زیارت

دیدار،بر سر تربت یک شهید یا امام و امامزاده حضور یافتن،دیدار از حرم‌هاى مطهّر و بقاع متبرّک.زیارت پیامبر و ائمّه«ع»هم در حال حیاتشان ارزشمند و تأثیرگذار است، هم پس از رحلت یا شهادتشان سازنده و الهام‌بخش است و تأکید زیارت،نسبت به حضرت رسول«ص»،حضرت زهرا«س»،امامان معصوم،شهداى آل محمّد،علما و صلحاست.امام صادق«ع»فرمود:«من زارنا فى مماتنا فکأنّما زارنا فى حیاتنا» هر کس ما را پس از مرگمان زیارت کند،گویا در حال حیات،زیارتمان کرده است.

زیارت ائمّه،نشانۀ احترام به مقامشان،پیروى از راهشان،تبعیّت از مواضعشان، استمرار خطّشان،تجدید عهد با امامتشان،وفادارى به ولایتشان و زنده نگاهداشتن نام و یاد و خاطره و فرهنگ و تعالیم آنان است.حضرت رضا«ع»فرمود:«انّ لکلّ امام عهدا فى عنق اولیائه و شیعته و انّ من تمام الوفاء بالعهد و حسن الأداء زیارة قبورهم...» براى هر امامى در گردن و بر عهدۀ هواداران و پیروانش عهد و پیمانى است و از جملۀ نشانه‌هاى وفاى کامل به این پیمان،زیارت قبور امامان است.

اینگونه زیارتها،علاوه بر آنکه براى خود زائر،اثر تربیتى و تزکیۀ روح دارد و دلیل حق‌شناسى او نسبت به اولیاء خدا و پیشوایان دین است،در زمینۀ احیاء امر امامان و ترویج مکتب انسانى و تربیتى آن اسوه‌ها در جوامع بشرى و توجّه دادن به خط صحیح رهبرى و ولایت در جامعه مؤثّر است؛بویژه وقتى حکّام مستبدّ و منحرف،با برنامه در جهت محو آثار و یاد ائمّه مى‌کوشیدند،«زیارت»به عنوان یک عمل مثبت و انقلابى محسوب مى‌شد و نوعى مبارزه با دستگاههاى ستمگر.

در احادیث متعدّد،تأکید شده که زیارت ائمّه در غربتشان و همراه با خوف و خطر، پاداش بیشترى دارد،و اگر راه زائر دور باشد،و زیارت،پیاده و همراه با مشقّتها باشد،اجر و قرب بیشترى خواهد داشت. فضایل زیارت،دربارۀ دیدار و زیارت خانۀ خدا،مرقد مطهّر نبوى،قبور مؤمنان و صالحان بسیار فراوان است و حضور پیروان حق،پیرامون مرقد پاکشان،کانونى از ایمان و جذبه و پیوستگى و همبستگى به وجود مى‌آورد و به زائران هم،«دعوت به خیر»،«دفاع از حق»و«شهادت در راه خدا»را الهام مى‌دهد و زیارت،«وسیلۀ»قرب به پروردگار است.

زیارت،قلمرو«دل»و وادى محبّت و شوق است،نمودى از احساس متعالى و زبان علاقه و ترجمان پیوند قلبى است.فیض«حضور»در کنار اولیاء خدا،زائر را از کیمیاى «نظر»برخوردار مى‌سازد.زیارت،الهام گرفتن از اسوه‌ها و تعظیم شعائر و تقدیر از فداکاریها و تجلیل از پاکیهاست و زائر در برابر آیینۀ تمام قدّ فضیلتها مى‌ایستد،تا عیار خود را در آن بسنجد و خود را در برابر«میزان»قرار مى‌دهد تا کم‌وکاستى خود را جبران کند.زائر،مهمان مائدۀ معنوى اولیاء الله است و زیارت،تجدید پیمان و میثاق«ولایت»با رهبرى است.زیارت،سفر با کاروان اشک و بر محمل شوق و سوار شدن بر موج عرفان و براق عشق است.

جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، قم، معارف، ج1، ص 202-203.