هانی ‌بن‌ ثبیت ‌حضرمی

مشخصات فردی
نام کامل	هانی‌ بن‌ ثبیت ‌حضرمی
نقش در واقعه کربلا
نقش‌های برجسته	او علاوه بر اینکه قاتل دو برادر عباس‌ بن علی (ع)، عبدالله و جعفر و همچنین قاتل عبدالله‌ بن عمیر کلبی و محمد بن‌ ابی‌ سعید نواده‌ عقیل‌ بن ابی ‏طالب (ع) بود، جزء ده تنی بود که داوطلبانه بر بدن‌ پر از جراحت‌ امام حسین (ع) به‌ طوری‌ اسب‌ تاختند که ‌استخوان‌های‌ سینه‌ مبارکش‌ را در هم‌ شکستند

هانی‌ بن‌ ثبیت ‌حضرمی، یکی از سربازان و نیروهای تحت امر عمر بن سعد بود که در کربلا حضور داشت. او از جنایتکاران حادثه کربلا است. او علاوه بر اینکه قاتل دو برادر عباس‌ بن علی (ع)، عبدالله و جعفر و همچنین قاتل عبدالله‌ بن عمیر کلبی و محمد بن‌ ابی‌ سعید نواده‌ عقیل‌ بن ابی ‏طالب (ع) بود، جزء ده تنی بود که داوطلبانه بر بدن‌ پر از جراحت‌ امام حسین (ع) به‌ طوری‌ اسب‌ تاختند که ‌استخوان‌های‌ سینه‌ مبارکش‌ را در هم‌ شکستند.

نقش در واقعه کربلا

عبدالله‌ بن‌ عُمَیر کلبی‌ پس از کشتن یسار غلام‌ زیاد بن عبید و سالم‌ غلام‌ عبیدالله‌ بن زیاد به خیمه برگشت و پس از سخنانی با همسرش بار دیگر به‌ میدان‌ شتافت‌ و کارزاری‌ سخت‌ نمود و پس‌ از به‌ هلاکت ‌نمودن‌ چند نفر در اثر حمله‌ گروهی‌ از سپاه‌ پسر سعد بر خاک‌ افتاد و شهید شد. قاتل‌ او هانی‌ بن‌ ثبیت‌ حضرمی و بکیر بن حی تمیمی ‌بود.^[۱] عباس‌ بن علی (ع) که مادرش فاطمه (ام‌ّالبنین) دختر حزام‌ بن خالد از قبیله بنی‌کلاب بود، به‌ برادرانش‌ گفت‌: ”اینک‌ وارد کارزار شوید و مخلصانه‌ در راه‌ یاری‌ دین‌ خدا با دشمنان‌ او نبرد کنید.“ برادران‌ یکی‌ بعد از دیگری‌ به‌ میدان‌ رفتند. ابتدا عبدالله به میدان شتافت و در حالی‌که رجز می‌خواند، می‌جنگید. او پس از‌ نبردی‌ سخت و از پای درآوردن تنی چند‌ بالاخره‌ با هانی‌ بن‌ ثبیت حضرمی‌ به‌ مبارزه‌ پرداخت‌ و با دو ضربت‌ که‌ در میانشان‌ رد و بدل‌ شد، به‌ دست‌ هانی‌ به ‌شهادت‌ رسید. هانی‌ سر او را از تن‌ جدا نمود. برخی نوشته‌اند با نیزه خولی‌ بن یزید اصبحی و به دست مردی از بنی‌ تمیم و پس از زخم‌های فراوان به شهادت رسید.^[۲] پس از او جعفر، به میدان شتافت و در حالی که رجز می‌خواند، ‌جنگید. او نیز پس از نبردی سخت، با تیر خولی‌ بن یزید اصبحی که به پیشانی یا چشمش اصابت کرد، از پا درآمد و هانی‌ بن ثُبَیت حضرمی سر او را نیز از تن جدا کرد.^[۳] در زیارت ناحیه مقدسه نام قاتل دو برادر، هانی‌ بن ثبیت حضرمی ذکر شده و بر او لعنت فرستاده شده است. نحوه شهادت محمد بن‌ ابی‌ سعید نیز بنا به نقل منابع چنین آمده است: امام‌ چون‌ شیر می‌غرید و ناجوانمردان‌ سپاه‌ اموی‌ را به‌ خاک‌ هلاکت‌ می‌افکند. در این‌ هنگام‌ از سراپرده ‌امام‌، کودکی‌ بیرون‌ آمد که‌ دو گوشواره‌ در گوش‌ داشت‌ و از وحشت‌ و حیرت‌ به‌ جانب‌ چپ‌ و راست‌ می‌نگریست‌ و گوشواره‌هایش‌ می‌لرزید. هانی‌ بن‌ ثبیت حضرمی بر او حمله‌ برد و او را شهید کرد.^[۴] بنا به نقل دیگر لقیط‌ بن‌ ایاس‌ جهنی‌ به‌وسیله‌ تیری‌ که‌ به‌ جانبش‌ پرتاب‌ کرد، او را مجروح و هانی‌ بن‌ ثبیت حضرمی با شمشیر او را شهید کرد.^[۵] بنا به نقلی او قاتل عبدالله‌ بن حسن (ع) هم بوده است.^[۶]

