کوثر کربلا
کتاب کوثر کربلا از تالیفات عبدالله جوادی آملی (۱۳۱۲ش) است، در این کتاب به مباحث حکمت نظری و عملی، مبانی فکری نهضت امام حسین (ع) و وقایع قبل و بعد از روز عاشورا پرداخته است.
| کوثر کربلا
| |
|---|---|
 | |
| به کوشش | عبدالله جوادی آملی |
| ناشر | انتشارات اسرا |
| تاریخ نشر | 1398 |
| شابک | 978-964-5984-72-5 |
| تعداد صفحات | 375 |
| موضوع | مبانی فکری نهضت امام حسین(ع) و وقایع قبل و بعد از عاشورا |
| زبان | فارسی |
درباره نویسنده
عبدالله جوادی آملی (۱۳۱۲ش) فیلسوف، فقیه، مفسر قرآن، مدرّس حوزه علمیه قم و از مراجع تقلید شیعه در قرن پانزدهم هجری شمسی است. او از شاگردان آیت الله بروجردی، امام خمینی و علامه طباطبایی بوده و حدود شصت سال در حوزه‌های علمیه قم و تهران، علومی چون فلسفه، عرفان، فقه و تفسیر را تدریس کرده است. «بنیاد بین‌المللی علوم وحیانی اِسراء» از مراکز علمی شهر قم، زیر نظر جوادی آملی اداره می‌شود. هدف این مرکز تبیین و گسترش علوم اسلامی از دیدگاه وی و همچنین آموزش پژوهشگر در زمینه علوم اسلامی است. جوادی آملی همچنین بر موسسه آموزش عالی حوزوی امام حسن عسکری (ع) نظارت دارد که در سال ۱۳۸۷ش در شهر آمل تاسیس شده است. جوادی آملی در زمینه‌های مختلفی چون فقه، تفسیر، فلسفه و حدیث کتاب نوشته است. کتاب تفسیر او که حاصل درس‌های تفسیر او است، «تسنیم» نام دارد و ۵۴ جلد از آن تا تیرماه ۱۳۹۹ش منتشر شده است. کتاب دیگر او «رحیق مختوم» حاصل سومین دوره تدریس کتاب «اَسفار اَربعه» نوشته ملاصدرا است که تا ۳۰ فروردین ۱۳۹۹ش جلد سی و دوم آن منتشر شده است. مفاتیح الحیات، زن در آیینه جمال و جلال، شریعت در آیینه معرفت، ادب فنای مقربان (شرح زیارت جامعه کبیره) و کوثر کربلا و ... از دیگر کتاب‌های جوادی آملی است.
درباره کتاب
کتاب کوثرکربلا شامل سخنرانی‌های آیت‌الله جوادی آملی به همراه مراثی گفته شده است که با ساختاری جدید به شکل مهندسی پژوهشی، از گفتار به نوشتار تبدیل و در سه فصل و 375 صفحه توسط انتشارات اسراء چاپ و منتشر شده‌است. مقدمه این کتاب با اشاره به ابعاد هجرت و جهاد اصغر، اوسط و اکبر به مقام والای سیدالشهدا (ع) اشاره کرده و جنبه‌های عرفانی از رویکرد نهضت کربلا ارائه می‌دهد.
این کتاب به چندین مبحث اساسی مرتبط با قیام و نهضت امام حسین (ع) پرداخته است از جمله مهمترین آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- شناخت امامت به عنوان عهدی الهی
- شناخت مبانی فکری نهضت حسینی و عوامل اعراض از آن
- مساله مهم امر به معروف و نهی از منکر
- تاسیس نظام اسلامی و اجرای عدالت اجتماعی
جوادی آملی درباره علت نام‌گذاری این کتاب گفته است: «کوثر چشمه‌ای در بهشت و اقتباسی از سوره مبارکه «کوثر» است و طبق سخن پیامبر اکرم (ص) که فرموده‌اند: «حسین از من است» و سخن امام حسین (ع) که گفته‌اند: «من به روش جدم رسول خدا عمل می‌کنم»، این کتاب کوثر بلا نام گرفته‌است.
چکیده‌ای از کتاب
نویسنده کتاب کوثرکربلا به جای کلمه فصل از جام استفاده و هر جام را به چندین جرعه تقسیم‌بندی کرده است، این کتاب دارای سه جام است که مطالب آن بصورت یک‌دست زیر مجموعه عقل نظری و از مطالب حکمت نظری و عملی بوده که برخی درباره شناخت هست و نیست‌ها، و برخی درباره شناخت بایدها و نبایدهاست.
