شفاء الصدور فی شرح زیارت العاشور

شفاء الصدور فی شرح زیارت العاشور کتابی است مفصل و مهم درباره‌ی شرح زیارت عاشورا که توسط میرزا ابوالفضل طهرانی نوشته شده و تقریظ آن را محمد حسن حسینی (شیرازی) و تحقیق آن را سید علی موحد ابطحی انجام داده است.

شفاء الصدور فی شرح زیارت العاشور
نویسنده	میرزا ابوالفضل طهرانی
ناشر	محقق کتاب
محل نشر	قم
تاریخ نشر	1370
چاپ	سوم
قطع	وزیری
تعداد جلد	2

درباره‌ی کتاب

مفصل‌ترین و مهم‌ترین کتاب در شرح زیارت عاشوراست و شامل نکته‌های علمی بسیار. زبان کتاب، فارسی و تاریخ نگارش آن 1309 قمری است. در تقریظ میرزای شیرازی بر این کتاب آمده است: «الحق کتابی است در نهایت خوبی و تمامیت و متانت و جامع بین مراتب تحقیق و تتبع و... در باب خود بی‌نظیر» (ص 20).

محتوا

مطالب کتاب در دو باب و یک خاتمه تنظیم شده است. در باب اول، نخست از سند زیارت عاشورا و متن آن سخن رفته و در ادامه، در ضمن دو مقصد و یک خاتمه، به شرح حال راویان زیارت عاشورا، نقد گفتاری از علامه مجلسی و وجوه کیفیت خواندن زیارت عاشورا پرداخته شده است. خاتمهٔ این باب در ضمن دوازده فایده، از جمله، شامل این مسائل است: بیرون بودن دعای صفوان از زیارت عاشورا، جواز خواندن زیارت عاشورا در شب، طریق احتیاط در خواندن زیارت عاشورا و لزوم خواندن زیارت عاشورا در یک مجلس.

باب دوم کتاب، ترجمه و شرح زیارت عاشوراست و در آن، عبارت به عبارت و گاه کلمه به کلمهٔ این زیارت شرح شده است. در پایان این باب یک فصل آمده که شامل چهار مطلب و در شرح دنبالهٔ زیارت مزبور است: شرح دعای لعن، شرح دعای سلام، شرح دعای بعد از لعن و سلام، شرح دعای سجده.

خاتمهٔ کتاب در شرح دعای صفوان (مشهور به علقمه) است، و چون این دعا جزء زیارت عاشورا نیست، در شرح آن به تفصیل زیارت عاشورا سخن نرفته و تنها عبارت‌های مشکل شرح شده است.

نویسنده در باب دوم، به تناسب، از مسائل متعددی سخن گفته است. از جمله شرح حالی از ابوسفیان، معاویه، یزید، ابن زیاد و ابن سعد به دست داده و از اختصاص لقب «امیرالمؤمنین» به علی (ع) و دربارهٔ کنیهٔ «ابوعبدالله» برای امام حسین و فواید تربت آن حضرت و عزاداری بر او و نام‌ها و لقب‌های امام زمان (عج) سخن گفته است. تفسیر صلوات، سرخی در آسمان و خورشیدگرفتگی پس از شهادت امام حسین و لزوم لعن بر عمر بن عبدالعزیز، از دیگر مباحث کتاب است.

محقق کتاب، در پایان بحثی گشوده است با عنوان «کتابنامهٔ زیارت عاشورا»، و در آن 31 کتاب مخطوط و چهارده کتاب مطبوع را شناسانده است.

منابع

کتابشناسی تاریخی امام حسین علیه‌السلام، محمد اسفندیاری، ص 100-101.