زینب (س)

زینب کبرى سلام الله علیها،پیامبر خون شهداى کربلا و همراه حسین«ع»در نهضت خونین عاشورا.حضرت زینب،دختر امیر المؤمنین و فاطمۀ زهرا«ع»در سال پنجم هجرى،روز 5 جمادى الأولى در مدینه،پس از امام حسین«ع»به دنیا آمد.از القاب اوست:عقیلۀ بنى هاشم،عقیلۀ طالبیّین،موثّقه،عارفه،عالمه،محدّثه،فاضله،کامله،عابدۀ آل على.زینب را مخفّف«زین اب»دانسته‌اند،یعنى زینت پدر.

امام حسین«ع»هنگام دیدار،به احترامش از جا برمى‌خاست.زینب کبرى،از جدّش رسول خدا و پدرش امیر المؤمنین و مادرش فاطمۀ زهرا«ع»حدیث روایت کرده است.

این بانوى بزرگ،داراى قوّت قلب،فصاحت زبان،شجاعت،زهد و ورع،عفاف و شهامت فوق العاده بود. شوهرش،عبد الله بن جعفر(پسر عموى خودش)بود.از این ازدواج،دو پسر حضرت زینب به نامهاى محمّد و عون،در کربلا به شهادت رسیدند.

وقتى امام حسین«ع»پس از امتناع از بیعت با یزید،از مدینه به قصد مکّه خارج شد، زینب نیز با این دو فرزند،همراه برادر گشت.در طول نهضت عاشورا،نقش فداکاریهاى عظیم زینب،بسیار بود.سرپرست کاروان اسیران اهل بیت و مراقبت‌کننده از امام زین العابدین«ع»و افشاگر ستمگرى‌هاى حکام اموى با خطبه‌هاى آتشین بود.زینب،هم دختر شهید بود،هم خواهر شهید،هم مادر شهید،هم عمّۀ شهید.پس از عاشورا و در سفر اسارت،در کوفه و دمشق،خطابه‌هاى آتشینى ایراد کرد و رمز بقاى حماسۀ کربلا و بیدارى مردم گشت. پس از بازگشت به مدینه نیز،در مجالس ذکرى که براى شهداى کربلا داشت،به سخنورى و افشاگرى مى‌پرداخت.وى به«قهرمان صبر»شهرت یافت.

در سال 63 و به نقلى 65 هجرى در گذشت.قبرش در زینبیّه(در سوریّۀ کنونى)است.

برخى نیز معتقدند مدفن او در مصر است.در کتاب«خیرات الحسان»آمده است:در مدینه قحطى پیش آمد.زینب همراه شوهرش عبد الله بن جعفر به شام کوچ کردند و قطعه زمینى داشتند.زینب در همانجا در سال 65 هجرى درگذشت و در همان مکان دفن شد.

صبح ازل طلیعۀ ایّام زینب است پاینده تا به شام ابد نام زینب است در راه دین لباس شهامت چو دوختند زیبنده آن لباس بر اندام زینب است

بارزترین بعد زندگى حضرت زینب،همان پاسدارى از فرهنگ عاشورا بود که با خطابه‌هایش،پیام خون حسین«ع»را به جهانیان رساند.در این زمینه،نوشته‌ها و سروده‌هاى بسیارى است،از جمله این شعر:

سِرّنى در نینوا مى‌ماند اگر زینب نبود کربلا در کربلا مى‌ماند اگر زینب نبود چهرۀ سرخ حقیقت بعد از آن طوفان رنگ پشت ابرى از ریا مى‌ماند اگر زینب نبود چشمۀ فریاد مظلومیّت لب تشنگان در کویر تفته جا مى‌ماند اگر زینب نبود زخمۀ زخمى‌ترین فریاد،در چنگ سکوت از طراز نغمه وامى‌ماند اگر زینب نبود در طلوع داغ اصغر،استخوان اشک سرخ در گلوى چشمها مى‌ماند اگر زینب نبود ذو الجناح داد خواهى،بى‌سوار و بى‌لگام در بیابانها رها مى‌ماند اگر زینب نبود در عبور از بستر تاریخ،سیل انقلاب پشت کوه فتنه‌ها مى‌ماند اگر زینب نبود

خود زینب نیز از فصاحت و ادب برخوردار بود.در هنگام دیدن سر بریدۀ برادر، خطاب به او چنین سرود:«یا هلالا لمّا استتمّ کمالا...»بعدها هم در سوگ حسین«ع» اشعارى سرود،با این مطلع:«على الطّف السّلام و ساکنیه...»:سلام بر کربلا و بر آرمیدگان آن دشت،که روح خدا:در آن قبّه‌ها و بارگاههاست.جانهاى افلاکى و پاکى که در زمین خاکى،مقدّس و متعالى شدند،آرامگاه جوانمردانى که خدا را پرستیدند و در آن دشتها و هامونها خفتند.سرانجام،گورهاى خاموششان را قبّه‌هایى افراشته در برخواهد گرفت،و بارگاهى خواهد شد،داراى صحنهاى گسترده و باز...

جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، قم، معارف، ج1، ص 216-217.