شیخ عباس قمی
شیخ عباس قمی (1294-1359 ق.)، محدث، عالم، مورخ و واعظ نامدار معاصر شیعه است.
 | |
| شناسنامه | |
|---|---|
| نام کامل | عباس بن محمدرضا قمی |
| لقب | شیخ عباس قمی |
| تاریخ تولد | 1294 هجری قمری |
| زادگاه | قم، ایران |
| محل تحصیل | قم و نجف |
| محل زندگی | قم، نجف و مشهد |
| محل مرگ | 1354 هجری قمری نجف، عراق |
| مدفن | حرم امام علی(ع)، نجف، عراق |
| اطلاعات علمی | |
| تالیفات |
مفاتیح الجنان، منتهی الامال، نفس المهموم، ثقه الصدر، فوائد الرضویه، بیت الاحزان، سفینه البحار، الکنی و الاقاب |
زندگینامه
عباس بن محمدرضا قمی مشهور به «شیخ عباس قمی» و «محدث قمی» در سال 1294 قمری در قم به دنیا آمد. او کودکی، نوجوانی و اوایل جوانی خود را در زادگاهش گذراند و دوره مقدماتی حوزه را نیز در همان جا فراگرفت. شیخ عباس در سال 1316 ق. به نجف هجرت کرد و از محضر اساتیدی چون سید محمدکاظم طباطبایی یزدی، میرزا محمدتقی شیرازی و شیخ الشریعه اصفهانی استفاده کرد اما چون به علوم حدیث علاقه داشت، بیشتر ملازم محدث نوری بود. پس از وفات نوری در سال 1322 ق. به قم بازگشت و در سال 1323 ق. بخش دوم کتاب لهوف را ترجمه کرد و به خط خود به چاپ رساند.
قمی در سال 1331 ق. به مشهد رفت و به خواست آقا حسین قمی در آن شهر ساکن شد. او در طول اقامت بیست و دو ساله خود در مشهد مشهورترین اثرش مفاتیح الجنان (مجموعه ای از اذکار، ادعیه، زیارات و عبادات) و آثاری چون منتهی الامال (با موضوع زندگی معصومین)، نفس المهموم و ثقه الصدر (هر دو با موضوع مقتل امام حسین(ع) را نوشت. در آن سالها قمی از وعاظ مشهور مشهد به شمار میرفت. وی پس از واقعه مسجد گوهرشاد (تیر 1314 ش.) و تبعید آقا حسین قمی به عتبات، در ماه شعبان سال 1354 ق به نجف رفت و دیگر به ایران باز نگشت و در سن 65 سالگی در همان شهر درگذشت. سید ابوالحسن اصفهانی بر پیکرش نماز خواند و در حرم امام علی(ع) در جوار محدث نوری پیکر او را به خاک سپردند.
اجازه روایت از شیخ قمی
عده‌ای از علما و مراجع معاصر شیعه از شیخ عباس قمی اجازه روایت گرفته‌اند که از آن جمله می‌توان به سید ابراهیم میلانی، سید محمدرضا گلپایگانی، سیدروح الله خمینی و محمد علی اراکی اشاره کرد.
آثار
شیخ عباس قمی بیش از 60 اثر داشته اما برخی از آثارش ناتمام مانده و نسخه برخی مفقود نیز شده‌است. برخی از آثار او عبارتند از:
- مفاتیح الجنان
- منتهی الامال
- نفس المهموم
- ثقه الصدر
- فوائد الرضویه
- بیت الاحزان
- سفینه البحار
- الکنی و الاقاب
اشاره به آسیب‌های مجالس عزاداری
شیخ عباس قمی قمی به پیروی از استادش نوری به پیراستن مجالس عزاداری از آسیب‌ها همت گماشت. او در منتهی الامال ذیل عنوان «نصح و تحذیر» اهل منبر و روضه خوانان را از آسیب‌های متعددی بر حذر می‌دارد. از جمله دروغ گفتن و افترا بستن بر خدای تعالی و بر حجج طاهره و علمای اعلام، غنا و خوانندگی با الحان فسوق ، افشای اسرار آل محمد(ص)، مغرور کردن مجرمین و متجری نمودن فاسقین و کوچک نمودن معاصی در نظر افراد، تنقیص انبیای عظام و اوصیای کرام به جهت بزرگ کردن و بلند نمودن مقامات ائمه، خواندن اشعار و مراثی دروغ به عنوان زبان حال، ذکر آنچه منافی عصمت و طهارت اهل بیت(ع) است، طول دادن سخن جهت اغراض کثیره فاسد و محروم نمودن حاضرین از اوقات فضیلت نماز. او در انتهای ثقه المصدور هم نصیحتهایی خطاب به روضه خوانان آورده است.
قمی مانند نوری بازگشت کاروان اسرا به کربلا در روز اربعین را غیر ممکن میداند و اربعین را روز آغاز بازگشت آنان از شام به مدینه میداند. وی اخباری مبنی بر عروسی قاسم و حضور لیلا، مادر علی اکبر، در کربلا را رد میکند و اخباری چون سرشکستن حضرت زینب(س) و شهادت دو طفل مسلم ر با تفصیلی که در برخی مقاتل آمده‌است، بعید میداند.