پس از شهادت امام حسین (ع)

پس از شهادت امام حسین (ع) در کوفه می‌زیست. بنا به نقل ابو هذیل سکونی در روزگار خالد بن عبدالله او که پیری فرتوت بود و در انجمن حضرمیان نشسته بود، می‌گفت: من از جمله کسانی بودم که در موقع کشته شدن امام حسین‌ (ع) حضور داشتم و جزء گروه ده نفره اسب سوارانی بودم که بر پیکر او اسب تاراندم.^[۷] اگر چنین چیزی صحت داشته باشد پس او به دست مختار کشته نشده است، در حالی‌که مختار هر ده تن را به مجازات رساند.

منبع

مرضیه محمدزاده، دوزخیان جاوید، نشر بصیرت، ص 267-269.

پی نوشت

↑ - انساب الاشراف، بلاذری، احمدبن یحیی، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: 1996 – 2000 میلادی.، ج3، ص194؛ تاریخ طبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: 1382 – 1387 قمری / 1962 – 1967 میلادی.، ج5، ص436؛ الکامل فی التاریخ، ابن اثیر، عزّالدین علی‌ بن احمد بن ابی الکرم، تحقیق مکتبه التراث، بیروت: 1385-1386 قمری.، ج4، ص68-69؛ نهایة الارب فی فنون الادب، نویری، شهاب الدین احمد، ترجمه دکتر محمود مهدوی دامغانی، تهران: انتشارات امیر کبیر، 1365 شمسی.، ج7، ص187؛ تنقیح المقال فی احوال الرجال، مامقانی، شیخ عبدالله، نجف: المطبعة الحیریه، 1352 قمری. ، ج2، ص201؛ بحار الانوار الجامعه لدرر الائمه الاطهار (ع)، علامه مجلسی، ملامحمد باقر، تهران: مکتبه الاسلامیه، 1362 شمسی.، ج44، ص320، ج45، ص17؛ انصار الحسین (ع)، محمدمهدی شمس‌الدین، ترجمه سیدناصر هاشم‌زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین‌الملل، 1387 شمسی.، ص84.
↑ - ر.ک : الطبقات الکبری، ابن سعد کاتب واقدی، محمد، چاپ احسان عباس، بیروت: دار صادر، 1405 قمری.، ج5، ص475؛ الاخبار الطوال ، دینوری، ابوحنیفه احمدبن ‌داود، چاپ عبدالمنعم عامر، قاهره: 1960 میلادی.، ص257؛ تاریخ طبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: 1382 – 1387 قمری / 1962 – 1967 میلادی.، ج5، ص449؛ مروج الذهب و معادن الجوهر، مسعودی، علی بن الحسین، چاپ باربیه دومنار و پاوه دوکورتی، پاریس: 1861-1877 میلادی.، ج3، ص63؛ الکامل فی التاریخ، ابن اثیر، عزّالدین علی‌ بن احمد بن ابی الکرم، تحقیق مکتبه التراث، بیروت: 1385-1386 قمری.، ج4، ص76؛ مقتل الحسین خوارزمی، خوارزمی، حسین، به کوشش الشیخ محمد السماوی، نجف: مطبعه الزهراء، 1367 قمری.، ج2، ص28؛ انصار الحسین، ص145-146.
↑ - ر.ک : الطبقات الکبری، ابن سعد کاتب واقدی، محمد، چاپ احسان عباس، بیروت: دار صادر، 1405 قمری.، ج5، ص475؛ الاخبار الطوال ، دینوری، ابوحنیفه احمدبن ‌داود، چاپ عبدالمنعم عامر، قاهره: 1960 میلادی.، ص257؛ تاریخ طبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: 1382 – 1387 قمری / 1962 – 1967 میلادی.، ج5، ص449؛ ارشاد، ج2، ص113؛ فهرست کتب الشیعه و اصولهم و اسماء المصنفین و اصحاب الاصول (الفهرست)، طوسی، ابو جعفر محمدبن حسن، چاپ عبدالعزیز طباطبایی، قم: 1420 قمری.، ص72؛ مروج الذهب و معادن الجوهر، مسعودی، علی بن الحسین، چاپ باربیه دومنار و پاوه دوکورتی، پاریس: 1861-1877 میلادی.