ادیب صابر ترمذی
ادیب صابر ترمذی از شاعران ایرانی قرن ششم است.
| ادیب صابر ترمذی | |
|---|---|
 | |
| نام اصلی | شهاب‌الدّین شرف‌الادباء ادیب صابر بن اسماعیل ترمذی |
| زادروز | نیمه اول قرن ششم ترمذ |
| مرگ | ۵۴۶ ه.ق |
| علت مرگ | غرق شدن در جیحون به دستور استز پادشاه خوارزم |
زندگینامه
شهاب‌الدّین شرف‌الادباء ادیب صابر بن اسماعیل ترمذی، شاعر مشهور ایرانی نیمه اول قرن ششم و از شعرای نامی عهد سلاجقه‌ی بزرگ بود. که اصل وی از ترمذ بود و شاعری او هم در آن شهر شروع شد، ولی بعدها در نواحی دیگر مانند مرو، بلخ و خوارزم روزگار گذرانید و به مدّاحی سنجر پرداخت. وقتی سنجر او را به رسالت نزد اتسز خوارزمشاه فرستاد او چندی در خوارزم بماند و اتسز را مدح گفت. اتسز توطئه‌ای برای قتل سنجر ترتیب داده‌بود و صابر از آن آگاه شد و به وسیله‌ای سنجر را مطلع کرد و نقشه‌ی اتسز باطل گردید و اتسز دستور داد ادیب صابر را در جیحون در سال ۵۴۶ ه. ق غرق کردند. از دیوان او نسخی در دست است که بالغ بر ۶۴۷ بیت شعر دارد و در آن غزل‌ها و تغزل‌های لطیف وجود دارد. [۱] اشعارش به سادگی و روانی ممتاز است، وی مذهب تشیع داشته و در اشعار خود به این معنی اشاره کرده است.
اشعار
شعر ۱
| فنا و آتش ازو خیزد و ز بیم فنا | سکندرش طلبید و خضر رسید به کام | |
| اگر میانه‌ی او راه خشک یافت کلیم | ز بیم او پسرِ نوح کوه یافت مقام | |
| به کربلا چو دهان حسین ازو نچشید | همی دهند زبانها یزید را دشنام[۲] |
شعر ۲
| اگر به زیر رکاب حسین او بودی | به دست فتح گرفتی عنان لشکر شام [۳] |
شعر ۳
| مشکن دل [۴] ار چه عهد تو بشکست روزگار | کی داشت عهد نیک بر اهل زمین زَمَن | |
| از اختران مرادِ که بودست مستمر | وز روزگار کار که رفست بر سَنَن [۵] | |
| بی‌رایضان [۶] حکم و قضا رام کی شوند | این مرکبانِ روز و شب ما به هان و هن | |
| دانی که بر علی و حسن و حسین چه کرد | عهد بد زمانه چه در سِرّ و چه در عَلَن [۷] |