراید. بیشتر در مایه شعر نو کار می‌کند و تاکنون چند مجموعه شعر تحت عناوین: «اسیر آزادی بخش»، «قبله این قبیله»، «میثاق»، منتشر شده و کتابهایی هم در زمینه‌های دیگر نظیر: «آشنایی با اسوه‌ها»، «آشنایی با سوره‌ها»، «آشنایی با علوم قرآن»، «فرهنگ عاشورا» و ... از آثار اوست.
درباره کتاب
کتاب فرهنگ عاشورا تالیف جواد محدثی در 512 صفحه توسط انتشارات معروف چاپ و منتشر شده‌است. مدخلهای کتاب فرهنگ عاشورا به ترتیب الفباست و اشخاص، گروهها، مکانها، اصطلاحات و دیگر محورهایی که به نحوی به عاشورا مرتبط است را شامل میشود. در پایان کتاب مدخلهای ارجاعی قرار دارد که هر کلمه با فلش به کلماتی ارجاع داده شده‌است که در متن مورد بحث قرار گرفته‌است.
کتاب فرهنگ عاشورا، برگزیده چهارمین دوره کتاب سال ولایت در سال 1381 بوده‌است.
ارزش و اهمیت کتاب
مولف در تدوین اثر از هر منابعی که استفاده کرده، از آنها در پانوشت صفحات و همچنین فهرست ماخذ پایان کتاب نام برده‌است. علاوه بر پانوشتها و فهرست ماخذ، منابع دیگر جهت مطالعه بیشتر معرفی شده‌است.
ترتیب مطالب کتاب براساس الفبایی عنوان است که خواننده را زودتر به موضوع موردنظر میرساند. مولف در کتاب برای توضیح واژهها از توضیحات مشهور استفاده کرده‌است.
تنها شباهت این کتاب با دائره‌المعارف، نظم الفبایی و ارجاعات آن است. قصد مولف از نگارش کتاب این بوده که مانند دائره‌المعارف در شرایط احتیاج به آن مراجعه نشود بلکه بتوان به راحتی آن را از آغاز تا پایان مطالعه کرد.
بنابراین میتوان گفت خوشخوانتر از دائره المعارف است.
محمد صحتی سردرودی در مقالهای با عنوان بازخوانی فرهنگ عاشورا، ایراداتی بر کتاب نوشته که از جمله آن میتوان به موارد زیر اشاره کرد.
- برخی از اشعار در انقلاب و جنگ ساخته شده که در این کتاب به نام عاشورا و گاه از زبان امام حسین (ع) بیان شده‌است.
- در کتاب از نقل تاریخ با واسطه انجام شده است. مانند «مقتل ابی مخنف» که با واسطه از کتاب «عاشورا فی الادب العاملی المعاصر» آمده‌است.
- منظور از فرهنگ در فرهنگ عاشورا، فرهنگ مردم نبوده زیرا اصل و اساس کار این تالیف تبیین و ترویج مفاهیم و آموزه‌های انقلابی و رزمی است.
- داستان تیر سه شعبه افزون بر اینکه به کتاب مستندی ارجاع داده نشده، معقول و ممکن نیست.
- چراغانی و آذینبندی دو شهر کوفه و دمشق به خصوص کوفه، به عنوان مدخل جای تامل است.
- داستان سر به محمل کوبیدن حضرت زینب(س) قصه‌ای بیش نیست که نخست در «نورالعیت اسفراینی» آمده سپس طریحی از او و مجلسی از طریحی و محدثی از مجلسی نقل کرده‌است.
- نامیدن اسب امام حسین به ذوالجناح و یا «جواد» جای بحث است.
- شاه زنان به شهربانو ارجاع داده شده که در متن مدخلی به عنوان شهربانو وجود ندارد.
- کتابنامه کتاب بسیار نارسا و ناکارآمد است و اینگونه به نظر میرسد که مولف فقط کتابها و جزوات دم دستی را آورده‌است و در میان آنها کتابهایی چون اسرارالشهاده، الشهید و الثوره، خون خدا و ... دیده میشود در حالی که منابع بسیار غنی‌تر نیاز بوده‌است.
- ارجاع به تحریفهای عاشورا به اختصار و بسیار کم پرداخته‌شده است گویا مخاطب مولف در کتاب فقط مداحان و مرثیه‌خوانان میباشند.
- بعضی از مدخلهایی که اصلا نمیتوان در فرهنگ عاشورا گنجانید،آورده شده‌است. مثل اربعین خونین که مربوط به تاریخ معاصر عراق است و از طرف دیگر واژگان کلیدی که در فرهنگ عاشورا متداول است در کتاب خبری از آنها نیست.
منبع
- صحتی سردرودی، محمد (1385). بازخوانی فرهنگ عاشوراآیینه پژوهش. شماره 6 (161).