پیتر ج. چلکووسکی

پیتر ج. چلکووسکی (Chelkowski, Peter J) شرق‌شناس، ایران‌شناس و از مشهورترین تعزیه‌پژوهان غیر ایرانی و صاحب آثار و تألیفات بسیاری درباره آیین تعزیه و دیگر آیین‌های شیعی است.

زندگینامه

چلکووسکی، لهستانی تبار، ساکن آمریکا و استاد مطالعات اسلامی و خاورمیانه «دانشگاه نیویورک» است. او در سال 1347 با رساله‌ای با عنوان «تاریخ و جنبه ادبی تعزیه» موفق به اخذ مدرک دکترا از دانشگاه تهران شد. برگزاری اولین کنفرانس درباره تعزیه در ایران در 1355 و انتشار مقالات آن در قالب کتاب تعزیه: آیین و نمایش در ایران، کوشش برای معرفی تعزیه در عرصه جهانی و تحقیق درباره مراسم سوگواری محرم شیعیان ترینیداد و توباگو موسوم به «حُسَی» از جمله مهم‌ترین فعالیت‌های چلکوفسکی به شمار می‌روند. کتاب آینه جهان غیب: افسانه‌هایی از خمسه نظامی گنجوی از دیگر آثار او درباره فرهنگ و ادب ایرانی است.

آثار

مقاله‌ها

• «آثار سنت های ایرانی در مراسم ماه محرم در کارائیب»، ایران شناسی، سال 5، شماره 1، 1372.
• «تعزیه امام حسین (ع)»، ایران نامه، سال 9، 170، ص 212 - 222.
• «تعزیه در میان مسلمانان شیعه»، تلخیص و ترجمه آزاد افروز فروزند، شبیه خوانی، گنجینه نمایش های آیینی مذهبی: مجموعه مقالات سمینار پژوهشی تعزیه، ص 105 - 118.
• «تعزیه: نمایش بومی پیشرو ایران»، تعزیه: آیین و نمایش در ایران، ص 24 - 7.
• «حمایتگر و پرهیزکار: هنرهای عامیانه»، نوشته پیتر چلکوفسکی، ترجمه آزاده فرامرزی‌ها و ساسان قاسمی، صحنه، شماره 36 - 37، آذر - دی 1385، ص 15 - 18.
• «دور از دشت کربلا»، چشم انداز، شماره 1، آبان 1373، ص 95 - 88.
• «کتابشناسی [تعزیه]»، تعزیه: آیین و نمایش در ایران، ص 356 - 335.
• «نگاهی به جنبه های نمایشی و ادبی تعزیه خوانی در ایران»، نامه فرهنگسرای نیاوران ، شماره 2 - 3، مهر - آبان 1357، ص 26 - 29 و 37.

