الامام الحسین علیه السلام و اصحابه
الامام الحسین علیه السلام و اصحابه کتابی است توصیفی-تحلیلی درباره‌ی قیام امام حسین و یاران و همراهانش که توسط فضل علی قزوینی نوشته شده و تنظیم و تصحیح آن را سید احمد حسینی انجام داده است.
| الامام الحسین علیه السلام و اصحابه
| |
|---|---|
 | |
| نویسنده | فضل علی قزوینی |
| ناشر | فرزند مؤلف (چاپخانه باقری) |
| محل نشر | قم |
| تاریخ نشر | 1415 ق |
| زبان | عربی |
| قطع | وزیری |
درباره کتاب
نویسندهٔ کتاب فضل علی قزوینی از مجتهدان عصر اخیر و از شاگردان آخوند خراسانی است. او در این اثر به توصیف و تحلیل قیام امام حسین (ع) پرداخته و از یاران و زنان همراه آن حضرت نیز بحث کرده است. تاریخ نگارش کتاب دانسته نشد، ولی تاریخ درگذشت پدیدآورنده 1367 قمری است.
چکیده کتاب
بر پایهٔ تقسیم‌بندی نویسنده، کتاب حاضر سه قسم است:
جلد اول دربارهٔ اصحاب ذکور سیدالشهداء که در کربلا حضور داشتند، جلد دوم در مقتل آن حضرت، و جلد سوم ویژهٔ زنان اهل بیت و زنانی دیگر که در کربلا حاضر بودند. در چاپ حاضر، این تقسیم‌بندی رعایت نشده و نخست قسم دوم آن به چاپ رسیده است. قسم‌های دیگر کتاب تاکنون منتشر نشده است.
در این جلد، از نه باب آن، باب اول تا چهارم شامل متن بعضی خطبه‌ها، نامه‌ها، سخنان و وصیت‌های امام حسین، با توضیحاتی کوتاه است. در باب پنجم از رخدادهای هجرت آن حضرت از مدینه تا مکه و از آنجا تا کربلا، و منازل از مکه تا کربلا، سخن رفته است. باب ششم و هفتم دربارهٔ رخدادهای شب و روز عاشوراست و در آغاز آن دو گفته شده است: در بعضی کتاب‌ها، به ویژه کتاب‌های فارسی متأخران، وقایع و قضایایی دربارهٔ شب و روز عاشورا نقل شده است که بیشترشان سند ندارد و در کتاب‌های متقدمان ملاحظه نمی‌شود. همین رو از نقل این مطالب خودداری شده است (ص 255 و 263). در باب هشتم از رخدادهای در هنگام شهادت امام حسین (خورشیدگرفتگی، پدیدار شدن سرخی در آسمان، بارش خون و...)، سخن رفته و به کسانی که آن‌ها را توجیه یا انکار می‌کنند، انتقاد شده است. باب نهم دربارهٔ رخدادهای پس از شهادت امام است؛ از جمله سرقت لباس‌های او، تعداد زخم‌های بدنش، چگونگی دفن اصحاب و ماجراهای سر آن حضرت.
در لابلای کتاب نکته‌هایی جالب توجه وجود دارد. از جمله اینکه نویسنده در پاسخ به این اشکال که چرا امام حسین (ع) دانسته به سوی کشته شدن حرکت کرد، گفته است که آن حضرت به علم غیب خود ترتیب اثر نمی‌داد و ضمن اینکه عالم بماکان و یکون بود، چون یکی از مردم رفتار می‌کرد (ص 14). نویسنده در تفسیر حدیث «ان الله شاء ان یراک قتیلاً»، توضیح داده که فرق است میان «ان الله شاء قتلک» و «شاء ان تکون قتیلا» و «شاء الله ان یراک قتیلاً» (ص 80). به نظر نویسنده، مقتل اسفرایینی دربردارندهٔ دروغ‌ها و اموری است مخالف اتفاق فریقین (ص 150). وی این خبر را که امام حسین (ع) پس از شهادت مسلم بن عقیل، قصد بازگشت به مدینه داشت و فرزندان مسلم مانع شدند، نادرست و خلاف نظر بزرگان شیعه می‌داند (ص 175). نویسنده با اشاره به این خبر که اسب امام حسین هنگام رسیدن به کربلا توقف کرد، آن را گزارشی مجعول می‌داند که در کتاب موجود ابومخنف و المنتخب طریحی آمده است و متأخران از آن دو پیروی کردند (ص 197)، نویسنده می‌گوید سپاهی از شام برای جنگ با امام حسین (ع) آمده بودند و کسی که منکر وجود سپاه شام شود، تاریخ نمی‌داند (ص 253-254). به دیدهٔ نویسنده، وقوع زلزله و خورشیدگرفتگی و دیگر امور خارق‌العاده پس از شهادت امام حسین، قطعی بوده است و غیر قابل تأویل (ص 335-360). نویسنده می‌افزاید که امروزه نیز در نزدیکی قزوین درختی است که در روز عاشورا از آن خون جاری می‌شود (ص 403-404).
جستارهای وابسته
منابع
- کتابشناسی تاریخی امام حسین علیه‌السلام، محمد اسفندیاری، ص 129-130.