جام اول
نویسنده در این جام درباره رسالت‌های معرفتی کربلا صحبت می‌کند که با شناخت جایگاه امام، کلامی بودن مساله امامت یعنی اعتقاد به اینکه تعیین امام را مستقیم خدای سبحان انجام می‌دهد، آغاز می‌شود. سپس در مورد تلاش تبدیل امامت به سلطنت امام حسین (ع) سخن به میان آمده‌است. بحث بعدی در باب شناخت‌مداری جهان است که امام حسین (ع) هم در خطبه‌هایش درباره‌ی حق و باطل سخن می‌گوید که مصداق حق و باطل در آن تنها ظلم و عدل نیست بلکه یاد خدا، شکر، فکر و ذکر حق و غفلت باطل است، سپس در مورد انواع حق و باطل توضیح داده شده‌است.
جرعه بعدی در شناخت بنیان فکری نهضت حسینی است که چنانچه از نامه‌ها و خطبه‌های سالار شهیدان برمی‌آید قیام آن حضرت مبنا و بنایی داشت و عوامل اعراض (روی گرداندن) از مبنای نهضت حسینی را در رفاه طلبی و حرام‌خواری می‌داند. سپس در مورد شناخت پیام‌های نهضت حسینی سخن گفته و بیان می‌کند که پیام کربلا با سخنرانی حضرت زینب (س) همواره زنده است.
جام دوم
در این جام درباره رسالت‌های عملی و اجرایی کربلا صحبت می‌کند که از جمله آن رسالت‌ها می‌توان به امر به معروف و نهی از منکر، تاسیس نظام اسلامی، اجرای عدالت اجتماعی، هدایت مردم و حمایت آنها، تطهیر مردم، دستیابی به پیشوایی مردم، ایثار و ایستادگی تا شهادت، حرکت بر پایه دانش تکلیف آور، تقویت عزم عملی، رفتار جوانمردانه، احیای دفینه‌های عقلی مردم را نام برد که در این کتاب در مورد هر کدام توضیح داده‌شده‌است.
جام سوم
این جام از کتاب در باب بلا نوشان کربلا است که جرعه اول از این جام در مورد بزرگی و دشواری مصائب کربلاست که بزرگی مصیبت هرکس به اندازه کرامت اوست و طبق برخی منابع مانند زیارت عاشورا، عظمت واقعه عاشورا را به اندازه‌ای عظیم می‌داند که هیچ موجود آسمانی نمی‌توانست آن را تحمل کند.
جرعه دوم از جام سوم در مورد فضیلت گریستن بر امام حسین (ع) است که با استناد به کتاب‌های معتبر، گریستن بر امام حسین(ع) را عبادت می‌داند و در این مورد روایاتی از پیامبر و امامان آورده شده‌است.
بعد از بحث گریه بر امام حسین (ع) نویسنده در مورد جایگاه و شرافت امام حسین (ع) صحبت کرده و حائر حسینی را مانند حرم الهی و حرم پیامبر دارای حکم فقهی خاص می‌داند، سپس به بررسی رخدادهای مکه تا کربلا می‌پردازد که امام حسین (ع) در این سفر تاریخی بیش از 20 منزل را پیمودند تا به کربلا رسیدند، که در کتاب به ذکر این منازل، شهادت یاران و قاصدان امام حسین (ع) مانند مسلم بن عقیل، قیس بن مسهر و ... پرداخته شده‌است و بعد از آن در جرعه آخر به رخدادهای کربلا از جمله ورود به کربلا، تشنگی در کربلا، رخدادهای تاسوعا و شب عاشورا، شهادت اصحاب و اهل بیت و ... با ذکر جزئیات و توضیحات پرداخته است؛ مثلا در رخدادهای شب عاشورا روایت امام سجاد (ع) را ذکر می‌کند که می‌فرماید در شب عاشورا امام حسین (ع) همه را گردآورد و طی یک سخنرانی فرمود: «این قوم با من کار دارند، اکنون شما از سیاهی شب استفاده کنید و من و خانواده‌ام را در این دیار تنها بگذارید و بروید»؛ همچنین در جایی دیگر از گفتگوی امام حسین (ع) با حضرت زینب (س) در شب عاشورا سخن به میان آمده که می‌فرماید: «من یاران خود را می‌شناسم، آنان اهل فرار نیستند و پیش از من، مرگ را می‌چشند.»
و در پایان کتاب برای بهتر نشان دادن مطالب کتاب، نمایه کاملی از آیات، روایات، اشعار، اعلام، موضوع و کتب آورده‌شده‌است.
بخش‌هایی از کتاب
ذات اقدس الهی در قرآن می‌فرماید: «واگذاری حکومت به شما بر اثر شایستگی‌تان نیست بلکه این آزمون است تا آشکار شود چگونه عمل میکنید؛ همچنین اگر قدرتی به شما دادیم، شکر می‌طلبیم تا ببینیم چه میکنید. اگر خود را طلبکار یافته و کار بد کنید، شما را نابود می‌کنیم و مردانی صالح به جایتان می‌نشانیم؛ چنانچه صالح باشید حیات و حکومت شما را همچنان استمرار می‌بخشیم؛ باید همان‌گونه که پیش از پیروزی صبار بودید پس از پیروزی هم شکور باشید.» (ص 119).