، ج3، ص63؛ الکامل فی التاریخ، ابن اثیر، عزّالدین علی‌ بن احمد بن ابی الکرم، تحقیق مکتبه التراث، بیروت: 1385-1386 قمری.، ج4، ص76؛ مقتل الحسین خوارزمی، خوارزمی، حسین، به کوشش الشیخ محمد السماوی، نجف: مطبعه الزهراء، 1367 قمری.، ج2، ص28؛ اعیان الشیعه، امین، سیدمحسن، چاپ حسن امین، بیروت: 1403 قمری.، ج4، ص129؛ تنقیح المقال فی احوال الرجال، مامقانی، شیخ عبدالله، نجف: المطبعة الحیریه، 1352 قمری. ، ج1، ص219؛ نقد الرجال، حسینی تفرشی، میر مصطفی بن حسین، تهران: 1318 شمسی.، ص71؛ اقبال اقبال بالاعمال الحسنه فیما یعمل مرة فی السنه، سیدبن طاووس، علی بن موسی، تحقیق جواد قیومی اصفهانی، قم: مکتبه الاعلام السلامی، 1414 قمری.، ج3، ص78؛ انصار الحسین (ع)، محمدمهدی شمس‌الدین، ترجمه سیدناصر هاشم‌زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین‌الملل، 1387 شمسی.، ص146؛ منتهی الآمال، قمی، شیخ عباس، تهران: انتشارات فراروی، 1381 شمسی.، ج1، ص382؛ انصار الحسین، ص145-146.
↑ - تاریخ طبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: 1382 – 1387 قمری / 1962 – 1967 میلادی.، ج5، ص469؛ مقاتل الطالبیین، ص92؛ الکامل فی التاریخ، ابن اثیر، عزّالدین علی‌ بن احمد بن ابی الکرم، تحقیق مکتبه التراث، بیروت: 1385-1386 قمری.، ج4، ص76؛ البدایه و النهایه، ابن‌کثیر دمشقی، عمادالدین اسماعیل‌بن عمر، قاهره: 1932 میلادی. ، ج8، ص186؛
↑ - برای تفصیل بیشتر ر.ک : تاریخ طبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: 1382 – 1387 قمری / 1962 – 1967 میلادی.، ج5، ص469؛ مقاتل الطالبیین، ص92؛ رجال طوسی، ص80؛ 151؛ الکامل فی التاریخ، ابن اثیر، عزّالدین علی‌ بن احمد بن ابی الکرم، تحقیق مکتبه التراث، بیروت: 1385-1386 قمری.، ج4، ص76؛ البدایه و النهایه، ابن‌کثیر دمشقی، عمادالدین اسماعیل‌بن عمر، قاهره: 1932 میلادی. ، ج8، ص186؛ 2. ابصار العین فی انصار الحسین، سماوی، محمدبن ‌طاهر، تحقیق محمدجعفر طبسی، مرکز الدراسات الاسلامیه لحرس التوره.، ص91؛ اعیان الشیعه، امین، سیدمحسن، چاپ حسن امین، بیروت: 1403 قمری.، ج3، ص293؛ وسیله الدارین فی انصار الحسین، موسوی زنجانی، بیروت: مؤسسه اعلمی، 1402 قمری.، ص232؛ تنقیح المقال فی احوال الرجال، مامقانی، شیخ عبدالله، نجف: المطبعة الحیریه، 1352 قمری. ، ج2، ص60؛ انصار الحسین، ص 151
↑ - الطبقات الکبری، ابن سعد کاتب واقدی، محمد، چاپ احسان عباس، بیروت: دار صادر، 1405 قمری.، ج5، ص476؛ تاریخ طبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: 1382 – 1387 قمری / 1962 – 1967 میلادی.، ج5، ص468؛ الکامل فی التاریخ، ابن اثیر، عزّالدین علی‌ بن احمد بن ابی الکرم، تحقیق مکتبه التراث، بیروت: 1385-1386 قمری.، ج4، ص92.
↑ - تاریخ طبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: 1382 – 1387 قمری / 1962 – 1967 میلادی.، ج5، ص449؛ البدایه و النهایه، ابن‌کثیر دمشقی، عمادالدین اسماعیل‌بن عمر، قاهره: 1932 میلادی. ، ج8، ص186.

