ابوبکر بن حسن
عبدالله بن حسن، مکنی به ابوبکر،[۱] فرزند امام حسن (ع) است. مادرش کنیزی از ناحیه روم[۲] به نام بقیله[۳] یا رمله[۴] است که مادر عبدالله و قاسم نیز بود.[۵] اگر چه بنا به نقل ابو الفرج اصفهانی نام مادرش معروف نبوده است. [۶] ابوبکر جوانی خوش صورت بود که گفته‌اند چهره‌اش چون پاره ماه بوده است.[۷] وی همچنین در صحنه مبارزه و کارزار بسیار شجاع، مبارز، رشید و صبور بود. ابوبکر از مدینه تا مکه و از مکه تا کربلا همراه عمویش امام حسین (ع) بوده است.
زندگینامه
ابوبکر با سکینه دختر عمویش ازدواج کرد و از او کامروا شد[۸] اگر چه برخی گفته‌اند قبل از اینکه زفاف صورت گیرد، عبدالله کشته شد. [۹] بنابراین ابوبکر در واقعه کربلا تازه داماد بوده است.
نقش در واقعه کربلا
ابوبکر، بعد از عون بن عبدالله بن جعفر و یا بعد از برادرش قاسم،[۱۰] با اذن امام حسین (ع) به میدان شتافت. او در حالی که شمشیری برنده‌ای در دست داشت، چنین رجز می‌خواند: [۱۱]
رجزخوانی
ان تنکرونی فانا بن حیدره | ||
علی الاعادی مثل ریح صرصره | ||
ضرغام اجام و لیت فسوره | ||
اکیلکم بالسیف کیل الشندره |
اگر مرا نمیشناسید و به انکار میایستید، من فرزند شیر شکارگر بیشهها، حیدرم. بر دشمنان چونان تندباد مرگبار فرو میآیم و با شمشیری که سنگین و پیمانه مرگ است، جرعههای مرگتان مینوشانم.
الیکم من بنی المختار ضرباً | ||
یبید معاشر الکفار جمعاً | ||
یشیبُ لهو له رأس الرضیع | ||
بکل مهند عضب قطیع |
بر شما از فرزندان پیامبر اکرم (ص) ضربتی برسد که از هراس آن ضربت، موی سر شیرخوار سفید میشود.
گروه کفار را دستهجمعی با شمشیر هندی بران و قطعکننده، نابود میکند.
شهادت
او پس از نبردی دلاورانه و شجاعانه توسط عبدالله بن عقبه غنوی هدف تیر قرار گرفته و به شهادت رسید.[۱۲] شیخ مفید و ابوالفرج اصفهانی این روایت را به نقل از امام سجاد (ع) آوردهاند.[۱۳] امام محمد باقر (ع) او را عقبه غنوی نامیده است.[۱۴] ابن اثیر نوشته است که قاتل وی حرملة بن کاهل بود و با تیر سمی او را به شهادت رساند.[۱۵] قول صحیح نظر شیخ مفید است. برخی از این منابع در اثبات روایت خود نوشتهاند که منظور سلیمان بن قته در شعر زیر، ابوبکر بن حسن است که توسط عبدالله بن عقبه غنوی کشته شد:
و عند غَنَِی قطرةٌ مِن دِمائِنا | ||
وَ فی اَسَدٍ اُخری تُعَدُّ وَ تُذکَرُ |
در طایفه غنی (که عقبه غنوی از آن‌هاست) قطره‌ای از خون ما است و همچنین در اسد قطره دیگری از خون ماست که فراموش نخواهد شد.[۱۶]
در زیارت ناحیه مقدسه به وی سلام داده شده است: ”السَّلامُ عَلَی اَبیبَکرِ بنِ الحَسَنِ بنِ عَلِی الزَّکِی الوَلِی المَرمِی بِالسَّهمِ الرَّدِی لَعَنَ اللهُ قاتِلَهُ عَبدَاللهِ بنِ عَقبَةِ الغَنَوِی“.[۱۷] سلام بر ابوبکر پسر امام حسن (ع) که یاری کننده پاک بود. تیرخورده‌ای که با تیر کشنده به شهادت رسید. خداوند قاتل او عبدالله بن عقبه غنوی را لعنت کند.[۱۸]
منبع
مرضیه محمدزاده، شهیدان جاوید، نشر بصیرت، ص 435-436.
پی نوشت
- ↑ - المجدی فی انساب الطالبیین، ص19.
- ↑ - لباب الانساب و الالقاب و الاعقاب، ج1، ص342.
- ↑ - الطبقات الکبری، ج5، ص1؛ تاریخ طبری، ج5، ص468؛ تذکرة الخواص، ج2، ص70.
- ↑ - ارشاد، ج2، ص241؛ وقعة الطف، ص249.
- ↑ - الطبقات الکبری، همانجا.
- ↑ - مقاتل الطالبیین، ص92.
- ↑ - الفتوح، ج5، ص113.
- ↑ - المحبر، ص438؛ انساب الاشراف، ج2، ص139.
- ↑ - ارشاد، ج2، ص248؛ اعلام الوری، ج1، ص418؛ تاریخ مدینه دمشق، ج69، ص205؛ شرح الاخبار، ص180-181؛ الاغانی، ج16، ص162،158.
- ↑ - مقاتل الطالبیین، ص92.
- ↑ -الفتوح، ج5، ص112؛ مقتل الحسین خوارزمی، ج2، ص53.
- ↑ - وقعة الطف، ص248؛ نصوص من تاریخ ابی‌مخنف، ج1، ص504؛ انساب الاشراف، ج2، ص498؛ تاریخ طبری، ج5، ص448؛ ارشاد، ج2، ص240؛ تسمیه من قتل مع الحسین (ع)، ص150؛ مقاتل الطالبیین، ص92.
- ↑ - ارشاد، ج2، ص240؛ مقاتل الطالبیین، ص92.
- ↑ - انصار الحسین (ع)، ص148.
- ↑ - الکامل فی التاریخ، ج4، ص92.
- ↑ - نصوص من تاریخ ابی‌مخنف، ج1، ص487؛ انساب الاشراف، ج2، ص498؛ مقاتل الطالبیین، ص92.
- ↑ - زیارت ناحیه مقدسه.
- ↑ - برای تفصیل بیشتر ر.ک : الامامه و السیاسه، ج2، ص7؛ انساب الاشراف، ج2، ص498؛ الاخبار الطوال، ص257؛ تاریخ طبری، ج5، ص468؛ ارشاد، ج2، ص248،240؛ مقاتل الطالبیین، ص92؛ الکامل فی التاریخ، ج4، ص92؛ مقتل الحسین خوارزمی، ج2، ص53؛ ابصار العین فی انصار الحسین، ص71؛ البدایه و النهایه، ج8، ص189؛ اعیان الشیعه، ج3، ص293؛ وسیله الدارین، ص246-247؛ بحار الانوار، ج45، ص67،36؛ اقبال الاعمال، ج3، ص75؛ منتهی الآمال، ص482،459؛ نفس المهموم، ص149؛ انصار الحسین، ص148.