قمه‌زنى
از مراسمى است که در بعضى شهرستانها و بلاد شیعى و توسّط برخى از عزاداران امام حسین«ع»اجرا مى‌شود و در تأسّى به مجروح و شهید شدن سید الشهدا«ع»و شهیدان کربلا و بعنوان اظهار آمادگى براى خون دادن و سر باختن در راه امام حسین«ع»انجام مى‌دهند.صبح زود عاشورا،با پوشیدن لباس سفید و بلندى همچون کفن،بصورت دسته جمعى قمه بر سر مى‌زنند و خون از سر بر صورت و لباس سفید جارى مى‌شود.بعضى هم براى قمه‌زنى نذر مى‌کنند،برخى هم چنین نذرى را دربارۀ کودکان خردسال انجام مى‌دهند و بر سر آنان تیغ مى‌زنند،در حدّى که از محلّ آن خون جارى گردد.
قمه‌زنى نیز،مثل زنجیر زنى و شبیه‌خوانى و...از دیرباز مورد اختلاف نظر علما و پیروان و مقلّدین آنان بوده و به استفتا و افتاء مبنى بر جواز یا عدم جواز آن مى‌پرداخته‌اند.
این مراسم،از نظر شرعى پایه و مبناى دینى ندارد و صرفا روى علاقۀ شیعیان به ابا عبد الله الحسین«ع»انجام مى‌گیرد.فقها نیز آن را در صورتى که ضررى نداشته باشد،مجاز مى‌دانند.برخى از فقها نیز به خاطر تأثیر نامطلوب آن بر افکار دیگران و موجب وهن مذهب بودن،آن را ممنوع دانسته‌اند.البته شرایط زمانى در این مسأله بى‌تأثیر نیست.امام خمینى«ره»در پاسخ به استفتایى که در سالهاى اوّل پیروزى انقلاب اسلامى در این زمینه از ایشان شده بود،فرمودند:«در وضع موجود،قمه نزنند...» آیة اللّه خامنه‌اى نیز در دیدار با روحانیون،در آستانۀ ایام عاشورا(سال 1373 شمسى)در ضمن بیانات مبسوطى در خرافه‌زدایى از عزادارى سید الشهدا«ع»فرمودند:«قمه زدن هم از آن کارهاى خلاف است...این یک کار غلطى است که عدّه‌اى قمه‌ها را بگیرند و بر سر خود بزنند و خون بریزند...کجاى این کار،حرکت عزادارى است؟این جعلى است.اینها چیزهایى است که از دین نیست...».آن را بدعت،خلاف و خرافه دانستند.و در پاسخ به نامۀ امام جمعۀ اردبیل،نوشتند:امروز این ضرر بسیار بزرگ و شکننده است و لذا قمه زدن علنى و همراه با تظاهر،حرام و ممنوع. [۱] علماى دیگر نیز در تأیید موضع و سخن رهبر انقلاب،آن را موجب وهن مذهب و نامشروع دانستند. [۲]
البته این احساس مذهبى و عواطف دینى که سبب مى‌شود به عشق حسین«ع»چنین کارهایى کنند،باید در مسیر صحیح هدایت شود و مورد بهره‌بردارى قرار گیرد تا شور و انگیزۀ جهاد و شهادت بیافریند.بعلاوه،آنان که به خاطر حسین«ع»حاضرند خون بدهند، چه بهتر که خون خویش را به درمانگاهها و مراکز انتقال خون اهدا کنند یا با تأسیس بانک خون،از فداکاران و ایثارگران داوطلب،در روز عاشورا خون گرفته شود و نگهدارى گردد،تا از این طریق،جان انسانهاى بسیارى که نیازمند خونند،نجات یابد.گرچه این کار،شاید مثل قمه‌زنى ،تأمین کنندۀ احساس عاطفى فرد نباشد،ولى قطعا رضایت خداوند و پسند سید الشهدا«ع»را بیشتر در پى دارد.کاش روزى صدقه دادن خون نیز،مثل صدقه و کمک مالى و لباس و غذا و...مرسوم گردد و با قصد قربت انجام گیرد.
کى گفت حسین،بر سر خویش بزن؟ با تیغ،به فرق خویشتن نیش بزن تیغى که زنى بر سر خود،اى غافل بر فرق ستمگران بد کیش بزن
جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، قم، معارف، ج1، ص 358-359.