زیارت پیاده
غیر از عشق و محبّت،که پاى زائر را پیاده به مرقد حسین(ع) مى‌کشاند و رنج سفر و خوف و خطر را به جان مى‌خرد،پیاده روى براى زیارت سیدالشهدا، ثواب بسیار دارد و مورد تأکید پیشوایان دین است. امام صادق(ع) فرموده است:«من خرج من منزله یرید زیارة قبر الحسین بن على(ع)ان کان ما شیا کتبت له بکلّ خطوة حسنة و محا عنه سیّئة...» [۱] هر کس به قصد زیارت امام حسین(ع)،پیاده از خانه‌اش خارج شود،خداوند در مقابل هر گام،براى او حسنه‌اى مى‌نویسد و گناهى از او مى‌زداید.
| آنچه در راه طلب خسته نگردد هرگز | پاى پرآبله و بادیه‌پیماى من است |
ثواب زیارت پیاده
یکى از زائران همیشگى حسین(ع)که هر ماه آن حضرت را زیارت مى‌کرده،بخاطر پیرى و ناتوانى،یک بار نتوانست برود.نوبت بعد که پیاده پس از چند روز راه‌پیمایى به حرم مى‌رسد و سلام مى‌دهد و نماز زیارت مى‌خواند،در خواب،آن حضرت را مى‌بیند که به وى مى‌گوید:چرا به من جفا کردى،تو که نیکوکار بودى... [۲] این شدّت عنایت أئمّه را به زائر پیاده مى‌رساند. معاویة بن وهب (از اصحاب امام صادق علیه السلام) مى‌گوید:
خدمت آن حضرت رسیدم.در مصلاّى خود در خانه‌اش نشسته بود و پس از نماز با خداوند راز و نیاز مى‌کرد.از جمله(در دعا نسبت به زائران قبر حسین(ع))مى‌گفت:
«خداى زائران قبر حسین را بیامرز،اینان که در این راه،پول خرج مى‌کنند،بدنهاى خود را در این راه در معرض قرار مى‌دهند...خدایا رحمت کن بر چهره‌هایى که آفتاب،رنگ آنها را تغییر داده،صورتهایى که متوجّه قبر ابا عبد الله است،چشمهایى که در محبّت ما اشک مى‌ریزد...خدایا این جانها و بدنها را به تو مى‌سپارم،تا کنار حوض کوثر به هم برسیم...» [۳]
این سنّت زیارت پیاده،از زمان ائمّه بوده و تاکنون نیز ادامه دارد و اجر بیشمارى براى آن نقل شده است.فاضل دربندى مى‌نویسد:این پیاده بودن،یا به جهت فقیر بودن زائر است که نشان مى‌دهد این زیارت،برخاسته از شوق و محبّت است،یا به جهت آنست که زائر،خود را در برابر سلطان اقلیم جوانمردى و خورشید سپهر عصمت و شهادت کوچک مى‌شمارد و در راه او،رنج سفر پیاده را بر خود هموار مى‌کند و هر دو ارزشمند است. [۴]
پیاده روی اربعین
در عراق،از سالها پیش چنین رسم است که هیئتها،دسته‌ها و کاروانهایى کوچک یا بزرگ،در ایّام خاصّى از بصره،بغداد و عمدتا از نجف،براى زیارت کربلا پیاده حرکت مى‌کنند.بویژه در ایّام زیارتى خاصّ مثل نیمۀ شعبان،اوّل رجب،ایّام عاشورا و اربعین بیشتر و پرشکوهتر است و اغلب،راه کنار ساحل فرات را انتخاب مى‌کنند که از نجف تا کربلا ۱۸ فرسنگ است و چند روز طول مى‌کشد.در این کاروانهاى زیارتى پیاده،علماى بزرگ هم شرکت مى‌کردند،همچون میرزاى نایینى،آیة اللّه کمپانى،سید محسن امین،و بسیارى از علماى معاصر.در این مسیر،دیدار با عشایر و فعالیتهاى تبلیغى هم انجام مى‌گرفت و شعارهایى هم مطرح مى‌شد و روضه‌خوانى برگزار مى‌گشت.
در ایّام حکومتها بعثیها،این پیاده رویهاى پرشکوه،آن هم از طریق جادۀ غیر رسمى کنار فرات،رنگ مبارزه و مخالفت با رژیم عراق هم به خود مى‌گرفت و یک بار هم در ایّام اربعین حسینى در سال ۱۳۹۷ ه.ق به درگیریهاى سخت میان نیروهاى بعثى با انقلابیون شیعه و کاروانهاى زیارتى در طول راه و در حرم ابا عبد الله الحسین(ع)انجامید و کشته‌ها و مجروحان بسیارى داد، [۵] و به«اربعین خونین»معروف شد.
| در کوى عشق،درد و بلا کم نمى‌شود | از باغ خلد،برگ و نوا کم نمى‌شود | |
| تیغ شهادتست دل گرم را علاج | این تشنگى به آب بقاء کم نمى‌شود | |
| قاصد،تسلّى دل عاشق نمى‌دهد | شوق حرم به قبله‌نما ،کم نمى‌شود [۶] |
منبع
- جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، قم، معارف، ج۱، ص ۲۰۴-۲۰۶.