[1] - انساب الاشراف، بلاذری، احمدبن یحیی، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: 1996 – 2000 میلادی.، ج3، ص194؛ تاریخ طبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: 1382 – 1387 قمری / 1962 – 1967 میلادی.، ج5، ص436؛ الکامل فی التاریخ، ابن اثیر، عزّالدین علی‌ بن احمد بن ابی الکرم، تحقیق مکتبه التراث، بیروت: 1385-1386 قمری.، ج4، ص68-69؛ نهایة الارب فی فنون الادب، نویری، شهاب الدین احمد، ترجمه دکتر محمود مهدوی دامغانی، تهران: انتشارات امیر کبیر، 1365 شمسی.، ج7، ص187؛ تنقیح المقال فی احوال الرجال، مامقانی، شیخ عبدالله، نجف: المطبعة الحیریه، 1352 قمری. ، ج2، ص201؛ بحار الانوار الجامعه لدرر الائمه الاطهار (ع)، علامه مجلسی، ملامحمد باقر، تهران: مکتبه الاسلامیه، 1362 شمسی.، ج44، ص320، ج45، ص17؛ انصار الحسین (ع)، محمدمهدی شمس‌الدین، ترجمه سیدناصر هاشم‌زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین‌الملل، 1387 شمسی.، ص84.

[2] - ر.ک : الطبقات الکبری، ابن سعد کاتب واقدی، محمد، چاپ احسان عباس، بیروت: دار صادر، 1405 قمری.، ج5، ص475؛ الاخبار الطوال ، دینوری، ابوحنیفه احمدبن ‌داود، چاپ عبدالمنعم عامر، قاهره: 1960 میلادی.، ص257؛ تاریخ طبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: 1382 – 1387 قمری / 1962 – 1967 میلادی.، ج5، ص449؛ مروج الذهب و معادن الجوهر، مسعودی، علی بن الحسین، چاپ باربیه دومنار و پاوه دوکورتی، پاریس: 1861-1877 میلادی.، ج3، ص63؛ الکامل فی التاریخ، ابن اثیر، عزّالدین علی‌ بن احمد بن ابی الکرم، تحقیق مکتبه التراث، بیروت: 1385-1386 قمری.، ج4، ص76؛ مقتل الحسین خوارزمی، خوارزمی، حسین، به کوشش الشیخ محمد السماوی، نجف: مطبعه الزهراء، 1367 قمری.، ج2، ص28؛ انصار الحسین، ص145-146.