• "Dramatic and literally aspects of Ta`ziyeh-khani-Iranain passion play", Review of National Literatures: Iran, Edited by Javad Haidari, New York St. John`s University Press, No. 2, 1971, 121-138 p.
• "Presenting Taziyeh at Lincoln Center", By Nigel Redden, Mohammad B. Ghaffari and Peter J. Chelkowski, The Drama Review, Vol. 49, No. 4, Winter 2005, 124–125 p.
• "From Maqātel literature to drama", Alserāt, No. 12, 1986, 227-264 p.
• "From the Sun-Scorched Desert of Iran to the Beaches of Trinidad: Taziyeh's Journey from Asia to the Caribbean", The Drama Review, Vol. 49, No. 4, Winter 2005, 156–170p.
• "From Karbala to New York City: Ta`ziyeh on the Move", Draman Review, Vol. 49, No. 4, 2005, 13-14 p.
• "Iran: mourning becomes revolution", Asia, No. 3, 1980, 30-37, 44, 45 p.
• «Tazi`yah», The Oxford Encyclopedia of the Modern Islamic World, Edited by John L. Esposito et al, Oxford, Oxford University Press, 1995, Vol. 4, 200-202 p.
• Ta`zia: indigenous Avant-Garde theatre of Iran, Tehran, Soroush, 1976
• "Taziyeh in Parma", By Anna Vanzan and Peter J. Chelkowski, The Drama Review, Vol. 49, No. 4, Winter 2005, 24–25 p.
• «Hosayn b. Ali, iii.The Passion (Ta`zia) of Hosayn», Encyclopaedia Iranica Online, 2004.
• «Dasta», Encyclopaedia Iranica Online, 2005.
• "Rawda-Khwani", The Encyclopedia of Islam, Edited by E. van Donzel, C. E. Bosworth, W. P. Heinrichs, Leiden, E. J. Brill, 1993
• "Time Out of Memory: Taziyeh, the Total Drama", Drama Review, Vol. 49, No. 4, Winter 2005, 15–27p.
• "Iconography of the women of Karbala: tiles, moral, stamps, and posters", The women of Karbala: ritual performance and symbolic discourses in modern Shi'i Islam, 119-138 p.
• «Community process and the performance of Muharram observances in Trinidad», By Frank J. Korom and Peter J. Chelkowski, The Drama Review, Vol. 38, No. 2, 1994, 150-175 p.
• «Moharram in Trinidad: a festive mourning», by Peter J. Chelkowski
• and Frank J. Korom, The India Magazine for Her People and Culture, Vol. 13, No. 2, 1993, 54-63 p.
• «Muharram in south Trinidad», Folia Orientalia, No. 29, 1992-1993, 55- 64 p.
• “Popular Shi`i mourning rituals”, Al-Serât, Vol. 12, No. 1, 1986, 209-226 p.
• "Nakhl", Encyclopaedia Iranica Online, 2005, available at www.iranica.com.
• "Narrative painting and painting recitation in Qajar Iran", Muqarnas: An
• Annual in Islamic Art and Architecture, Edited by Oleg Grabar, Leiden, E. J. Brill, 1989, 98-111p.
• «Shia muslim processional performances», The Drama Review, Vol. 29, No. 3, 1985, 18-30 p.
• «Popular arts: patronage and piety», Royal Persian Paintings: The Qajar
• Epoch, 1785-1925, Edited by Layla S. Diba with Maryam Ekhtiar, London, I. b. Tauris, 1998, 90-99 p.
• «When time is no time, and space is no space: The passion plays of
• Husayn», Tazi`yah: Ritual and Popular Beliefs Iran, Edited by Milla
• Riggio, Hartford, Conn., Trinity College, Hartford Seminary, 1988, 13- 23 p.

ترجمه

• «هنگامی که نه زمان زمان است و نه مکان مکان: تعزیه امام حسین»، ایران نامه، سال 9، شماره 2، بهار 1370.

به کوشش

• تعزیه: نیایش و نمایش در ایران، گردآورنده پیتر. ج ی. چلکووسکی، ترجمه داوود حاتمی، [تهران]، وزارت فرهنگ و آموزش عالی، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، 1367، ص 410.

باز انتشار

• تعزیه: آیین و نمایش در ایران، نوشته پیترج ی. چلکووسکی، ترجمه داوود حاتمی، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت)، 1384، ص هفت + 375.

پایان نامه‌ها

• تاریخ و جنبه ادبی تعزیه، پایان نامه دکتری، تهران، دانشگاه تهران، 1347.

مصاحبه شونده

• دیدارها: گفت و گو با سید حسین نصر، احسان یارشاطر، پرویز مروج، کامران وفا، پیتر چلکووسکی، شیوا (منصوره) کاویانی، تهران، فکر روز، 1374، ص 221.
• «عاشق ایران و تعزیه هستم: گفتگو با پیتر چلکوفسکی شرق شناس آمریکا»، مصاحبه کننده مهدی عزیزی، ایران، 29 بهمن 1385، ص 18.
• «گفتگو با پیتر چلکوفسکی»، مصاحبه کننده صادق همایونی، گفتار و گفتگوهایی درباره تعزیه، شیراز، نوید شیراز، 1380، ص 145 - 160. این گفتگو درباره تعزیه است.
• "Mohammad B. Ghaffari: Taziyeh Director", The Drama Review, Vol. 49, No. 4, Winter 2005, 113–129p.

ناقد و بررسی کننده

• "Hosay Trinidad: Muharram Performances in an Indo-Caribbean Diaspora",
• By Peter Chelkowski, History of Religions, Vol 44, No. 4, 2005, 353- 356 p.
• [نقد کتاب] حسی ترینیداد: مراسم محرم در پراکندگی قومی هندی- کارائیبی.

پیوند به بیرون

• منبع مقاله: فرهنگ سوگ شیعی

منبع

• پاسدار شیرازی، فرهاد، «معرفی پژوهشگران غیر فارسی زبان در حوزه تعزیه (1): پیتر ج. چلکوفسکی». پایگاه اینترنتی انسان‌شناسی و فرهنگ (1389).
• شاکری، حمید، «چلکوفسکی»، دانشنامه فرهنگ مردم ایران. ج3. زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی. تهران: مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی (1394).
• وب سایت سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران
• وب سایت پایگاه مجلات تخصصی نور