عاشورا و شعر فارسى
نام کتابى است که مجموعۀ«ترکیب بند»هاى معروف شعراى بزرگ را دربارۀ امام حسین«ع»و حادثۀ عاشورا در بردارد.این کتاب که به اهتمام«حسن گل محمّدى»فراهم شده است،14 ترکیب بند معروف را از محتشم کاشانى و دیگران دارد و 263 صفحه است.
دربارۀ سید الشهدا و حادثۀ عاشورا،مجموعه‌هاى شعرى متعدّدى به زبان عربى،فارسى، ترکى و...تدوین شده است و شاعران در طول تاریخ،با زبان ماندگار شعر،به ترسیم این حماسۀ جدید و مظلومیّتهاى اهل بیت پرداخته‌اند.شاعرانى چون محتشم کاشانى،صباحى بیدگلى،وصال شیرازى،قاآنى شیرازى،سروش اصفهانى،نیّر تبریزى،عمّان سامانى و...
از جملۀ اینانند که در قالب ترکیب بند یا مثنوى و قطعه به مرثیه‌سرایى دربارۀ سید الشهدا«ع»پرداخته‌اند. [۱] با توجّه به تشویقى که امامان نسبت به سرودن شعر دربارۀ حادثۀ کربلا و مظلومیت دودمان پیامبر و نشر فضایل اهل بیت داشته‌اند،راز اینهمه سروده، دیوان،مجموعه‌هاى شعر و مدایح و مراثى پیرامون مصائب و فضایل عترت،آشکار مى‌شود.
ورود حماسۀ کربلا به حیطۀ شعر و ادب،یکى از عوامل ماندگارى آن نهضت بوده است؛چرا که قالب تأثیرگذار و نافذ شعر و مرثیه،میان دلها و حادثۀ عاشورا پیوند زده و احساسها و عواطف علاقه‌مندان را به آن ماجرا وصل کرده است.این ویژگى در شعرهاى غیر فارسى نیز وجود دارد و ادبیات عاشورایى،از غنى‌ترین ذخیره‌هاى فکرى و احساسى شیعه است.از سوى دیگر حماسۀ کربلا در زبان شعرى شاعران تأثیر نهاده و ادبیات را پربار ساخته است.رابطه‌اى متقابل میان شعر فارسى و عاشورا وجود دارد و هر دو به ماندگارى و جلوۀ یکدیگر کمک کرده‌اند.برخى شاعران نیز ماندگارى نام خود را مدیون شعر سرودن دربارۀ اهل بیت و عاشورا و مظلومیّت ابا عبد اللّه«ع»اند و گاهى با یک شعر،شهره و جاوید شده‌اند،همچون محتشم.
جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، قم، معارف، ج1، ص 291-292.
- ↑ در این زمینه‌ها از جمله ر.ک:«نگرشى به مرثیه‌سرایى در ایران»،عبد الرضا افسرى کرمانى،«چند مرثیه از شاعران پارسى گوى»،ابو القاسم رادفر.