در بسیارى از نهضتها«هجرت»،نقش عمده داشته است.در نهضت عاشورا نیز سید الشهدا«ع»از مدینۀ جدّش به مکّه و از آنجا به کربلا هجرت کرد.همچنان که رسول خدا از مکّه به مدینه هجرت نمود و آن هجرت،مبدأ تحوّل در وضع مسلمانان و سرآغاز تاریخ گشت،هجرت امام حسین«ع»نیز در زنده کردن دین پیامبر تأثیر بسزا داشت و محرّم آغاز سال هجرى قمرى حساب شد و هر دو هجرت بخاطر دین و بقاى رسالت بود.همچنانکه حضرت موسى هجرت کرد و از مصر با حالت خوف بیرون رفت (فَخَرَجَ مِنْهٰا خٰائِفاً یَتَرَقَّبُ- قصص21/)چون گروه فرعونى در فکر کشتن موسى بودند، سید الشهدا«ع»نیز مخفیانه و خائفانه از جوار قبر رسول خدا«ص»کوچید و راه مکّه را در پیش گرفت،در حالى که همان آیه را مى‌خواند. [۱] هجرت از مکّه نیز براى فرار از مرگ تحمیلى بود که یزید مى‌خواست بر او تحمیل کند و رو به شهادتى رفت که خونش ثمربخش باشد،آنگونه که هجرت رسول خدا«ص»نیز،خنثى کنندۀ توطئه کسانى بود که در«لیلة المبیت»به قصد کشتن او به خانه‌اش ریختند،امّا آن حضرت راه غار ثور و سپس مدینه را پیش گرفته بود. هجرت،لازمۀ هر نهضت عاشورایى و انقلاب مکتبى است،هم دل کندن از زندگى و حیات مادى و دست شستن از جان در راه هدف،هم کوچیدن از خاک،خانه،اقوام و همۀ دلبستگیها و تعلّقات است.هجرت،هم مهاجر را پخته و آبدیده مى‌کند،هم افق افکار را گسترده مى‌سازد،هم مناطق هجرت را از تحوّل و دگرگونى برخوردار مى‌کند.هجرت امام خمینى نیز از نجف به فرانسه،انقلاب اسلامى را در سطح جهان مطرح ساخت و پیام نهضت را به همه جا رساند.امام امت تصمیم داشت اگر هیچ کشورى اجازۀ ورود ندهد، سوار بر کشتى شده و دریاها را درنوردد و پیام مظلومیّت ملّت ایران را به گوش جهانیان برساند.سفرهاى تبلیغى مبلغان دینى در طول سال،بویژه در ایام محرّم و رمضان نیز نوعى هجرت است.</ref> هجرت از مکّه نیز براى فرار از مرگ تحمیلى بود که یزید مى‌خواست بر او تحمیل کند و رو به شهادتى رفت که خونش ثمربخش باشد،آنگونه که هجرت رسول خدا«ص»نیز،خنثى کنندۀ توطئه کسانى بود که در«لیلة المبیت»به قصد کشتن او به خانه‌اش ریختند،امّا آن حضرت راه غار ثور و سپس مدینه را پیش گرفته بود.

هجرت،لازمۀ هر نهضت عاشورایى و انقلاب مکتبى است،هم دل کندن از زندگى و حیات مادى و دست شستن از جان در راه هدف،هم کوچیدن از خاک،خانه،اقوام و همۀ دلبستگیها و تعلّقات است.هجرت،هم مهاجر را پخته و آبدیده مى‌کند،هم افق افکار را گسترده مى‌سازد،هم مناطق هجرت را از تحوّل و دگرگونى برخوردار مى‌کند.هجرت امام خمینى نیز از نجف به فرانسه،انقلاب اسلامى را در سطح جهان مطرح ساخت و پیام نهضت را به همه جا رساند.امام امت تصمیم داشت اگر هیچ کشورى اجازۀ ورود ندهد، سوار بر کشتى شده و دریاها را درنوردد و پیام مظلومیّت ملّت ایران را به گوش جهانیان برساند.سفرهاى تبلیغى مبلغان دینى در طول سال،بویژه در ایام محرّم و رمضان نیز نوعى هجرت است.





جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، قم، معارف، ج1، ص 468-469.

  1. همان،ص 157.