سید حسین حوائجی
سید حسین حوائجی، از هنرمندان ایرانی در زمینه پرده خوانی است.
| سید حسین حوائجی | |
|---|---|
 | |
| زاده |
1346 شمسی همدان |
| ملیت | ایرانی |
| شناخته‌شده برای | هنرهای نمایشی |
شیوه اجرای نمایش
مرشد سید حسین حوائجی علاوه بر پرده خوانی، مرشد زورخانه نیز هست. درک اعمال زورخانه‌ای به وی یاری رسانده تا حرکات خاص با بیان بصری متنوع را ارائه دهد. در اجرای او سر، دستان و به طور کلی بدن بسیار فعال است و برای اغلب مفاهیم، ما به ازای بصری و حرکت مشاهده می‌شود.
شیوه اجرای آواز
وی در اجرای حاضر، در مصرع ای امیری که علم‌دار شه کرب و بلا... فواصلی را می‌خواند که حالتی از شور را تداعی می‌کند -درجات سوم و چهارم دانگ اول تا درجه سوم دانگ دوم- و فرود بر صدای شاهد است.
تأویل اجزاء پرده
مکان
در پرده به طور عمده قسمت بالا ساحت اولیاء و قسمت پایین جایگاه اشقیاء است. صور و اماکن مقدس در چیدمان به راست و صور و اماکن شر به چپ تمایل دارند به گونه‌ای که جهنم در پایین‌ترین و چپ‌ترین جای پرده نقاشی می‌شود.
زمان
با تکیه بر زمان غیرفیزیکی و معنی واژگان، زمان معمول اغلب حذف می‌گردد و سلسله وقایع در صورت لزوم با گذر از طول زمان در نزدیک‌ترین زمان فیزیکی نقل می‌شود. یقین و ایمان راویان پرده‌ها چنان است که مخاطبان را در یک لحظه به صحرای کربلا و هیاهوی جنگ می‌برد و در لحظه بعد آن‌ها را با شفاعت اولیاء به بهشت می‌رساند.
صورت‌ها
برخی صورت‌ها بزرگ و برخی دیگر متوسط یا کوچک رسم می‌شوند، مانند: چهار صورت بزرگ امام حسین، حضرت علی اکبر و حضرت عباس در سمت راست و ماردبن سدیف در سمت چپ، که خود نوعی اشاره پنهان به صفوف اولیاء و اشقیاء است. علاوه بر این ویژگی‌های دیگری در ترسیم صورت‌ها قابل دریافت است؛ چهره اولیاء با ابروهای پیوسته، خال در سمت راست -که به خال هاشمی معروف است- محاسن برای بزرگسالان و چشمان معصوم با یکدیگر تشابه دارند. در تباین با آن‌ها اشقیاء اغلب دارای سبیل از بناگوش در رفته‌اند، سرهای بی مو دارند مخصوصاً در جهنم که دستار و کلاه خود بر سر ندارند، چشم‌هایشان از حدقه درآمده است و ابروان گره خورده دارند که حس شرارت را می‌نمایاند.
پوشش
در اغلب موارد پوشش سبز با پرهای سبز بر کلاه خود برای مردان اولیاء (همراه با هاله‌ای مقدس دور سر) و چادر سیاه یا سبز و روبنده ضخیم برای زنان مقدس و مؤمن و پوشش‌های قرمز یا دیگر رنگ‌ها با پرهای قرمز یا زرد بر کلاه خود برای اشقیاء است.
حیوانات و موجودات عجیب الخلقه
عمده‌ترین حیوانات در پرده‌ها اسب‌ها هستند که برای اولیاء اغلب با رنگ روشن، متانت و چشمان شفاف نقاشی می‌شوند، این ویژگی‌ها شامل اسب‌های اشقیاء نمی‌شود.
وحدت موضوعی مجالس
اگرچه در مکان و زمان کمتر وحدتی مبتنی بر واقع‌گرایی یافت می‌شود اما در موضوع مجالس، براساس اصالت و محوریت واقعه کربلا و پایداری در روایت آن از طرق گوناگون مانند فنون گریز، منقبت، نوحه، موعظ، پرده خوانان هر داستانی را به مجلس اصلی یعنی شهادت امام حسین متصل می‌کنند.
پرده باز و پرده در پرده
هنگام آغاز پرده خوانی، پوشش پارچه‌ای که در عین حال در هنگام حمل و نقل پرده محافظ نیز هست بر روی آن کشیده می‌شود. باز شدن و گشایش پرده آدابی دارد که همیشه پرده خوانان نسبت به انجام آن وفادارند. در حقیقت، وقایع ابتدا در پرده است و می‌باید انکشاف یابد. پرده خوان وظیفه دارد پرده را باز کند و به مخاطبان نشان دهد. اما پس از انجام پرده خوانی باید دوباره پرده را جمع یا در پرده کند.
قاب پرده
پرده در قاب مستطیلی نسبتاً بزرگی قرار دارد (اگرچه در گذشته پرده‌هایی در اندازه کوچک هم استفاده می‌شده است) و مجالس با تکیه بر فضای دوار و منعطف در آن رسم می‌شوند. اگر بر قاب غیر دوار اصرار باشد، برخی از مجالس فرعی در قاب ثانویه که الزاماً از قاب پرده کوچک‌تر است گنجانده می‌شود.
منبع
- منبع این مدخل از مجموعه سی جلدی مرشدان پرده خوان و حاصل فعالیت‌های پژوهشی حمیدرضا اردلان است. در این مداخل برای رعایت حقوق ناشر و مؤلف و همچنین ترغیب علاقمندان به تهیه اثر، خلاصه‌ای از کتاب سی جلدی مرشدان پرده خوان آورده شده است.