[3] - ر.ک : الطبقات الکبری، ابن سعد کاتب واقدی، محمد، چاپ احسان عباس، بیروت: دار صادر، 1405 قمری.، ج5، ص475؛ الاخبار الطوال ، دینوری، ابوحنیفه احمدبن ‌داود، چاپ عبدالمنعم عامر، قاهره: 1960 میلادی.، ص257؛ تاریخ طبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: 1382 – 1387 قمری / 1962 – 1967 میلادی.، ج5، ص449؛ ارشاد، ج2، ص113؛ فهرست کتب الشیعه و اصولهم و اسماء المصنفین و اصحاب الاصول (الفهرست)، طوسی، ابو جعفر محمدبن حسن، چاپ عبدالعزیز طباطبایی، قم: 1420 قمری.، ص72؛ مروج الذهب و معادن الجوهر، مسعودی، علی بن الحسین، چاپ باربیه دومنار و پاوه دوکورتی، پاریس: 1861-1877 میلادی.، ج3، ص63؛ الکامل فی التاریخ، ابن اثیر، عزّالدین علی‌ بن احمد بن ابی الکرم، تحقیق مکتبه التراث، بیروت: 1385-1386 قمری.، ج4، ص76؛ مقتل الحسین خوارزمی، خوارزمی، حسین، به کوشش الشیخ محمد السماوی، نجف: مطبعه الزهراء، 1367 قمری.، ج2، ص28؛ اعیان الشیعه، امین، سیدمحسن، چاپ حسن امین، بیروت: 1403 قمری.، ج4، ص129؛ تنقیح المقال فی احوال الرجال، مامقانی، شیخ عبدالله، نجف: المطبعة الحیریه، 1352 قمری. ، ج1، ص219؛ نقد الرجال، حسینی تفرشی، میر مصطفی بن حسین، تهران: 1318 شمسی.، ص71؛ اقبال اقبال بالاعمال الحسنه فیما یعمل مرة فی السنه، سیدبن طاووس، علی بن موسی، تحقیق جواد قیومی اصفهانی، قم: مکتبه الاعلام السلامی، 1414 قمری.، ج3، ص78؛ انصار الحسین (ع)، محمدمهدی شمس‌الدین، ترجمه سیدناصر هاشم‌زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین‌الملل، 1387 شمسی.، ص146؛ منتهی الآمال، قمی، شیخ عباس، تهران: انتشارات فراروی، 1381 شمسی.، ج1، ص382؛ انصار الحسین، ص145-146.

[4] - تاریخ طبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: 1382 – 1387 قمری / 1962 – 1967 میلادی.، ج5، ص469؛ مقاتل الطالبیین، ص92؛ الکامل فی التاریخ، ابن اثیر، عزّالدین علی‌ بن احمد بن ابی الکرم، تحقیق مکتبه التراث، بیروت: 1385-1386 قمری.، ج4، ص76؛ البدایه و النهایه، ابن‌کثیر دمشقی، عمادالدین اسماعیل‌بن عمر، قاهره: 1932 میلادی. ، ج8، ص186؛

[5] - برای تفصیل بیشتر ر.ک : تاریخ طبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: 1382 – 1387 قمری / 1962 – 1967 میلادی.، ج5، ص469؛ مقاتل الطالبیین، ص92؛ رجال طوسی، ص80؛ 151؛ الکامل فی التاریخ، ابن اثیر، عزّالدین علی‌ بن احمد بن ابی الکرم، تحقیق مکتبه التراث، بیروت: 1385-1386 قمری.، ج4، ص76؛ البدایه و النهایه، ابن‌کثیر دمشقی، عمادالدین اسماعیل‌بن عمر، قاهره: 1932 میلادی. ، ج8، ص186؛ 2. ابصار العین فی انصار الحسین، سماوی، محمدبن ‌طاهر، تحقیق محمدجعفر طبسی، مرکز الدراسات الاسلامیه لحرس التوره.، ص91؛ اعیان الشیعه، امین، سیدمحسن، چاپ حسن امین، بیروت: 1403 قمری.، ج3، ص293؛ وسیله الدارین فی انصار الحسین، موسوی زنجانی، بیروت: مؤسسه اعلمی، 1402 قمری.، ص232؛ تنقیح المقال فی احوال الرجال، مامقانی، شیخ عبدالله، نجف: المطبعة الحیریه، 1352 قمری. ، ج2، ص60؛ انصار الحسین، ص 151

[6] - الطبقات الکبری، ابن سعد کاتب واقدی، محمد، چاپ احسان عباس، بیروت: دار صادر، 1405 قمری.، ج5، ص476؛ تاریخ طبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: 1382 – 1387 قمری / 1962 – 1967 میلادی.، ج5، ص468؛ الکامل فی التاریخ، ابن اثیر، عزّالدین علی‌ بن احمد بن ابی الکرم، تحقیق مکتبه التراث، بیروت: 1385-1386 قمری.، ج4، ص92.

[7] - تاریخ طبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: 1382 – 1387 قمری / 1962 – 1967 میلادی.، ج5، ص449؛ البدایه و النهایه، ابن‌کثیر دمشقی، عمادالدین اسماعیل‌بن عمر، قاهره: 1932 میلادی. ، ج8، ص186.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]